تبعات روانی ادامه تعطیلی مدارس
رویداد۲۴ محمدرضا ایمانی، روانشناس درباره ادامه تعطیلی مدارس و اخلال در بهداشت روانی و رشد اجتماعی دانشآموزان اظهار کرد: در ماجرای کرونا، استرس، اضطراب، مرگ و میر و بی‌قراری فراوان برای انسان‌ها ایجاد شد همچنین افزایش خشونت در خانواده‌ها، اختلال روانی بین مردم به دلیل سوگواری‌هایی که به درستی انجام نشد و محدودیت ارتباطات اجتماعی را شاهد بودیم.
وی افزود: دانشآموزان در مدرسه، شیوه تعامل با یکدیگر، صحبت کردن، نظم و انضباط، حل مسائل و مسئولیت‌پذیری، مواجهه با تنهایی و استقلال را فرا می‌گیرند اما وقتی در فرآیند آموزش دانشآموزان اخلال ایجاد و ارتباط آنها با مدرسه قطع می‌شود ناگزیر به ماندن در خانه و محدود شدن به پدر و مادر هستند و در بعضی موارد والدین هم توانایی ایفای نقش معلم را ندارند در حالی که در مدرسه، معلم به لحاظ آموزشی دانش‌آموز را حمایت می‌کند و در آنجا می‌تواند در یک فضای تعاملی با تمام بچه‌ها بازخوردهای مناسبی را دریافت کند اما پدر و مادر نمی‌توانند چند فرزند دانش‌آموز را مدیریت کنند چون نحوه رفتار دقیق را نمی‌دانند.
این روانشناس گفت: مسئله دیگری که دانشآموزان با آن مواجه هستند استرس قطع و وصل شدن ارتباطات است، به عنوان مثال اینترنت هنگام آموزش قطع می‌شود و نمی‌توانند به شکل مناسب سرکلاس مجازی حضور داشته باشند همچنین اقشار ضعیف جامعه نتوانستند امکانات لازم سخت‌افزاری (موبایل و تبلت) را برای فرزندان خود فراهم کنند و بازماندگی از تحصیل را شاهد بودیم که فشار و استرس مضاعفی را به بخشی از جامعه تحمیل و آنها را با تأخیر آموزشی مواجه ساخت، تمام این عوارض را باید با یکدیگر درنظر گرفت و بررسی کرد کرونا چگونه زندگی افراد و روابط انسانی و اجتماعی آنها را دچار اختلال کرد.
ایمانی ادامه داد: باید خود را برای بازسازی اجتماعی آماده کنیم، این بازسازی ارکان و مسئولیت‌هایی را در سطح کلان، میانی و پایین دارد در سطح پایین مدارس، خانواده‌ها و دانشآموزان هستند و نیاز است تعامل و ارتباط با کودکان و نوجوانان را توسعه، به آنها آگاهی داده و شرایط جدید را توضیح دهیم همچنین ترس‌ها و نگرانی‌هایی که در مواجهه با واکسیناسیون و مدرسه رفتن وجود دارد را از بین ببریم.
این روانشناس با اشاره به ضرورت مسئولیت‌پذیری خانواده‌ها گفت: هم‌اکنون مقاومت‌هایی را از سوی خانواده‌ها در بحث واکسیناسیون دانشآموزان و رفتن به مدرسه شاهد هستیم، والدین از دید خود به این موضوع کلان نگاه نکنند بلکه باید به آینده دانش‌آموز و فرایند رشد او فکر کرد، اگر خودخواهانه به این موضوعات نگاه شود سیستم آموزش و پرورش دچار اختلال می‌شود و نسل آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر را برای آینده کشور ایجاد می‌کنیم، دانشآموزان قرار است در آینده مسئولیت‌های جدی برعهده گیرند، پدر و مادر، کارمند و مدیر شوند بنابراین هرچقدر قوی‌تر و محکم‌تر باشند جامعه سالم‌تر خواهدبود.
وی متذکر شد: بحران‌های روحی و روانی خودساخته در کنار بحران‌های روانی تحمیل شده محیط بیرونی می‌تواند خانه‌های ما را دچار بحران جدی کند، در مواجهه با واکسیناسیون و بیماری کرونا، تعاملات اجتماعی، کسب و کارها و برخوردهایی که در درون خانواده منجر به نزاع و درگیری می‌شود باید هوشمندانه‌تر همراه با آگاهی رفتار کنیم، اگر بتوانیم خانواده را صحیح مدیریت و در یک بهسازی روانی قرار دهیم، موفق‌تر عمل می‌کنند هرچقدر خانواده تحت فشار و استرس روحی و روانی قرار بگیرد ضعیف‌تر و با مشکلات فراوانی مواجه می‌شود بنابراین خانواده‌ها در مواجهه با مسائلی همچون ضرورت بازگشایی مدارس و واکسیناسیون دانشآموزان باید هوشمندانه رفتار کنند.
بیشتر بخوانید: اوضاع نابسامان مدارس/ ۴ مساله این روزهای آموزش و پرورش
ایمانی مطرح کرد: در امتحاناتی که دانشآموزان در دوران کرونا به صورت مجازی داشتند فشارهای روانی فراوانی را تحمل کردند، به عنوان مثال اینترنت قطع می‌شد و دیگر نمی‌توانستند به سوالات پاسخ دهند، این مسائل باعث تحمیل فشارهای روحی و روانی به دانشآموزان شد، آیا آستانه تحمل این موضوع را داشتند و تا حالا با آن مواجه شده بودند، خانواده‌ها هم نمی‌‌دانستند چگونه باید اقدام کنند. این استرس‌ها با باز شدن مدارس از بین می‌رود، دانشآموزان آزادتر می‌شوند و فضای حرکت، دوستی و تعامل پیدا می‌کنند، فضای مسئولیت‌پذیری و نشاط اجتماعی برقرار می‌شود همچنین زندگی والدین سامان می‌یابد چون بچه‌ها به مدرسه می‌روند و آنها به فعالیت‌های اجتماعی خود می‌رسند.
این روانشناس گفت: هم‌اکنون برخی والدین هر دو شاغل هستند و فرزندانی را در خانه دارند که تحصیل آنها مجازی است، این خانواده‌ها با بحران‌های زیادی مواجه هستند، اگر می‌خواهیم آسیب‌ها را ببینیم باید کامل و دقیق و با اجزای مختلف باشد.
نحوه رفتار با دانش‌آموزانی که والدین خود را از دست دادند
وی درباره نحوه رفتار با دانش‌آموزانی که والدین خود را به دلیل کرونا از دست دادند، بیان کرد: سه مواجهه با بحث شکست‌های عاطفی ناشی از مرگ وجود دارد، برخی دانشآموزان درون‌گرایی بسیار شدیدی دارند و فوق‌العاده آسیب‌پذیرند، تحت تاثیر فضا قرار می‌گیرند، خودکم بینی در آنها اتفاق می‌افتد و تعاملات اجتماعی محدود دارند از سوی دیگر برخی افراد هستند که جسورند و نگاه تهاجم‌آمیز نسبت به وقایع دارند و برون‌ریزی زیادی دارند همچنین افرادی را داریم که کاملاً منفعلند و در فضای بین تهاجم و انفعال واکنش‌های مختلفی را بروز می‌دهند.
ایمانی مطرح کرد: دانش‌آموزانی که والدین خود را از دست داده‌اند آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده هستند چرا که یکی از ارکان مهم زندگی را از دست داده‌اند و در مقابل فرزندانی هستند که از سوی والدین حمایت می‌شوند و چون پدر و مادر در قید حیات هستند از محبت‌های بیشتری برخوردارند اما دانش‌آموزانی که والدین خود را از دست داده‌اند، ممکن است با احساس کمبود، ناراحتی، خشم و عصبانیت مواجه شوند.
این رواشناس بیان کرد: کادر آموزشی مدارس باید درباره برخورد با این دانشآموزان آگاه باشند همچنین لازم است به به همکلاسی‌ها آگاهی داده شود که در مواجهه با این دانشآموزان، نگاه همدلانه داشته باشند؛ ارائه حمایت‌های مشاوره‌ای و تخصصی به این دانشآموزان برای عبور از بحران نیاز است چرا که هرچقدر سن کمتر باشد پدیده مرگ والدین برای فرد بسیار بزرگ‌تر جلوه می‌کند و برای یک کودک 6 یا 10 ساله مادر یا پدر یعنی همه زندگی و تمام آینده.
وی با طرح این موضوع که چگونه می‌توانیم با کودکی که والدین خود را از دست داده رفتار و او را از بحران خارج کنیم، تا احساس ترحم شکل نگیرد و استقلال خود را حفظ کند، عنوان کرد: در مدارس حتماً باید از مددکاران اجتماعی و روان‌شناسان استفاده کرد تا به بچه‌ها کمک کنند بنابراین آگاهی کادر مدرسه و نحوه رفتار با این دانشآموزان که باید هوشمندانه و آگاهانه باشد و نحوه رفتار همکلاسی‌ها باید مورد توجه باشد.
