قطعی برق در ایران، در کشورهای دیگر جهان نیز تجربه می‌شود؟

رویداد۲۴ خاموشی‌های طولانی و سراسری کشور در پیک پنجم کرونا به یک شوخی مرگبار با جان مردم تبدیل شده است. تصاویر ترسناکی از قطعی برق در یک بیمارستان منتشر شده که نشان می‌دهد چطور بیماران از این خاموشی متاثر شده و بیماران کرونایی یکی پس از دیگری جان می دهند. در چنین شرایطی سخنگوی صنعت برق کشور از احتمال ادامه خاموشی‌ها خبر داده است.

صنعت برق کشور درباره خاموشی‌های اخیر توضیح داده و این خاموشی‌ها را یک اتفاق روتین در جهان خوانده است. یک مقام وزارت نیرو به خبرگزاری‌ها گفته در شبکه‌های برق کشور‌های جهان به‌ طور متوسط هر ۱۰ تا ۱۲ سال یک‌ بار «بلاک اوت» یا همان فروپاشی شبکه برق اتفاق می‌افتد و در سال‌های اخیر ترکیه، پاکستان، آمریکا و ارمنستان آن را تجربه کرده‌اند. شبکه برق ایران در هجده سال اخیر به لطف مهندسان صنعت برق از چنین خاموشی جلوگیری کرده است.

مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق کشور البته دلیل این خاموشی‌ها را نه فروپاشی صنعت برق بلکه کمبود ۱۰ هزار مگاواتی تولید نسبت به مصرف خوانده و گفته به دلیل کمبود بارش، نیروگاه‌های برق آبی کشور با حداقل ظرفیت‌شان تولید می‌کنند و به همین دلیل کشور با بحران مواجه شده است.

رویداد‌۲۴ در این یادداشت ادعای صنعت برق درباره بروز خاموشی سراسری در شبکه‌های برق کشور‌ها را مورد بررسی قرار داده است.

پیش از همه باید بدانید چیزی به نام فروپاشی یا بلاک اوت سراسری مقطعی هر چند سال یک بار در جهان وجود ندارد. به گزارش پایگاه خبری «بلاک اوت ریپورت» انگلیس در کشور‌های توسعه یاقته قطعی برق به ندرت اتفاق می‌افتد و دلایل قطعی احتمالی به حوادث غیرمترقبه یا محلی بستگی دارد. برای مثال در برخی مناطق ممکن است کابل‌های برق توسط حیوانات جویده شوند یا حوادثی نظیر طوفان زیرساخت‌های برق را متاثر کند.

با این وجود تاریخ جهان با قطعی‌های سراسری برق بیگانه نیست. خسارت بارترین قطعی‌های برق در جهان در این گزارش مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. این یادداشت را بخوانید تا بدانید آنچه در ایران در حال وقوع است نه یک اتفاق بدیهی در جهان بلکه ناشی از بی کفایتی و توسعه زیرساخت‌های صنعت برق است.

هندوستان ۲۰۱۲ بزرگترین شکست برقی جهان

اواخر جولای ۲۰۱۲ هند با یک قطعی سراسری برق که دست کم ۶۲۰ میلیون نفر را در خاموشی فرو برد مواجه شد. هند بعد از آمریکا و چین بزرگترین تولید کننده برق جهان است. با این حال زیرساخت‌های شبکه برق این کشور بسیار غیر قابل اعتمادند و قطعی برق معمولا در این کشور یک حادثه نادر به شمار نمی‌رود. سال ۲۰۰۱ نیز یک بار دیگر شبکه برق شمال هند دچار فروپاشی شد و بخش قابل توجهی از این کشور را در خاموشی فرو برد.

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد گرمای شدید هوا در سال ۲۰۱۲ و کاهش ظرفیت تولید نیروگاه‌های برقآبی هند منجر به افزایش مصرف در برابر تولید شد. در نهایت افزایش بار شبکه برق منجر به فروپاشی تعداد قابل توجهی ایستگاه برق و از دست رفتن ۳۲ گیگاوات برق تولیدی در کشور شد.

تا به امروز اتفاقی که در ۳۱ جولای ۲۰۱۲ در هند رخ داده بزرگترین شکست برقی جهان به حساب می‌آید. این حادثه منجر به قطع برق اطراف تاج محل که اصولا چندین نیروگاه برق در اطراف آن برای جلوگیری از قطعی شبکه احداث شده‌اند شد. در این تاریخ تقریبا ۳۸ درصد ظرفیت تولید برق هند خاموش شد و ۲۲ ایالت از ۲۸ ایالت شمال و شرق هند را در تاریکی فرو برد. این قطعی ۹ درصد جمعیت کل زمین را متاثر کرد.

تحقیقاتی که هندوستان بر روی قطعی آن سال انجام داده منجر به تخصیص ۴۰۰ میلیارد دلار اعتبار برای نوسازی شبکه برق این کشور شده تا مجددا دومین کشور پرجمعیت جهان با خطر قطعی سراسری مواجه نشود.

دومین قطعی بزرگ جهان نیز به هند تعلق دارد. در تاریخ ۲ ژانویه ۲۰۰۱ فروپاشی شبکه برق از ایالت اتارپرادش آغاز شد و شش ایالت و همچنین پایتخت هند را در خاموشی فرو برد. ۲۳۰ میلیون نفر برای مدت ۱۲ ساعت دچار قطعی برق شدند.

این قطعی به یک آشوب بی‌سابقه منجر شد. تقریبا ۸۰ قطار برقی برای مدت ۱۵ ساعت متوقف شده بودند. بیمارستان‌ها بدون ژنراتور‌های برق مجبور شدند عمل‌هایشان را به تعویق بیاندارند. قطعی برق چراغ‌های راهنمایی و رانندگی وضعیت وخیمی در این کشور ایجاد کرده بود.

بنگلادش و ۱۰ ساعت قطعی برق

اولین کشور بعد از هند که قطعی سراسری را تجربه کرده در واقع یکی از همسایگان خود هندوستان است. حادثه اول نوامبر در بنگلادش به قطعی سراسری برق در این کشور برای مدت ۱۰ ساعت منتهی شد.

یک خطا در ایستگاه برق برامارا ۴۵۰ مگاوات برق را که از هند به ناحیه کوشتیا وارد می‌شد دچار اختلال کرد. این حادثه منجر به کمبود برقی شد که در نهایت کشور را مجبور کرد کل شبکه برق را خاموش و ری استارت کند.

پاکستان قطعی برق و بی ثباتی سیاسی

بی ثباتی سیاسی در پاکستان در واقع ریشه حادثه قطعی برق بود. در تاریخ ۲۵ ژانویه ۲۰۱۵ ، ۸۰ درصد کشور پاکستان دچار قطعی سراسری برق شد.

جدایی طلبان استان بلوچستان در جنوب غرب پاکستان دو برج انتقال برق در ناحیه ناصرآباد را سرنگون کردند. این حمله بیشتر نیروگاه‌های برق پاکستان را دچار اختلال کرد و ۶۰۰ مگاوات برق را از مدار خارج کرد.

جاوا و بالی- ۱۸ اگوست ۲۰۰۵

این دو جزیره بالی در سال ۲۰۰۵ به دلیل عدم توانایی شبکه برق برای توزیع برق بین شهر‌های سیلیگون و شالگولینگ در غرب جزیره جاوا دچار قطعی گسترده برق شدند.

جنوب برزیل و تجربه بزرگترین قطعی برق

سال ۱۹۹۹ بزرگترین قطعی برق تا آن تاریخ در برزیل اتفاق افتاد. در آن زمان شبکه برق برزیل با مشکل عدم سرمایه گذاری مواجه بود. خاموشی این تاریخ بخش جنوبی برزیل را متاثر کرد. سائوپائولو، ریو دوژانیرو، و چند شهر دیگر در اثر این حادثه برای مدت چهار ساعت دچار قطعی برق شدند.

ترکیه و فروپاشی دو نیروگاه تولید برق

دو نیروگاه ازمیر و آدانا همزمان دچار فروپاشی شدند که منجر به قطعی کل سیستم برای مدت ده ساعت شد. در این تاریح ترکیه تقریبا به دو قسمت از حیث خاموشی تقسیم شد. نیمه غربی فاقد جریان برق بودند. نیروگاه‌های آبی بخش شرقی قادر نبودند به بخش غربی برق رسانی کنند و همین مساله منجر به فروپاشی سایر نیروگاه‌های برق شد.

بعد از این حادثه دولت احتمال هک شدن سیستم‌ها را نیز مورد بررسی قرار داد.

برزیل و پاراگوئه، قطعی برق به دلیل باد و باران

باد شدید و باران سنگین دلیل اصلی قطعی برق در - ۱۰ نوامبر ۲۰۰۶ بود. باران سیل آسا سد ایتایپو بین برزیل و پاراگوئه را در هم شکست. در برزیل سه چهارم ایالت‌ها دچار قطعی برق شدند.

ایتالیا قطعی طولانی برق به دلیل طوفان

بزرگترین قطعی برق در اروپا به ایتالیا تعلق دارد. قطعی‌های مکرر برق در سپتامبر ۲۰۰۳، ۵۶ میلیون نفر از جمعیت ایتالیا را در خاموشی فرو برد و حدودا ۱۲ ساعت به طول انجامید. دلیل این قطعی طوفانی بود که منجر به خرابی خطوط برق از سوئیس به ایتالیا شد.

شمال شرق آمریکا و کانادا و سومین قطعی بزرگ جهان

قطعی برق در کانادا و آمریکا سومین قطعی بزرگ جهان در زمان وقوع این حادثه بود. این حادثه ۴۵ میلیون نفر در هشت ایالت آمریکا و ده میلیون نفر از ساکنان اونتاریو کانادا را متاثر کرد. خاموشی در یک روز گرم که تقاضا و مصرف انرژی بالا رفته بود اتفاق افتاد. ابتدا یک نیروگاه در اوهایو از کار افتاد و فشار را بر خطوط ولتاژ بالای ناحیه حاشیه‌ای کلیولند بالا برد. این خطوط توانایی بار اضافی را نداشتند و از مدار خارج شدند. در نتیجه ۱۰۰ نیروگاه تولید برق به طور کامل خاموش شدند.

سوال اینجاست ک آیا چنین اتفاقی به طور نرمال باید رخ می‌داد؟ پاسخ منفی است. یک باگ ساده نرم افزاری ریشه این حادثه بود. این یعنی اوپراتور‌ها خبر نداشتند که باید به محض ورود بار اضافی توزیع مجدد انجام دهند.