اسرائیل در انتظار پیام بایدن درمورد برجام / برای کاخ سفید، معامله با «لاپید» در بحث ایران آسان‌تر از «بنت» است

رویداد۲۴ بن کسپیت در گزارشی تحت عنوان«اسرائیل درگیر بی‌ثباتی سیاسی و منتظر پیام بایدن درباره توافق با ایران» در المانیتور نوشت: لاپید قرار است هفته آینده بر اساس یک توافق پیچیده تقسیم کار، جانشین نفتالی بنت به عنوان نخست وزیر اسرائیل شود. سوال روشن اینکه آیا لاپید قصد دارد سیاست جنگ طلبانه و تقابلی بنت در مورد ایران و توافق هسته ای با قدرت های جهانی را ادامه دهد. سفر جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده در 13 ژوئیه به اسرائیل در حالی انجام می شود که چرخه پست انتخابات داخلی دیگری داغ شده است و به دقت، احتیاط و حساسیت زیادی نیاز دارد. برنامه او شامل دیدارهایی با نخست وزیر جدید، نخست وزیر جایگزین شده، رئیس جمهور و احتمالاً نخست وزیر سابق است که برای بازگشت به نخست وزیری نامزد می شود. یعنی یک میدان مین سیاسی برای بایدن و کارکنانش است.

بنیامین نتانیاهو، مشکوک است که بایدن دموکرات، معاون سابق باراک اوباما، قصد دارد چشم‌انداز انتخاباتی او را مختل کند. دموکرات‌ها هیچ علاقه‌ای به نتانیاهو ندارند. می توان انتظار داشت که مخالفان او این خصومت و در عین حال روابط گرم خود با بایدن را در جریان انتخابات برجسته کنند. یکی از موضوعات جذاب هم اینکه لاپید وقتی با یک دسته گل پایین پله‌های ایر فورس وان منتظر بایدن است، موضوع پرتلاطم ایران و مشکل فلسطین را هم باید مطرح کند.

بیشتر بخوانید: مذاکرات قطر در راستای استمرار مذاکرات قبلی است

از ژوئن 2021 که کاخ سفید با اکراه پذیرفت دولت مستقر اسرائیل محدودیت‌های زیادی دارد، موضوع فلسطین تا حد زیادی به حاشیه رفته است. اما تا زمان رسیدن بایدن دیگر تکلیف دولت مشخص شده و نگرانی درباره آینده آن وجود ندارد، پس احتمالا بایدن انتظار داشته باشد که لاپید امتیازات مهمتری به تشکیلات خودگردان فلسطین داده و حتی اقدامات دیپلماتیک ملموس انجام دهد. لاپید هم احتمالاً با همان رویکرد مودبانه همیشگی، از رئیس‌جمهور می‌خواهد همه ابتکارات و ایده‌های جدید را به بعد از انتخابات اسرائیل، احتمالاً در اوایل نوامبر، موکول کند.

لاپید در نقشه سیاسی اسرائیل رهبری بلوک چپ میانه را بر عهده دارد و بعید است که موضع طرفدار گفتگو با فلسطینی ها آسیب قابل توجهی به او وارد کند. اما اگر می‌خواهد برنده شود، لاپید حداقل دو یا سه کرسی کنست را از جناح راست میانه‌رو لازم دارد. همین امر در مورد هر رقیبی صدق می کند، چه لاپید، چه وزیر دفاع بنی گانتز یا وزیر دادگستری گیدئون سار، که تلاش می کند از دستیابی نتانیاهو به اکثریت 61 کرسی کنست و تغییر عمیق اسرائیل آنگونه که ما می شناسیم جلوگیری کند.

چرخش پست آتی بین بنت و لاپید که احتمالاً در 29 ژوئن اجرایی می‌شود، در مقطعی حیاتی رخ می‌دهد، زیرا قدرت‌های جهانی تلاش‌های خود را برای دستیابی به توافقی جدید با ایران در مورد برنامه هسته‌ای خود از سر می‌گیرند. آژانس های دفاعی اسرائیل در این مورد اختلاف نظر دارند.

اداره اطلاعات نیروهای دفاعی اسرائیل (هم رئیس فعلی آن آهارون هالیوا و هم تامیر هیمن سلف وی) توافق را بهترین گزینه در میان گزینه های بد در شرایط فعلی می داند. موساد تحت مدیریت دیوید بارنیا دیدگاه مخالفی دارد. گانتز از موضع گیری علنی اجتناب کرده است، اما می‌گویند در این مورد به موساد و رئیس ستاد ارتش اسرائیل، سپهبد آویو کوچاوی نزدیکتر است.

بنت سرسخت با هرگونه توافق مخالف بود و طی سال گذشته تغییرات راهبردی در سیاست‌های اسرائیل درباره ایران ایجاد کرد. آیا لاپید به همین روند ادامه داده یا مسیرش را تغییر خواهد داد؟ لاپید و بنت توافق کرده‌اند که پس از چرخش پست، موضوع ایران را به دست بنت بسپارند، اما فارغ از توافق‌ها و تقسیم کارها، مردی که در راس اسرائیل تا پایان این ماه قرار دارد، لاپید خواهد بود.

بعید است که رهبری لاپید نویدبخش تغییر در سیاست اسرائیل در مورد توافق با ایران باشد. هفته گذشته، لاپید نظرات خود را در پاسخ به پیام جوزپ بورل، نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره سفر به ایران برای مذاکره درباره از سرگیری مذاکرات، به وضوح بیان کرد. طبق گزارش ها، لاپید با عصبانیت پاسخ داده و به بورل گفته است از سرگیری مذاکرات یک "اشتباه استراتژیک" است زیرا ایران فقط به بازی برای زمان علاقه مند است.

پیام مشترک غیرعادی که توسط لاپید و بنت در 18 مارس صادر شد و از دولت بایدن خواست سپاه پاسداران را از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا حذف نکند، نشانه دیگری از طرز فکر لاپید است. گانتز از امضای بیانیه خودداری کرد. دیدگاه‌های لاپید بیش از آنکه به گانتز و سازمان اطلاعات ارتش نزدیک باشد، به دیدگاه‌های بنت نزدیک است پس به‌ویژه در مورد روابط اسرائیل با آمریکا، تایید کننده و نه مخالف برنامه‌های او خواهد بود. یک منبع دیپلماتیک ارشد اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: «سوال واقعی این است که آیا بایدن می‌تواند به لاپید درباره توافق ایران اطمینان دهد و تضمین‌های کافی از سوی آمریکا برای متقاعد کردن لاپید برای برداشتن پایش از روی پدال گاز ارائه کند یا خیر».

دستیاران گانتز، که ممکن است با لاپید برای حمایت از چپ میانه رقابت کنند، امیدوارند که لاپید به سمت دیدگاه‌های نامزد آنها در مورد ایران حرکت کند. یک منبع ارشد در اردوگاه گانتز که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: اگر آمریکایی ها توافق را انتخاب کنند، با ما یا بدون ما به توافق می رسند. این منبع افزود، به جای رویکرد همه یا هیچ، «اسرائیل باید به دنبال تفاهم استراتژیک عمیق با آمریکایی‌ و گرفتن مجموعه‌ای بزرگ از امتیازات باشد».

شخصیت لاپید، دیدگاه‌های مرکزگرایانه‌اش و درک عمیق او از اهمیت روابط استراتژیک با ایالات متحده به عنوان پشتوانه امنیت ملی اسرائیل، همگی نشان می‌دهند که حداقل روی کاغذ، معامله با لاپید در مورد ایران آسان‌تر از بنت است.