اوضاع نابسامان مدارس/ ۴ مساله این روزهای آموزش و پرورش
رویداد۲۴ در ظاهر مدارس ۱۸ روز است که باز شده و تکلیف دانش‌آموزانی که باید آموزش حضوری یا مجازی ببینند، هم مشخص است، اما کلاس درس، سامانه شاد، مدیر مدرسه و معلمان دچار همان آشفتگی‌ها و مصایب سال گذشته‌اند و تازه چند مشکل دیگر هم به مشکلات‌شان اضافه شده؛ در این میان وزیری هم نیست که این کشتی بحران‌زده را به ساحل امنی برساند.
مسئله اول: آموزش حضوری
۱۸ شهریور امسال علیرضا کاظمی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش در جلسه شورای معاونان استان گلستان اعلام کرد: « بازگشایی مدارس برعهده مدارس و شورای آموزش‌و پرورش شهرستان‌ها خواهد بود.» اما در بیست و سوم شهریور کاظمی نظرش را تغییر داد و گفت: «تقریبا حدود ۱۰۰ هزار کلاس درس زیر ۱۵ دانش‌آموز و ۴۰ هزار مدرسه با جمعیت زیر ۷۵ نفر داریم که منعی برای بازگشایی آنها وجود ندارد.»
بیست‌وپنجم شهریور برای بار سوم نظر سرپرست وزارت آموزش و پرورش تغییر کرد و این بار گفت: «در مناطق شهری ترجیح این است که مدارس را دیرتر بازگشایی کنیم؛ چراکه ما علاوه بر استانداردهای داخل کلاس درس و مدرسه، ملاحظات جابه‌جایی درون شهرها را هم داریم و تصمیم‌گیری درباره بازگشایی حضوری به انجمن اولیا و مربیان و مدارس واگذار شده است.» در ادامه وزارت آموزش و پرورش اطلاعیه شماره ۶ را در سی‌ام شهریورماه با این مضمون منتشر کرد: «اگر تعداد افراد در کلاس‌ها با احتساب یک و نیم متر فاصله و ۲ متر و ۲۵ سانتی‌متر مساحت برای هر نفر درنظر گرفته شود، بازگشایی مدارس مانعی ندارد.»
به‌دنبال این اطلاعیه برخی مدارس غیردولتی حتی در شهرهای بزرگ کلاس‌های درس‌شان را حضوری کردند. اما حالا با گذشت ۱۸ روز از گوشه و کنار صدای اعتراض برخی والدین بلند شده که این مدارس پروتکل‌های بهداشتی قید شده در اطلاعیه‌های متعدد آموزش و پرورش را رعایت نمی‌کنند و کلاس‌های درس را با ظرفیت بیشتر تشکیل داده‌اند. برخی دیگر نیز می‌گویند که مدیریت مدرسه از آنها به اجبار رضایت‌نامه گرفته و گفته درصورت ابتلای فرزندشان به بیماری کرونا مسئولیت با خود والدین است.
نورا حسینی که پسرش دانش‌آموز پایه سوم مدرسه غیردولتی در منطقه ۶ تهران است، در این‌باره می‌گوید: «مدرسه پسرم حضوری شده و فرزندان ما هر روز از ساعت ۸ تا ۱۴ در مدرسه هستند، اما تاکنون به ما اجازه نداده‌اند که وضعیت کلاس‌ها را رصد کنیم. بعد هم مدیر مدرسه حضوری و به‌طور شفاهی یک رضایت‌نامه را به والدین دیکته کرده و گفته باید بنویسید که مسئولیت هرگونه بیماری فرزندتان با خودتان است. والدینی را هم که رضایت‌نامه ننویسند، تهدید می‌کنند که آموزش فرزندتان مجازی می‌شود.»
مسئله جمعیت بالای کلاس‌ها، بیشترین دغدغه والدین دانش‌آموزانی است که آموزش‌شان حضوری شده است. ترلان عقدایی، مادر سوگل، دانش‌آموز پایه اول شیرازی در این‌باره به همشهری گفت: «قرار بر این بود که فاصله‌گذاری فیزیکی بین هر دانش‌آموز حداقل یک‌ونیم متر باشد، اما الان فرزند من در کلاسی درس می‌خواند که فاصله‌اش با همکلاسی دیگرش فقط نیم‌متر است. وقتی اعتراض کردیم و گفتیم قرار بود بچه‌ها به ۲ گروه تقسیم شوند و در ساعات یا روزهای متفاوتی به مدرسه بیایند، گفتند که چنین چیزی ممکن نیست و معلم نمی‌تواند یک درس را ۲ بار برای هر گروه تکرار کند و خسته می‌شود.»
او اضافه کرد: «بابت این موضوع به آموزش و پرورش منطقه رفتیم و از بازرسی خواستیم که به مدرسه سرکشی کنند، اما آنها بعد از مراجعه گفتند که مشکلی نیست و نگران نباشید!»این مشکلات فعلا مربوط به مدارس دولتی و غیردولتی کم‌جمعیت است و درصورت بازگشایی مدارس با جمعیت بالای ۳۰۰و ۵۰۰دانش‌آموز مشخص نیست که وضعیت فاصله‌گذاری به چه شکل پیش خواهد رفت؟
بیشتر بخوانید: خبر مهم آموزش و پرورش برای دانش آموزان و والدین
مسئله دوم: شاد ناکوک
شبکه آموزش دانش‌آموزی یا «شاد» که ابتدای سال تحصیلی گذشته با هزار اما و اگر افتتاح شد، امسال هم با نواقص جدی و متعددی روبه‌روست. مهم‌ترین مسئله مدارس در شاد کلاس‌بندی نشدن دانش‌آموزان هر پایه است که با گذشت تقریبا ۳ هفته هنوز به‌طور کامل برطرف نشده است. دومین مسئله وارد نشدن اطلاعات دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی در شاد است که آنها هم دسترسی به کلاس آنلاین در این فضا را فعلا ندارند. سومین مسئله ثبت نشدن اطلاعات دانش‌آموزان میان‌پایه‌ای است که برای سال تحصیلی جدید از مدرسه‌ای به مدرسه دیگر منتقل شده‌اند و آنها هم به همین دلیل دسترسی‌شان به شاد فعلا قطع است.
نرگس آمری، دانش‌آموز پایه نهم در این‌باره می‌گوید: «مدیر مدرسه اعلام کرد تا زمانی که در شاد کلاس‌بندی نشدید، باید در واتساپ کلاس‌هایتان برگزار شود. آنجا هم که امکان برگزاری کلاس نیست و به همین‌خاطر بعضی معلمان از تدریس‌شان ویدئو ضبط می‌کنند و در گروه می‌فرستند. از طرفی بعضی از معلمان در دروس تئوری مثل تاریخ، جغرافیا، ادبیات و...آموزش آنلاین را جدی نمی‌گیرند و می‌گویند مدارس در نیمه آبان باز می‌شود و تا آن زمان صبر کنید.»
محمود حبیبی، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش درباره این دسته از مشکلات شاد به همشهری گفت: تلاش کردیم امکان کلاس‌بندی و مدیریت کلاس‌ها را به‌خود مدیران مدارس واگذار کنیم. همچنین گفتیم اگر اطلاعات تحصیلی و شخصی دانش‌آموزان از سیدا به شاد نیامده بود، مدیر شخصا آن را ثبت کند.او درباره مشکل کلاس اولی‌هایی که به‌دلیل ثبت نشدن اطلاعات‌شان در شاد، امکان آموزش مجازی در این سامانه را ندارند، گفت: این مشکل در حال حل شدن است و به‌زودی دسترسی آنها ایجاد خواهد شد.انتقاد مدیران مدارس، معلمان و والدین دانش‌آموزان این است که چرا اموری مانند کلاس‌بندی و ثبت اطلاعات دانش‌آموزان قبل از سال تحصیلی انجام نشده و باید در ابتدای بازگشایی مدارس باعث استرس و نگرانی آنها و دانش‌آموزان شود.
مسئله سوم: دانش‌آموزان و معلمان واکسن‌گریز
واکسیناسیون دانش‌آموزان از ۲ هفته پیش به‌طور غیررسمی و از پانزدهم مهر به‌طور رسمی در کشور آغاز شده است. در برخی استان‌ها پایگاه واکسیناسیون مخصوص دانش‌آموزی نیز راه‌اندازی شده؛ به‌طور مثال در استان تهران ۱۰۰ مدرسه در داخل شهر و حدود ۱۰۰ مدرسه نیز در شهرستان‌های استان تهران به دانش‌آموزان واکسن می‌زنند، اما به‌گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران تا چهارشنبه چهاردهم مهرماه، فقط ۳۰ درصد دانش‌آموزان تهرانی برای تزریق واکسن به این مراکز مراجعه کرده‌اند.
طبق آمار رسمی ۱۵ درصد معلمان کشور هنوز واکسن نزده‌اند؛ این در حالی است که واکسیناسیون فرهنگیان قبل از واکسیناسیون سراسری در مرداد آغاز شده بود. همچنین مسئولان استانی به‌طور پراکنده اعلام کرده‌اند که واکسیناسیون معلمان و دانش‌آموزان اجباری نیست؛ به‌طور مثال مسعود ثقفی، سخنگوی آموزش‌وپرورش شهر تهران در این‌باره گفته است: «واکسن زدن دانش‌آموزان اجباری نیست، ولی توصیه می‌شود که حتما واکسن را تزریق کنند.»
حالا یکی از نگرانی‌های جدی اهالی مدرسه از مدیر گرفته تا معلمان، دانش‌آموزان و والدین آنها این است که تکلیف دانش‌آموزان و معلمانی که واکسن نمی‌زنند، چیست و آیا درصورت بازگشایی مدارس می‌توانند در کنار افراد واکسینه شده در کلاس درس حاضر شوند؟ تاکنون هیچ‌یک از مسئولان آموزش و پرورش در سطح وزارتی و استانی پاسخ این سؤال را نداده‌اند.
مرتضی کیانی، کارشناس بهداشت محیط در این‌باره گفت: «ستاد ملی مقابله با کرونا باید به صراحت نحوه مواجهه با معلمان و دانش‌آموزان واکسینه نشده را اعلام کند؛ چون درصورت بازگشایی مدارس، این افراد منبع قوی انتشار ویروس کرونا خواهند بود و جان همه را تهدید می‌کنند؛ به‌خصوص که کلاس مدارس کوچک و جمعیت دانش‌آموزی در ایران بالاست و ساعات درسی هم زیر یک ساعت نیست.»او افزود: «یکی از سؤال‌های جدی جامعه معلمی و دانش‌آموزی این است که مدیران وزارت آموزش و پرورش چگونه می‌خواهند این مسئله را حل کنند؟ آیا آنها اجازه خواهند داد که افراد واکسینه نشده به‌راحتی در محیط مدرسه تردد کنند؟»
مسئله چهارم: آموزش و پرورش وزیر ندارد
درحالی کلاف بازگشایی مدارس سخت به‌هم پیچیده که آموزش و پرورش ۲ ماه است که وزیر ندارد و همه‌چیز در این وزارتخانه در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. علی یارنظر، کارشناس مسائل آموزشی در این‌باره گفت: «درست زمانی که وزارت آموزش و پرورش نیاز به مدیریت قوی و یکپارچه داشت تا مدارس با کمترین بحران بازگشایی شوند، این وزارتخانه بدون وزیر ماند. الان مدیران در رده‌های مختلف نمی‌دانند که تکلیف‌شان چیست و باید چگونه عمل کنند. شاد بیشترین مشکلات را دارد و مدیر ارشدی نیز بالای سر این سامانه نیست. مدارس غیردولتی آموزش‌هایشان را بدون درنظر گرفتن پروتکل‌ها حضوری کرده‌اند و مدارس عشایری و روستایی در مناطق سرد با کمترین امکانات باز شده‌اند.»
او تأکید کرد: «رئیس‌جمهوری زودتر وزیر پیشنهادی خود را به مجلس معرفی کند تا حداقل موضوع بازگشایی مدارس سروسامان بگیرد و این تصمیم‌گیری‌های پراکنده و متناقض مدیران میانی نیز تمام شود.»
