سهم‌الارث زن و نکاتی که باید بدانید!

رویداد۲۴ یکی از مهمترین موضوعاتی که در رابطه با تقسیم ارث وجود دارد سهم الارث زن از شوهرش است که بر اساس قانون مدنی، سهم زن از ارث شوهرش در صورتی که مرد فرزندی داشته باشد یا نداشته باشد، متفاوت است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی سهم الارث زن و شرایط دریافت آن خواهیم پرداخت.

ارث زن از شوهر

در ماده ۸۶۴ قانون مدنی در خصوص ارث زن از شوهر چنین مقرر شده است: “از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می‌برند هریک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد”. بنابر این ماده، زن از شوهر خود ارث می‌برد. یکی از شرایط لازم برای این که زن و شوهر وارث هم بشوند عقد نکاح دائم است، یعنی در ازدواج موقت توارث بین زوجین برقرار نمی‌شود و شرط بعدی برای ارث بردن زن و مرد از یکدیگر این است که در زمان فوت، زن و مرد در عقد هم باشند و رابطه زوجیت موجود باشد.

در صورتی که شخصی دیگری را که از او ارث می‌برد به قتل برساند از او ارثی نخواهد برد. نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد آن است که به موجب ماده ۹۴۳ قانون مدنی، اگر مرد زن خود را طلاق بدهد، در صورتی که این طلاق از نوع طلاق رجعی باشد، اگر مرد یا زن در طول مدت عده فوت کنند، دیگری از او ارث می‌برد.

ارث زن در صورت داشتن فرزند

در خصوص سهم ارث زن از شوهر، باید گفت که سهم ارث زن از شوهر، در صورت داشتن فرزند با حالتی که مرد فرزندی ندارد متفاوت است. بر اساس فقه و قانون مدنی، سهم ارث زن از شوهر، در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، یک هشتم است.

نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد آن است که سابقا، زنان فقط می‌توانستند از اموال منقول ارث ببرند و از اموال غیر منقول شوهر خود ارثی به آن‌ها تعلق نمی‌گرفت. اما به موجب قانون جدیدی که در مجلس به تصویب رسیده است، زنان هم از اموال منقول ارث می‌برند و هم از قیمت اموال غیر منقول.

بنابراین، بر اساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی، در صورتی که مردی فوت کند و فرزند داشته باشد، همسر وی یک هشتم از اموال منقول مانند ماشین، وسایل و … را به ارث می‌برد؛ همچنین، یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول همچون زمین، خانه را به ارث می‌برد.

ارث زن در صورت نداشتن فرزند

بر اساس آنچه در قانون مدنی آمده است، سهم الارث زن در صورت نداشتن فرزند بیشتر است. در صورتی که مرد فوت کند در حالی که فرزندی نداشته باشد، ارث همسر او یک چهارم است و همانطور که گفته شد، یک چهارم از اموال منقول و یک چهارم از قیمت اموال غیر منقول به زن تعلق می‌گیرد.

نکته مهمی که در رابطه با سهم الارث زن از شوهر وجود دارد آن است که در صورتی که مردی چند زن داشته باشد، سهمی را که به زوجه تعلق می‌گیرد بین آن‌ها تقسیم می‌کنند. به عنوان مثال، در صورتی که مرد متوفی دو زن و فرزند هم داشته باشد، سهم زوجه او به دلیل اینکه مرد فرزند داشته است، یک هشتم خواهد بود که این یک هشتم را بین دو زن به طور مساوی تقسیم می‌کنند.

اقداماتی برای ارث بردن بیشتر زن

برای جبران میزان کم سهم‌الارث زن از اموال شوهر متوفای خود، می‌توان از نظر قانونی روش‌هایی را پیشنهاد کرد تا از ایجاد فقر مالی زن در آینده جلوگیری کرد. در ادامه راهکار‌هایی به همین منظور ذکر شده است.

وصیت کردن

قانونگذار می‌تواند اعلام کند، در صورتی که زن همراه با طبقه دوم یا سوم وارثان سهم برد، چنین فرض شود که شوهر یک سوم از اموال خود را به سود زن وصیت کرده است؛ مگر این ‎که خلاف آن از وصیت‌نامه یا سایر مدارک و اسناد استنباط شود. البته این موارد نفی‌کننده اختیار شوهر به وصیت نسبت به یک سوم اموال خود نیست. به این صورت ‎که شوهر مقداری از اموال خود را (تا یک سوم) به نفع همسر خود قبل از فوتش وصیت کند تا آینده وی را پس از فوت خود تا اندازه‌ای تامین کرده باشد.

پرداخت نفقه به زن در ایام عده فوت

راه حل دیگری که می‌توان از آن به عنوان راه حل فرعی برای جبران فرض زن از ماترک شوهر پیشنهاد کرد، پرداخت نفقه به زن در ایام عده وفات است. قانون مدنی ایران وقتی زنی را مکلف به نگه داشتن عده وفات و ممنوعیت از ازدواج به مدت ۴ ماه می‌کند، باید حقوقی هم برای وی در نظر بگیرد. پرداخت نفقه و تامین مسکن برای زن در مدت ایام عده، می‌تواند از مشکلات اولیه زنی که شوهرش را از دست داده، تا حدودی بکاهد.

پرداخت مستمری و مهریه زن به نرخ روز فوت شوهر

پرداخت مستمری به زنی که همسرش را از دست داده، از قوانین تامین اجتماعی و پرداخت مهریه به نرخ روز فوت شوهر (موضوع اصلاح قانون مهریه) که امروزه در حال اجراست، روش دیگری است که تا حدودی نقصان میزان ارث زن را جبران می‎کند.

منبه: مجله دلتا