احیای برجام و سیگنال‌های منفی/ مذاکرات وین تا بعد از انتخابات ۱۴۰۰ متوقف شده است؟

رویداد۲۴  در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، برگزاری ششمین دوره مذاکرات وین به تعویق افتاده. در حالی که تیم‌های مذاکره کننده به پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کرده و متن توافق در حال بحث و بررسی است، اما هنوز از توافق خبری نیست. حسن روحانی می‌گوید مشکل غیرقابل حلی باقی نمانده. پس چرا احیای برجام رقم نمی‌خورد؟

دو عامل یکی در بازار و دیگری در عرصه سیاست بین‌الملل سیگنال روشنی درباره نتیجه مذاکرات وین به ما می‌دهد؛ در اینجا قیمت نفت و اظهارات وزیر خارجه آمریکا شاهد و سیگنال‌هایی را درباره جریان مذاکرات وین برای احیای برجام نشان می‌دهد.

قیمت نفت روز سه‌شنبه گذشته به بالاترین حد خود در دو سال اخیر رسیده است. افزایش قیمت در بازار به این معناست که از نظر بازار قرار نیست تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود. در صورت لغو تحریم‌های نفتی، نفت ایران به مقدار قابل توجهی وارد بازار خواهد شد. به گزارش نشریه استار، افزایش قیمت نفت یعنی به این زودی نفت ایران به بازار روانه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید:سرنوشت مبهم برجام پس از انتخابات ۱۴۰۰/ مذاکرات وین متوقف می‌شود؟

نفت خام برنت با ۷۳ سنت افزایش معادل یک درصد، ۷۲.۲ دلار در هر بشکه خرید و فروش شده است. این قیمت از ماه می‌سال ۲۰۱۹ بالاترین بهای نفت به حساب می‌آید. نفت غرب تگزاس نیز با ۸۲ سنت افزایش معادل ۱.۲ درصد، ۷۰.۰۵ دلار در هر بشکه خرید فروش شده که از اکتبر ۲۰۱۸ بالاترین بهای آن بوده است.

دومین نشانه ناامید کننده از نتایج مذاکرات وین، اظهار نظر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکاست.  بلینکن روز گذشته در یک جلسه استماع در مجلس سنا به سوالات سناتور‌های آمریکایی پاسخ داده است. سناتور کالینز در این جلسه به جلسه رای اعتماد بلینکن اشاره کرده و گفته در آن زمان بلینکن اعلام کرده بوده که لغو تحریم‌ها علیه بخش‌های مالی از جمله بانک مرکزی و همچنین بخش انرژی مرتبط با برخی نهادهای نظامی ایران به نفع آمریکا نیست.

کالینز از بلینکن خواسته تا توضیح دهد آیا دولت قرار است تحریم‌ها را به نوعی لغو یا معلق کند و یا مجوز‌هایی به بانک مرکزی ایران به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بدهد؟ بلینکن در پاسخ به این سناتور آمریکایی گفته وزارت خارجه به ارتباط غیر مستقیمش با ایران بر سر احتمال بازگشت دو طرف به تعهداتشان در برجام ادامه می‌دهد.

او پیش بینی کرده که این مذاکرات به بازگشت به برجام بیانجامد با این حال صد‌ها تحریم علیه ایران از جمله برخی تحریم‌های اعمال شده در دولت ترامپ در صورتی که به برجام ارتباطی نداشته باشند باقی خواهد ماند. بلینکن به صراحت گفته این صد‌ها تحریم تا زمانی که ایران رفتارش را تغییر دهد به قوت خود باقی خواهند ماند.

بلینکن گفته هنوز برای ما روشن نیست که آیا ایران می‌خواهد و آمادگی این را دارد که به تعهداتش برگردد یا نه. همزمان برنامه‌ هسته‌ای ایران در حال پیشروی است. وی ادعا کرده هرچه مذاکرات وین بیشتر طول بکشد، مدت زمانی که ایران نیاز دارد تا به سلاح ‌هسته‌ای دست پیدا کند کمتر خواهد شد.

او مدعی شده گزارش‌های عمومی نشان می‌دهند که این مدت زمات به کمتر از چند ماه رسیده است و اگر این وضعیت ادامه داشته باشد شاید به کمتر از چند هفته هم برسد.

همزمان با این اظهارنظر‌ها دعوای ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بالا گرفته است. ایران در یک فقره مهلت منقضی شده‌ای که به بازرسان آژانس برای ادامه حضور در سایت‌های هسته‌ای ایران داده شده بود را تمدید کرده است. بر اساس قانون مجلس از سه ماه و یک هفته پیش بازرسان آژانس دیگر حق بازرسی از سایت‌های هسته‌ای ایران را ندارند. ایران در یک توافق ضمنی به کشور‌های عضو برجام از جمله آمریکا فرصت داد که طی سه ماه به تعهدات برجامی شان برگردند و در عوض دوربین‌های نصب شده در سایت‌های هسته‌ای برای مدت سه ماه دیگر هم روشن می‌ماند.

یک هفته پیش مهلت سه ماهه کشور‌های عضو برجام به پایان رسید. ایران یک ماه دیگر هم این مهلت را تمدید کرد، اما مدیرکل آزانس بین‌المللی انرژی اتمی بر این باور است که این توافق امکان تمدید مجدد ندارد.

رافائل گروسی گفته فقدان همکاری از جانب ایران در ماه‌های گذشته باعث شده که آزانس نتواند به افکار عمومی اطمینان دهد که این کشور خاورمیانه‌ای به دنبال ساخت بمب اتم نیست. او روز دوشنبه در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته ایران قرار است پاسخ و اطلاعاتی درباره چهار سایت معرفی نشده‌اش را که در آن‌ها ذرات هسته‌ای مشاهده شده به آژانس ارائه بدهد.

گروسی مدعی شده در گزارش‌هایی که به دست آژانس رسیده مشاهده کردیم که ایران اطلاعات مربوط به چهار سایت را که در آن‌ها ذرات هسته‌ای دیده شده به آژانس ارائه نداده است.

موسسه علوم و امنیت بین المللی گزارشی منتشر کرده و در آن بدترین سناریوی محتمل را بررسی کرده است. این موسسه مدعی شده بدترین سناریو این است که ایران ظرف ۲ تا ۳ ماه به بمب اتم دست پیدا کند. او گفته ایران می‌تواند دسته دوم سلاح اورانیومی را در ماه پنجم و دسته سوم را در ماه هفتم تولید کند.

به گزارش رویداد‌۲۴موسسه علوم و امنیت بین‌المللی نیز ادعا کرده نوشته مدت زمان دستیابی ایران به بمب اتم اگر خرابکاری فروردین ماه در نطنز انجام نشده بود از این هم کم‌تر بود. رافائل گرسی درجمع خبرنگاران نسبت به همکاری‌های ایران و آژانس ابراز نارضایتی کرده و گفته عرصه دارد تنگ و تنگ‌تر می‌شود.

ایران ارتباطش با آژانس را به مذاکرات وین گره زده است. علاوه بر قانون استراتژی لغو تحریم‌ها که پای بازرسان آژانس را از کشور قطع می‌کند، دولت هم امیدوار است با به نتیجه رسیدن مذاکرات در اتریش وضعیت به حالت قبلی برگردد. علی ربیعی سخنگوی دولت گفته امیدوار است مذاکرات وین قبل از انتخابات ریاست جمهوری به نتیجه برسد.

بعد از اینکه یک جریان سیاسی همه تلاشش را برای کنار زدن محمد جواد ظریف از مسیر کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری انجام داد و این تلاش‌ها در نهایت بعد از انتشار یک فایل صوتی به بار نشست، دیگر خبری از مذاکرات وین نیست.

گفته می‌شود ظریف بعد از انتشار فایل صوتی مصاحبه با مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری از رهبری مذاکرات وین کنار گذاشته شده. ظریف تلویحا در بیانیه‌ای که برای انصراف از کاندیداتوری اش منتشر کرد این موضوع را تایید کرد و گفت عباس عراقچی مسئول مذاکرات وین است.

به گفته رهبری سیاست خارجی عرصه بازیگری وزارت خارجه نیست و نهاد‌های بالادستی برای این سیاست‌ها تصمیم می‌گیرند. شواهد نشان می‌دهد با کنار گذاشتن ظریف دست عراقچی هم برای به نتیجه رساندن مذاکرات بدون اعلام نظر قطعی این نهاد‌های بالادستی بسته شده. جریانی که خواستار حذف ظریف از رقابت‌های ریاست جمهوری بود احتمالا تمایلی به لغو تحریم‌ها قبل از انتخابات و تاثیر احتمالی آن بر رای مردم ندارد.

به گزارش رویداد‌۲۴حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت به صراحت از کاندیدا‌ها خواسته نظرشان را درباره برجام اعلام کنند. او گفته دولتش موفق شده کشور را از ذیل بند هفت منشور سازمان ملل که ایران را در وضعیت تهدید آمیز نسبت به صلح جهانی قرار داده بود بیرون بیاورد و لازم است در روز‌های باقیمانده به انتخابات، کاندیدا‌ها موضعشان را نسبت به بازگشت به توافق هسته‌ای اعلام کنند.

با ردصلاحیت گسترده کاندیدا‌ها توسط شورای نگهبان در انتخابات این دوره، سطح رقابت‌های ریاست جمهوری به طور قابل ملاحظه‌ای پایین آمده است. دو مناظره میان کاندیدا‌ها برگزار شده و تقریبا هیچ یک از هفت کاندیدا در معضلات اصلی کشور شامل برجام و کرونا اظهار نظر دقیقی نداشته‌اند.