آیا اجماع نهادهای بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی موثر است؟

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: در جریان اعتراضات مردم ایران اتفاق بی‌سابقه‌ای رخ داده و آن اینکه برخی کشورها و نهادهای بین‌المللی وارد کار شده‌اند و موضع گرفته‌اند. تا کنون عمدتا کشورهای دیگر به طور رسمی به مواردی همچون اعتراضات داخلی یک کشور ورود نمی‌کردند و نهایتا دخالت رسمی آنها از طریق یک مصاحبه بود اما این‌بار اتفاقات دیگری در شرف وقوع است و مثلا افراد و نهادهای زیادی به تحریم‌ها اضافه شدند و همزمان جلسه غیررسمی شورای امنیت هم علیه ایران برگزار شد. اما این اجماع بین‌المللی که برخی کشورها علیه ایران ایجاد کرده‌اند، چه تاثیری دارد و آیا وضعیت ایران را تحت الشعاع قرار می‌دهد یا صرفا یک جلسه فرمالیته است. حسن بهشتی‌پور کارشناس سیاست خارجی در این‌باره با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است.

بهشتی‌پور می‌گوید: تظاهراتی که در کشور در جریان است، روی سیاست خارجی کشور نیز تاثیر گذار است و طبیعتا کشور‌ها متناسب با منافعی که دارند، سعی می‌کنند از فضایی که در ایران وجود دارد، بهره‌برداری کنند؛ بنابراین آمریکا و کانادا و کشور‌های دیگر، سعی می‌کنند از این فضا استفاده کنند و برجام را هم نگاه داشتند تا ببینند فضای کشور به چه سمت و سویی می‌رود تا متناسب با آن تصمیم بگیرند.

او می‌گوید این یک قانون کلی است که سیاست خارجی کشور‌ها ادامه سیاست‌های داخلی آن‌هاست و اعتبار سیاست خارجی، پشتوانه سیاست داخلی آن است؛ بنابراین اگر فضا مدیریت شود و اصلاحاتی صورت بگیرد و ثبات ایجاد شود، تاثیر آن را در سیاست خارجی خواهیم دید. اما اگر این اعتراضات ادامه پیدا کند، سیاست خارجی هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و شرایط مبهم و سختی را برای کشور ایجاد می‌کند. مهم است که ایران اجازه ندهد کشور‌های دیگر از شرایط فعلی سوءاستفاده کنند و مسائل را در داخل و با کمک خود ایرانی‌ها مدیریت کنند لذا در این شرایط باید درک کنیم ما در داخل نیازمند اصلاحات اقتصادی و سیاسی هستم و باید فضا را برای آشتی ملی ایجاد کنیم.

بهشتی‌پور با اشاره به تحریم‌هایی که از سوی آمریکا و اروپا در شرایط فعلی علیه ایران اعمال می‌شود، گفت: تحریم‌های اخیر تحریم‌های حقوق بشری است. اما کلا تحریم‌ها قرار نیست بیشتر از این شود زیرا بیشتر از این جایی ندارد. مسئله این است که ما برای همیشه نمی‌توانیم با این وضعیت ادامه دهیم. این شرایط مناسب نیست و باید به سمتی برویم که مسئله تحریم‌ها و تاثیرگذاری هایش یک بار برای همیشه حل شود. ما باید اصل تحریم‌ها را کنار بزنیم که متاسفانه این روز‌ها کشور اسیر تحریم‌ها شده و همه مردم و هر کسی که در کشور زندگی می‌کند، فشار و تاثیر تحریم‌ها را درک می‌کند.

بیشتر بخوانید: در جلسه غیررسمی شورای امنیت درباره اعتراضات ایران چه گذشت؟

وی ادامه داد: شرایط داخلی کشور آنقدر بهم ریخته است که اصلا نمی‌شود اصلاح اقتصادی انجام داد و دولت بهتر است فعلا دست به اصلاحات سیاسی بزند و از آنجایی که ریشه نارضایتی‌ها اقتصادی است، باید یک اراده ملی برای حل و فصل این مشکل اساسی انجام شود، اما متاسفانه زمان آن مشخص نیست. 

بهشتی پور با بیان اینکه تحریم‌های اخیری که اروپا علیه ایران اعمال کرده است، با توجه به تحریم‌های گسترده آمریکا، بیشتر جنبه نمادین و تخریب چهره ایران است،گفت: تحریم های اروپا اثر چندانی ندارد و وجه تعیین‌کننده‌ای ندارد.

این کارشناس به نشست غیررسمی سازمان ملل علیه ایران نیز اشاره کرد و گفت: این نشست غیررسمی بود و برخی از کشورها مانند انگلیس، آلمان یا فرانسه، بسیار تند علیه ایران صحبت کردند و برخی دیگر از کشورها نیز با صحبت‌های تقریبا بینابینی، تلاش کردند جو را متعادل کنند. مانند امارات. برخی دیگر از کشورها مانند چین و روسیه نیز بسیار محکم از ایران حمایت کردند و گفتند موضوعیت ندارد آمریکا بخواهد درباره آن تشکیل جلسه بدهد. به هر حال بحث حقوق بشر یکی از موضوعاتی است که همواره به عنوان یک ابزار فشار علیه ایران استفاده شده است و یک موضوع جهانی است و همه کشورها درباره آن اظهار نظر می‌کنند. همانطور که ایران درباره نقض حقوق بشر در فلسطین،بحرین،یمن و ... تذکر و توجه می‌کند، طبیعتا آن کشورها نیز درباره ایران صحبت می‌کنند.

بهشتی‌پور می‌گوید: این نشست تاثیر خاصی ایجاد نکرد اما باید بپذیریم که تصویرسازی درباره ایران نزد افکار عمومی دنیا را تغییر داد و تاثیر منفی به همراه داشت بنابراین مقدماتی است که در آینده علیه ایران تصمیمات منفی گرفته شود و هر اقدامی که علیه ایران انجام می‌دهند را توجیه کنند، این نشست صرفا از این جهت قابل اهمیت است.

بهشتی پور با بیان اینکه موضوع اعتراضات قطعا یک مسئله داخلی است، اما در دنیای امروز، مفهوم «چهاردیواری، اختیاری» از بین رفته است، گفت: کشورها درمورد تحولات سایر کشورها، حسب دیدگاه و منافعی که دارند، اظهار نظر می‌کنند، همانطور که ما درباره سایر کشورها نظر می‌دهیم یا موضع‌گیری می‌کنیم، آنها هم درباره ما صحبت می‌کنند. از دیدگاه ایران این موضوع داخلی است اما واقعیت این است که مفهوم موضوع داخلی از بین رفته و نمی‌توان به بهانه داخلی بودن موضوع، به کشورهای دیگر بگوییم درباره کشور ما اظهار نظر نکنید، زیرا همچنان که ما درباره موضوعات دیگر کشورها حرف می‌زنیم، آنها نیز همین کار را می‌کنند.