آیا با پیروزی نتانیاهو برجام رسما از دستور کار خارج خواهد شد؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: رسانه‌های آمریکایی به اختلافات و توافق نظر‌های بین بایدن و نتانیاهو اشاره کرده‌اند و گفته‌اند به زودی این اختلافات که ناشی از تضاد منافع ملی دو کشور است ظهور خواهد کرد؛ یکی از نقاط اختلاف این دو، مساله هسته‌ای ایران است.
حزب راست افراطی با رهبری نتانیاهو در اسرائیل پیروز شده و به زودی فشار‌ها به آمریکا برای عقب‌نشینی از راه حل دیپلماتیک با ایران تشدید خواهد شد. این وضعیت را باید در کنار توقف مذاکرات هسته‌ای و افزایش اعتراضات مردم در ایران تفسیر کرد؛ وضعیتی که احتمالا کار را برای ایران سخت‌تر خواهد کرد.
نگاه آمریکا به احیای برجام
نیویورک تایمز در گزارشی گفته امید‌های بایدن برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران کاملاً از بین رفته و ایران شروع به ارسال موشک و پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین کرده است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور آمریکا در انتخابات میان‌دوره‌ای هفته آینده وضعیت خوبی ندارد. از طرفی ترامپ همچنان یک نیروی قدرتمند در سیاست آمریکا است و احتمالاً در سال ۲۰۲۴ مجدداً نامزد خواهد شد.
روز پنجشنبه، نتانیاهو بازگشت خود به قدرت را با یک ائتلاف راست افراطی جدید تضمین کرده و یک بار دیگر نخست وزیر اسرائیل خواهد شد. به زودی سران اسرائیل و آمریکا بار دیگر بر سر مسائلی که مدت‌هاست روابط آن‌ها را تیره کرده، با یکدیگر درگیر خواهند شد.
روابط اسرائیل و آمریکا بین رابطه صمیمانه و جنگ، گاهی اوقات در یک روز در نوسان است. دنیس راس مذاکره‌کننده سابق خاورمیانه که اصولا در سفر‌های جو بایدن در زمان معاونت رئیس‌جمهور به اسرائیل او را همراهی می‌کرد، در مصاحبه‌ای خاطرنشان کرده که روابط بین بایدن و نتانیاهو از زمان باراک اوباما بهتر است. راس گفته «دیدگاه بی.بی (استم مستعار بنیامین نتانیاهو) نسبت به بایدن با دیدگاه اونسبت به اوباما متفاوت است. بی.بی به این نتیجه رسیده بود که اوباما قصد دارد او را دور بزند و اوباما هم متقاعد شده بود که بی.بی با جمهوری‌خواهان برای تضعیف او همکاری می‌کند.»
دنیس راس مشاور دیپلماسی خاورمیانه در شورای امنیت ملی در دوره ریاست جمهوری اوباما، گفته «در همان زمان بی.بی، بایدن را فردی می‌دانست که با او مخالف است، اما قلب و احساساتش با اسرائیل است.»
لازم به ذکر است که اختلاف‌نظر‌ها پابرجاست. رئیس جمهور آمریکا از تشکیل کشور فلسطینی برای حل و فصل درگیری چند دهه‌ای با اسرائیل حمایت می‌کند؛ ایده‌ای که نتانیاهو آن را قبول ندارد. نخست وزیر اسرائیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را فاجعه‌ای برای اسرائیل و منطقه می‌داند. بایدن معتقد است این بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است و این دو مرد سال‌ها بر سر ساخت شهرک‌های اسرائیلی در خاک فلسطین با هم اختلاف داشتند اما ۱۶ ماه پس از برکناری نتانیاهو و سپس بازگشت او به قدرت، جهان تغییر کرده است. به نظر می‌رسد رهبران ایران که درگیر اعتراضات داخلی هستند، علاقه‌ای به بازگشت به توافق هسته‌ای که ترامپ با رضایت نتانیاهو در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شده بود، ندارند.
در عین حال، ایران از حمله ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به اوکراین حمایت می‌کند و هواپیما‌های بدون سرنشین و موشک‌هایش را برای استفاده در میدان نبرد به روسیه می‌فروشد. از طرفی یکی از منابع همیشگی تنش بین آمریکا و اسرائیل، یعنی آینده یک کشور فلسطینی، تا حدی به دلیل اختلافات درون رهبری فلسطینی‌ها، این روز‌ها در دستور کار نیست.
بیشتر بخوانید: آیا جو بایدن حاضر است در حمایت از معترضان ایرانی، قید برجام را بزند؟
روابط نتانیاهو و آمریکا در دوره ترامپ
به گزارش رویداد۲۴ در چهار سال ریاست جمهوری ترامپ، فشار اندکی به نتانیاهو برای تسلیم شدن در برابر خواسته‌های رئیس جمهور آمریکا وارد می‌شد. ترامپ هرگز اقدامات خرابکارانه و ترور‌های نتانیاهو در ایران یا امتناع او از پیگیری راه حل دو کشور را به چالش نکشید. روابط بین دو رهبر تا زمانی که نتانیاهو پیروزی بایدن در سال ۲۰۲۰ را به او تبریک گفت، هیچ تزلزلی نداشت.
به گفته مقامات سابق، بیش از یک دهه پیش، این بایدن بود که در جلسه‌ای با نتانیاهو، درباره کد‌های رایانه‌ای محرمانه برای خرابکاری در نیروگاه هسته‌ای نطنز ایران اعتراض کرد و گفت «اقدام اسرائیل بسیار عجولانه بوده است.» این بدافزار در سراسر جهان اشاعه پیدا کرد و افشای آن منجر به افشای داستان یک برنامه مخفی با اسم رمز بازی‌های المپیک شد.
بایدن نسبت به تاثیر ترور دانشمندان هسته‌ای ایران توسط اسرائیل بر تضعیف تلاش‌ها برای دستیابی به یک توافق دیپلماتیک برای محدود کردن توان هسته‌ای این کشور انتقاد کرده است. گاهی اوقات به نظر می‌رسید که اختلافات بر سر سیاست‌های آمریکا و اسرائیل بین بایدن و نتانیاهو به خصومت‌های شخصی هم دامن می‌زد.
نتانیاهو در سفر بایدن به اسرائیل در مارس ۲۰۱۰ آغاز پروژه‌های شهرک‌سازی جدید در بیت‌المقدس شرقی را که محل مناقشه برای مرز‌های یک کشور فلسطینی مورد مذاکره بود، اعلام کرد. بایدن که چند ساعت قبل از آن در مورد روابط امنیتی بین دو کشور صحبت کرده بود، از این اعلام عمومی غافل‌گیر و عصبانی شد.
در آن شب، بایدن بیش از ۹۰ دقیقه دیرتر به ضیافت شام با نتانیاهو و همسرش رفت. این حرکت یک توبیخ دیپلماتیک با هدف اعلام نارضایتی بود. بعد از این ضیافت نتانیاهو اظهار کرد که در تصمیم‌گیری درباره شهرک‌سازی یا زمان اعلام این خبر در جریان سفر بایدن دخالتی نداشته است.
پس از برکناری نتانیاهو در سال ۲۰۲۱، او در آخرین سخنرانی خود به دولت بایدن حمله کرد و تردید‌ها برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران را با عدم مقابله به موقع رئیس جمهور اسبق آمریکا با هیتلر در طول جنگ جهانی دوم مقایسه کرد. نتانیاهو گفت: «در سال ۱۹۴۴ در اوج هولوکاست، فرانکلین روزولت رئیس جمهور ایالات متحده از بمباران راه آهن منتهی به اردوگاه‌های کشتار یهودیان و از بمباران اتاق‌های گازی که می‌توانست میلیون‌ها نفر از مردم ما را نجات دهد، خودداری کرد.»
رابطه بین نتانیاهو و بایدن به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد، زمانی که بایدن عضو کمیته روابط خارجی سنا بود و نتانیاهو معاون سفیر اسرائیل در واشنگتن بود. بایدن از آن زمان به‌رغم اختلاف‌های سیاسی، اغلب با محبت از نتانیاهو صحبت می‌کند و یک بار تعریف می‌کرد که به او عکسی داده که زیرش نوشته «بی.بی، من با حرف‌های بیخودی که می‌زنی موافق نیستم، اما دوستت دارم.»
راس به نیویورک تایمز گفته «بایدن وابستگی غریزی به اسرائیل دارد.» به گفته راس، پس از اینکه نتانیاهو در سال ۱۹۹۶ به نخست وزیری رسید و سه سال بعد این سمت را از دست داد، بایدن تنها سیاستمدار آمریکایی بود که پس از شکست در انتخابات برای او نامه نوشت. در زمان تشدید اصطکاک بین نتانیاهو و اوباما، این بایدن بود که نقش صلح‌جو را بازی می‌کرد.
اما زمان‌هایی هم وجود داشته که اختلافات آشکار شده است. به گزارش رویداد۲۴ سال ۲۰۱۵، بایدن از شرکت در سخنرانی که نتانیاهو در کنگره به دعوت جان بونر رئیس جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان که بدون اطلاع کاخ سفید انجام گرفته بود، خودداری کرد. این سخنرانی با هدف اعلام مخالفت اسرائیل و جمهور خواهان با توافق هسته‌ای ایران ایراد شد.
افزایش تنش ایران و اسرائیل با پیروزی نتانیاهو
بایدن به عنوان رئیس جمهور، همه تلاشش را برای بازگشت به توافقی کرد که ترامپ از آن خارج شده بود. او در زمانی که نتانیاهو از نظر سیاسی ضعیف بود، این سیاست را به پیش برد. اما حتی در آن لحظات، بایدن قول داد که در کنار اسرائیل، بایستد. این سیاست در جریان سفر بایدن به اسرائیل در اواسط ژوئیه، زمانی که با دولت یاییر لاپید دیدار داشت، آشکار شد.
بایدن به وضوح از این سفر لذت برد، به خصوص در مقایسه با ایستگاه بعدی خود در عربستان سعودی. او دیدار با نتانیاهو را گرم، اما کوتاه توصیف شد. بعداً نتانیاهو گفت که به بایدن گفته ایالات متحده باید ایران را با چیزی بیش از تحریم اقتصادی تهدید کند.
اکنون که مذاکرات برای احیای مجدد به توافق هسته‌ای به بن‌بست رسیده، بدون شک نتانیاهو به عنوان نخست وزیر بر سیاستش در قبال این مساله تاکید خواهد کرد. با تولید بیشتر و بیشتر اورانیوم غنی‌شده توسط ایران در سطوح نزدیک سطح مورد نیاز برای بمب اتم، او مطمئناً خواستار تحریم‌های بیشتر و تهدید‌های نظامی بیشتر خواهد شد.
با دورنمای کم‌رنگی که برای راه حل دیپلماتیک با ایران وجود دارد، بایدن ممکن است فضای کمتری برای عقب راندن این سیاست اسرائیل داشته باشد. بایدن، به نوبه خود، احتمالاً اسرائیل را تحت فشار قرار خواهد داد تا خود را در جبهه مقابل روسیه قرار دهد؛ اقدامی که اسرائیل از سر باز خواهد زد و گفته باید با مسکو در سوریه همکاری کند. هر یک از این مشکلات شکل متفاوتی نسبت به زمان روی کار آمدن بایدن دارد. تاریخ نشان می‌دهد که تنش‌های اجتناب‌ناپذیر بین بایدن و نتانیاهو که ناشی از منافع ملی متفاوت آنهاست، به‌سرعت ظاهر خواهد شد.
اسرائیل نمیتواند مانع دستیابی ایران شود دولت بایدن هم گفت خودشان باید خودشان را نجات دهند.
نتیجه توافق هسته ای بی ادب و بی ارزش اتحادیه اروپا به دنبال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است..
نتیجه برجام بی ادب و بی ارزش اتحادیه اروپا به دنبال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است.
نتیجه مذاکرات وین بی ادب و بی ارزش اتحادیه اروپا به دنبال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است.