چند درصد ایرانی‌ها دچار آسم هستند؟/ باورهای غلط در مورد آسم
رویداد۲۴ دکتر مهدی نجمی رئیس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت با اشاره به شعار امسال روز جهانی آسم و آلرژی مبنی بر «رفع کاستی‌های موجود در مراقبت از بیماران مبتلا به آسم» درباره آثار مستقیم و غیر مستقیم کرونا بر برنامه‌های اداره متبوع خود در زمینه کنترل و پایش آسم در کشور، گفت: ما برنامه تشخیص و درمان آسم را برای نظام شبکه در مراقبت‌های بهداشتی اولیه طراحی کرده بودیم که به صورت آزمایشی در ۷ شهرستان در حال اجرا بود، ولی زمانی که کرونا بروز پیدا کرد با توجه به اینکه از دستگاه‌های ارزیابی عملکرد ریوی که باید بیمار در آن بِدَمد (فوت کند) برای تشخیص آسم و پیگیری این بیماران استفاده می‌کردیم، به دلیل گسترش کرونا برای استفاده از این دستگاه‌ها با محدودیت روبرو شدیم؛ بنابراین مجبور به تغییر برنامه شدیم.
وی با اشاره به اینکه استفاده از دستگاه ارزیابی عملکرد ریوی تا زمان کنترل اپیدمی متوقف شد، تصریح کرد: این سبب بروز آسیب‌هایی به برنامه ما شد که البته سعی کردیم با دستورالعمل جدید آن را تا حدی جبران کرده و طرح پایلوت خود را ادامه دهیم. البته از طرف دیگر با بروز اپیدمی کرونا مراجعه افراد به مراکز ما برای دریافت خدمت به طور کلی کاهش یافت و به طور کلی افراد برای دریافت خدمات مربوط به بیماری‌های غیرواگیر کمتر به مراکز ما مراجعه می‌کردند؛ بنابراین شناسایی موارد آسم دچار اختلال می‌شد و این درحالی بود که کسانی که به عنوان مبتلایان به آسم شناسایی می‌شدند، می‌بایست برای دریافت خدمات و پیگیری و مراقبت به سیستم ما مراجعه کنند که مراجعه به دلیل ترس از کرونا کاهش یافت. حتی با اینکه سیستم پایش مراقبت مجازی را فعال کردیم اما طبعا این امر روی کیفیت دریافت خدمات تاثیر گذاشته بود.
او تاکید ادامه داد: با گسترش شیوع کرونا، انجمن‌ها و سازمان‌های معتبر جهانی این نظر را داشتند که مبتلایان به آسم بیشتر در معرض ابتلا به کرونا و عوارض بیماری و مرگ و میر هستند، اما با گذشت زمان مشخص شد که آسم هیچ تاثیری در ابتلا به کرونا ندارد؛ اما اگر فردی آسم شدید و کنترل نشده داشته باشد، در صورت ابتلا به کووید، شدت و بروز عوارض و به دنبال آن مرگ و میر بیشتر است. مبتلایان به آسم خفیف و متوسط و همچنین مبتلایان به آسم کنترل شده، هیچ ریسک بیشتری نسبت به سایر افراد جامعه برای ابتلا به کرونا نداشتند.
بیشتربخوانید: حملات آسم؛ گزینه‌های غذایی پیشگیری کننده و تشدید کننده
نجمی درخصوص عوامل خطر بروز آسم، گفت: عوامل خطر این بیماری طیف گسترده‌ای دارد. فراموش نکنیم که ژنتیک نقش بسیار مهمی در بروز آسم دارد و کسانی که سابقه فردی یا خانوادگی آسم، آلرژی و اگزما داشته باشند، مستعد ابتلا به آسم هستند؛ البته برخی عوامل و شرایط محیطی هم زمینه را برای ظهور علائم آسم در فرد مستعد ابتلا ایجاد می‌کند که این عوامل خطر محیطی شامل بوهای تند مانند بوی رنگ و عطر، آلودگی هوا، دود اسپند، هیزم، قلیان، سیگار و... کپک‌ها و قارچ‌ها، گرده‌های گل و گیاه، پَر، پوست یا موی حیوانات خانگی، سوسک حمام، چاقی، عدم دریافت شیر مادر در دو سال اول تولد، استفاده از فست‌فودها و سبک زندگی غلط و... است. همچنین بندپایان میکروسکوپی موجود در قالی‌ها و قالیچه‌ها و عروسک‌های پشمی می‌توانند در فعال شدن آسم فرد موثر باشند. برخی نیز به دلیل شرایط محیط کاری و در تماس بودن با آلاینده‌ای خاص در معرض خطر ابتلا به آسم هستند؛ به عنوان مثال شاغلان صنایع رنگ‌سازی، چوب‌بری، نانوایی و... در معرض خطر هستند.
او درباه نقش آلودگی هوا در بروز آسم نیز گفت: آلودگی هوا هم می‌تواند تاثیراتی داشته باشد، اما در مورد بیماری آسم عنوان می‌شود که فرد می‌بایست استعداد ژنتیکی ابتلا هم داشته باشد، اما قرار گرفتن در معرض عوامل محرک می‌تواند باعث بروز بیماری یا در افراد بیمار سبب تشدید بیماری شود.
رییس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت درباره میانگین موارد بروز آسم در کشور، اظهار کرد: مبتلایان به آسم معمولا از طریق پیمایش‌ها شناسایی می‌شوند و بررسی تعداد بیماری‌هایی که شیوع بالایی در کشور دارند به این گونه نیست که فرد به فرد بتوانیم بیماران را شناسایی کنیم و از طرفی نظام ثبت بیماری هم وجود ندارد که بتوانیم آمار دقیق ارائه دهیم. بنابراین بر اساس پیمایش‌هایی که انجام می‌دهیم، بر جمعیتی مشخص مطالعه انجام می‌شود و بر اساس آن به کل کشور تعمیم داده می‌شود. بر اساس آخرین آمار بروز آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود ۱۱ درصد و در جمعیت بالغین حدود ۹ درصد برآورد کردیم و به طور میانگین شیوع علائم آسم در کل جمعیت ۱۰ درصد است.
وی درخصوص استان‌های رکورددار بروز آسم در کشور نیز بیان کرد: بر اساس پیمایش‌ها، شهر اهواز در استان خوزستان در صدر ابتلا به آسم و آلرژی در همه گروه‌های سنی قرار دارد و پس از آن استان سیستان و بلوچستان، تهران، اراک و... نیز از متوسط کشوری آمار بالاتری داشتند. این موضوع قابل انتظار بود زیرا شهرهایی که میزان آلودگی بیش از حد انتظار داشتند به همان اندازه میزان بروز آسم بیشتری داشتند. همچنین در میان جمعیت کودکان شیوع آسم در استان قم از همه بیشتر بوده است.
او در پایان ابراز امیدواری کرد که با ادغام خدمات پیشگیری و مراقبت از آسم در نظام PHC کشور در سال جاری و افزایش دسترسی بیماران به خدمات تشخیص، درمان و مراقبت بیماری، شرایطی فراهم شود تا بیماران خدمات مطلوب مراقبت بیماری را به دست آورند و گفت: آسم یک بیماری مزمن است و این انتظار که با درمان مقطعی، فرد به سرعت بهبود یابد، وجود ندارد. باید نگرش در مورد بیماری مزمن آسم منطقی باشد تا بدانند بیمار باید به طور مستمر خدمات مراقبتی دریافت کند.
