آرایش شورای نگهبان تغییر کرد؛ آملی لاریجانی معترض شد و رفت

رویداد۲۴ عصر شنبه۱۳ شهریور به دنبال کناره‌گیری آیت‌الله آملی لاریجانی از عضویت شورای نگهبان، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب در حکمی، حجت‌الاسلام احمد حسینی‌خراسان را به عضویت شورای نگهبان منصوب کردند. با کناره‌گیری آملی لاریجانی، حالا خراسانی به عنوان هشتمین عضو جدید این شورا در دوره هفتم انتخاب شده است.

چرا آملی لاریجانی کنار رفت؟

پیش از دوماه از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، می‌گذرد. انتخاباتی که پیش از گذشته عملکرد شورای نگهبان را مورد نقد و بررسی قرار داده تا جایی که حتی آیت الله صادق آملی لاریجانی هم سکوت خود را شکست و لب به اعتراض گشود.

او که عنوان یکی از فق‌های شورای نگهبان در ۱۰ روز جلسات بررسی پرونده کاندیدا‌ها حضور داشت و درپی حذف چهره‌های سیاسی، چون علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری و ... در اقدامی عجیب پرده از پشت پرده تصمیمات عجیب شورای نگهبان در ردصلاحیت چهره‌های شاخص برداشت و در یک رشته توئیتی نوشت: «از اولین حضور این‌جانب در شورای نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به بیست سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضاییه بودم؛ اما هیچ گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها.»

این اعتراضات تا جایی پیش رفت که آملی لاریجانی نه تنها اعتبار نامه سید ابراهیم رئیسی را امضا نکرد؛ بلکه در مراسم تحلیف وی نیز حاضر نشد. بر همین اساس، در دو ماه گذشته شایعاتی در برخی محافل سیاسی درباره برکناری او از عضویت در شورای نگهبان مطرح شده بود؛ اما حکم رهبر انقلاب برای احمد حسینی‌خراسانی به این شایعات پایان داد. در این متن آشکار شد که آملی لاریجانی نامه استعفای خود را خطاب به رهبر انقلاب ارسال کرده و ایشان هم با آن موافقت کرده‌اند.

حقوقدانی که به پاستور رفت

نماینده مردم طرقبه در مجلس دهم بود که با رای بالای بهارستان نشین‌ها راهی شورای نگهبان شد. شاید آن روز که خانه ملتی ها، محمد دهقان را روانه این شورا کردند، کسی فکرش را هم نمی‌کرد که دو ساله بعد در شهریور ۱۴۰۰، با حکم سید ابراهیم رئیسی به سمت معاون حقوقی رئیس جمهور منصوب شود.

به گفته سخنگوی شورای نگهبان، دهقان به دلیل آنکه نمی‌تواند همزمان هم عضو این شورا باشد و هم مشغول کار در دولت، استعفای خود را به شورا ارائه کرده است؛ اما هنوز خبری از جایگزین وی نیست و نگاه‌ها به تصمیم رئیس قوه قضاییه است تا مشخص شود مُهر حقوق دانی شورای نگهبان این بار به نام چه کسی زده می‌شود.

کدخدایی رفت، طحان نظیف آمد

چهل و یک سال از برپا شدن خیمه شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و ۲۶ تیر ماه نیز در تقویم ایران به نام این شورا نام گرفته شده است. بر اساس آئین نامه داخلی شورای نگهبان، انتخابات هیئت رئیسه این شورا هر ساله برگزار و طی آن هیئت رئیسه جدید برای فعالیت یک ساله انتخاب می‌شوند.

برهمین اساس، در انتخابات تیرماه شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی که رکورددار سخنگویی شورای نگهبان است، از سمت خود خداحافظی کرد تا جای خود را به هادی طحان نظیف، همکار دهه شصتی خود بدهد. کدخدایی که به سبب توئیت‌ها و دفاعیاتش از عملکرد شورا در سال‌های اخیر حسابی جنجال برانگیز شده بود، پس از پایان مسئولیتش در این سمت در یادداشتی نوشت: «با تحولات ۱۳۸۴ قرعه فال سخنگویی به نام این حقیر کم تجربه افتاد که البته تلاش کردم با توکل بر خدای بزرگ آنچه شایسته این نهاد بوده است را بیان کنم و هماره از او هدایت می‌خواستم تا ره گم نکنم و بگویم آنچه را او مقدر کرده است. اگر چه انسان مصون از خطا نیست، اما تلاش داشتم در این سال‌ها کمتر به خطا روم و یا حدیث دل بگویم چرا که مسئولیتی خطیر از سوی اعضا محترم بر عهده داشتم. حتی آنجا که نظر من مخالف نظر اکثریت بود تلاش می‌کردم نظر شورا را به تمامه دفاع کنم و نظر خود را دخالت ندهم.»

بیشتر بخوانید: حذف سیاسی یا ادامه حضور برادران لاریجانی در سیاست ایران؛ بازی متفاوت دو برادر

حال با توجه به تغییرات اخیر و لزوم تعیین نفرات جدید و بالتبع تغییر فضای داخلی شورای نگهبان در سایه جابجایی افراد به نظر می‌رسد افکار عمومی در انتظار عملکرد این شورا در روز‌های آینده خواهد بود تا معلوم شود که حضور نفرات جدید چه تاثیری بر این نهاد انقلابی دارد.

جدول زیر همه تغییرات شورای نگهبان در این ۴۰ سال را نشان می‌دهد: