پیام بزرگ دنیای سیاست به رئیس جمهور در روز رای اعتماد زاهدی وفا

رویداد۲۴ رایان حسینی: صبح امروز جلسه رای اعتماد به محمدهادی زاهدی وفا برگزار شد و آنطور که تقریبا هم پیش‌بینی می‌شد مجلس به او رای اعتماد نداد. تعداد آرای زاهدی وفا ۱۳۶ رأی موافق در برابر ۱۲۵ رای مخالف و  ۹ رای ممتنع بود. این آرا در حالی به گلدان‌های رای ریخته شد که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور نیز در مراسم رای اعتماد حضور داشت و زمان زیادی را هم برای جلب اعتماد نمایندگان در حمایت از زاهدی وفا سخنرانی کرد اما در نهایت سخنان رئیسی هم فایده‌ای نداشت؛ و این یعنی بروز یکی از بزرگترین گاف‌های و خطاهای استراتژیک معاونت پارلمانی، تیم تحلیل یا مشاوران رئیس جمهور.

اگر نگاهی به رای اعتماد در دوره‌های مختلف بیندازیم، متوجه عمق ماجرا خواهیم شد. چه موافق رئیس جمهور باشیم چه منتقد و حتی مخالف او؛ یک نکته تغییری در ماجرا ایجاد نمی‌کند و آن اینکه آن شخص رئیس جمهور است. از این منظر طبیعی است که تیم مشاور رئیس جمهور باید برنامه‌ای داشته باشد که این شأن و جایگاه آسیب نبیند. این یعنی تیم مشاور رئیس جمهور پیش از این می‌بایست که حساب احتمالی آرای زاهدی وفا را نه بر اساس یا «ادعای» نمایندگان، که بر اساس واقعیت تحلیل می‌کرد و حتی محاسبه می‌کرد در صورت حضور رئیس جمهور چه تعداد به آرای وزیر پیشنهادی افزوده خواهد شد و در آن صورت رئیس جمهور در جلسه حضور می‌یافت.

در دوره حسن روحانی هم وضع به گونه‌‌ی دیگر بود. بنحویکه رئیس جمهور جز برای رای اعتماد شروع بکار کابینه درخصوص معرفی هیچ وزیری پا به مجلس نگذاشت. مثلا برای معرفی سه وزیر پیشنهادی؛ محمد شریعتمداری برای وزارت کار، رضا رحمانی به عنوان وزیر صمت و محمد اسلامی برای تصدی وزارت راه، دولت اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور را روانه مجلس کرد و جالب آنکه در آن مقطع بدون حضور و سخنرانی روحانی، مجلس به هر سه وزیر پیشنهادی با آرای بالا رای اعتماد داد.

بیشتر بخوانید: محمدهادی زاهدی وفا؛ امام صادقی نزدیک به جلیلی

بگذارید صورت مسئله را یکبار مرور کنیم؛ از زمان معرفی زاهدی وفا جو شدیدی به خاطر اتهام دو تابعیتی بودن خانواده‌اش علیه او وجود داشت و تقریبا عمده نمایندگان می‌گفتند وزیر پیشنهادی رای نخواهد آورد. رئیس جمهور به خاطر معرفی زاهدی وفا تحت شدیدترین انتقادات؛ آنهم از سوی مجلس همسو قرار گرفت و در نهایت از هفته گذشته جو کمی آرام شد. با این حال چیزی مشخص نبود. تیم مشاور رئیس جمهور با حساب اینکه جو آرام شده، او را به مجلس آوردند تا با سخنرانی‌ و حمایت از وزیر، ورق برگردد اما چنین نشد و اعتبار ابراهیم رئیسی هم هزینه حمایت از وزیری شد که متهم به دوتابعیتی بودن خانواده است!

برای آنکه ماجرا بهتر درک شود، بهتر است سخنان نمایندگان بعد از سخنرانی رئیس جمهور را بخوانیم. احتمالا قرار بود بعد از سخنان رئیسی فضا کمی آرام شود، اما نتیجه این چنین شد که هاجر چنارانی بگوید: «آقای زاهدی وفا سرمایه هزار میلیاردی دارد، در حالیکه انقلاب ما، انقلاب مستعضعفان است. آقای رئیسی گفته بود هر کس فرزندش تابعیت خارج داشته باشد خودش هم باید برود پس ما منتظر اجرای آن هستیم.» یا آنکه لطف‌الله توسلی از ثروت چند هزار میلیاردی وزیر رونمایی کند!

همه این سخنان در حالی مطرح شد که ابراهیم رئیسی در معرفی کابینه‌اش شعارهای دیگر داده بود و برای دفاع از همان شعارها هم به مجلس آمد اما همان روز سخنانی از سوی نمایندگان مطرح شد که از یک سو در رد زاهدی وفا بود و از سوی دیگر ادعاهای ابراهیم رئیسی در «دقت نظر در انتخاب کابینه» را به چالش می‌کشید و مهمتر اینکه بعد از ماجرای حجت عبدالملکی که کار به «استیضاح» نکشید و ماجرا با استعفا جمع شد، مجلس نشان داد از این پس فضا، فضای دیگری است.

عجیب آنکه دولت از همه توانش برای رای اعتماد زاهدی وفا استفاده کرد؛ از جمله اینکه رای موافق هر سه کمیسیون بهداشت، آموزش و اجتماعی را برای حمایت از زاهدی وفا گرفته بود و پیش از آن هم محمد رضوانی‌فر مدیرعامل پیشین شستا به عنوان محور ستاد رای اعتماد، با فعالیت شبانه‌روزی قرار بود نمایندگان را راضی کند و بنا به شنیده‌هایی مدعی بود که ۲۵۰ رای از نمایدگان جمع خواهد کرد! 

در روز رای اعتماد یکی از عجیب‌ترین اتفاقات نیز رخ داد؛ حامیان وزیر پیشنهادی ناباورانه به نتیجه آرا می‌نگریستند و برای اطمینان بیشتر در رفتاری بی‌سابقه جلوی اعلام نتایج را گرفتند و سه بار آن را شمردند، اما هر بار نتیجه همان بود که بود!

عدم رای اعتماد به زاهدی وفا دو پیام مهم داشت؛ اول آنکه رئیس جمهور نیاز به تجدید نظر جدی در تیم مشاور خود دارد؛ تیمی که هنوز بدیهیات ابتدایی دنیای سیاست و جایگاه رئیس جمهور را نمی‌شناسد و او را هزینه کسی می‌کند که احتمال رای‌آوری‌اش بسیار کم بود. پیام دوم اینکه از امروز به بعد، مجلس اندکی به خود آمده و دریافته در مورادی هم می‌تواند تاثیرگذار باشد. سال ۱۴۰۲ سال برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم است؛ هم نمایندگان به ترمیم چهره منفعل خود نیاز دارند و هم مردم در سخت‌ترین شرایط خود هستند. شاید ترکیب این دو اتفاق باعث شود مجلس کمی از آزادی بی و حد و حصری که به دولت داده، بکاهد.