پاکستان نمیخواهد سر دوراهی قرار گیرد
پیرمحمد ملازهی*
پاکستان میانجی کاهش تنش ها میان ایران و عربستان شده است. پاکستان مناسبات بسیار نزدیکی هم با ایران و هم با عربستان دارد. تنشی که امروز در روابط تهران-ریاض شکل گرفته، اسلام آباد را در شرایط سختی قرار داده و نزدیکی به هر دو کشور تصمیم گیری برای پاکستان را دشوار کرده است.
با این حال ساختار قدرت در این کشور از حکومت گرفته تا اعضا و تشکل ها که در عرصه سیاست خارجی پاکستان فعال هستند، همه موافق ایفای نقش میانجی گرانه از سوی کشورشان هستند. با توجه به نیازهایی که پاکستان به هر دو کشور دارد، ترجیح ساختار قدرت در این کشور در پیش گرفتن سیاست بی طرفی است.
آنچه برای پاکستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است این است که تنش میان ایران و عربستان در سطحی قرار نگیرد که اسلام آباد مجبور به انتخاب یکی از دو کشور متحد خود شود. در واقع زمانیکه هم نواز شریف، نخست وزیر و هم راحیل شریف، رئیس ستاد ارتش پاکستان به تهران آمده اند و تلاش می کنند که نقش میانجی را ایفا کنند، هدفشان این است که بی طرفی خود را در این شرایط حفظ کنند. چراکه در صورت تشدید تنش ها پاکستان قادر نخواهد بود که بی طرفی خود را حفظ کند و در صورت خروج از حالت بی طرفی مشکلات زیادی را شاهد خواهند بود.
به هر حال نگرانی اصلی در تنش میان ایران و عربستان، کشیده شدن این اختلافات به تضادهای فرقه ای است و به نظر می رسد در این عرصه پاکستان نیز امنیت ملی خود را در نظر دارد چراکه 25 تا 30 درصد جمعیت پاکستان نیز شیعه هستند و اساسا این جمعیت شیعه گرایش به ایران دارند و به لحاظ فکری تحت تاثیر ایران هستند. بنابراین پاکستانی ها منافع خود را در این می بینند که میانجی روابط ایران و عربستان شوند و سعی می کنند حتی اگر نتوانستند اختلافات موجود را حل و فصل کنند، حداقل مانع از تشدید آن شوند تا خودشان مجبور نشوند که در این شرایط جانب کشوری را بگیرند.
پاکستان و ایران دارای حدود 900 کیلومتر مرز مشترک در منطقه بلوچستان هستند که منطقه ناآرامی است و مدت ها است که پاکستان در ایالت بلوچستان خود دچار درگیری های بسیاری است. در این میان مشترکات و نیازهای مشترک بسیاری وجود دارد که دو کشور را به هم پیوند می دهد و هم به لحاظ تدارکات و هم به لحاظ امنیتی مرزهای دو کشور را به خطر می اندازد. مسئله مبارزه با مواد مخدر و رشد گروه های رادیکال نیز خطرات مشترک دو کشور است که همکاری های ایرن و پاکستان را می طلبد. ضمن اینکه مسئله انرژی نیز برای دو کشور اهمیت ویژه ای دارد؛ از یک طرف ایران پس از توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 به دنبال جذب مشتریان در حوزه انرژی است و از سوی دیگر پاکستان به شدت نیازمند دریافت سوخت از ایران است و دریافت گاز بهترین شکل سوختی است که این کشور می تواند انتظار داشته باشد.
در این میان پاکستان ترجیح می دهد پیش از شدت گرفتن تنش هایی که تمامی این زمینه های همکاری را تحت الشعاع قرار می دهد، میانجی کاهش اختلافات باشد.
آنچه برای پاکستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است این است که تنش میان ایران و عربستان در سطحی قرار نگیرد که اسلام آباد مجبور به انتخاب یکی از دو کشور متحد خود شود. در واقع زمانیکه هم نواز شریف، نخست وزیر و هم راحیل شریف، رئیس ستاد ارتش پاکستان به تهران آمده اند و تلاش می کنند که نقش میانجی را ایفا کنند، هدفشان این است که بی طرفی خود را در این شرایط حفظ کنند. چراکه در صورت تشدید تنش ها پاکستان قادر نخواهد بود که بی طرفی خود را حفظ کند و در صورت خروج از حالت بی طرفی مشکلات زیادی را شاهد خواهند بود.
به هر حال نگرانی اصلی در تنش میان ایران و عربستان، کشیده شدن این اختلافات به تضادهای فرقه ای است و به نظر می رسد در این عرصه پاکستان نیز امنیت ملی خود را در نظر دارد چراکه 25 تا 30 درصد جمعیت پاکستان نیز شیعه هستند و اساسا این جمعیت شیعه گرایش به ایران دارند و به لحاظ فکری تحت تاثیر ایران هستند. بنابراین پاکستانی ها منافع خود را در این می بینند که میانجی روابط ایران و عربستان شوند و سعی می کنند حتی اگر نتوانستند اختلافات موجود را حل و فصل کنند، حداقل مانع از تشدید آن شوند تا خودشان مجبور نشوند که در این شرایط جانب کشوری را بگیرند.
پاکستان و ایران دارای حدود 900 کیلومتر مرز مشترک در منطقه بلوچستان هستند که منطقه ناآرامی است و مدت ها است که پاکستان در ایالت بلوچستان خود دچار درگیری های بسیاری است. در این میان مشترکات و نیازهای مشترک بسیاری وجود دارد که دو کشور را به هم پیوند می دهد و هم به لحاظ تدارکات و هم به لحاظ امنیتی مرزهای دو کشور را به خطر می اندازد. مسئله مبارزه با مواد مخدر و رشد گروه های رادیکال نیز خطرات مشترک دو کشور است که همکاری های ایرن و پاکستان را می طلبد. ضمن اینکه مسئله انرژی نیز برای دو کشور اهمیت ویژه ای دارد؛ از یک طرف ایران پس از توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 به دنبال جذب مشتریان در حوزه انرژی است و از سوی دیگر پاکستان به شدت نیازمند دریافت سوخت از ایران است و دریافت گاز بهترین شکل سوختی است که این کشور می تواند انتظار داشته باشد.
در این میان پاکستان ترجیح می دهد پیش از شدت گرفتن تنش هایی که تمامی این زمینه های همکاری را تحت الشعاع قرار می دهد، میانجی کاهش اختلافات باشد.
*کارشناس مسائل شبه قاره
