چرا ایران به جای جنگنده سوخو، یاک تحویل گرفت؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: ارتش ایران از ورود «تعدادی» هواپیمای آموزشی «یاک ۱۳۰» روسی به ناوگان رزمی نیروی هوایی ارتش کشور و پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان خبر داده است. تصاویری از این هواپیما هم در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نظامی از جمله تسنیم منتشر شده است.

تسنیم در گزارش خود گفته این هواپیما علاوه بر «ماموریت‌های آموزشی» می‌تواند در نقش یک «جنگنده پشتیبانی نزدیک زمینی» هم ظاهر شود و تا سه تن انواع مهمات را با خود حمل کند و برای این منظور دارای ۱۰ جایگاه «حمل تسلیحات در زیر بدنه و بال‌ها و نوک بال‌ها» است. این رسانه گفته برد این جنگنده ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر است.

تصاویر منتشر شده از هواپیما‌هایی که به ایران تحویل داده شده‌اند، رنگ‌آمیزی عجیبی دارند. در رنگ‌آمیزی این هواپیما‌ها به جای رنگ‌های پرچم ایران، از سه رنگ سفید، سبز و نارنجی استفاده شده و به پرچم هندوستان شباهت بیشتری دارد!

خبر‌های مربوط به واردات یاک ۱۳۰ در حالی منتشر شده که انتظار می‌رفت سفارش جنگنده‌های پشرفته سوخو ۳۵ ایران به روسیه که از ماه‌ها پیش قرار است «به زودی» انجام بگیرد، به سرانجامی رسیده باشد، اما هنوز خبری از این معامله نیست.

تسنیم ۲۵ دی سال پیش در یک گزارش از قول شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نوشت: «جنگنده‌های سوخو۳۵ که ایران به روسیه سفارش داده، اوایل سال آینده وارد کشور می‌شود.»

برخی رسانه‌ها مدعی شدند که خلبان‌های ایرانی برای آموزش کار با سوخو ۳۵ به روسیه رفته‌اند. اما خبری از ۲۴ سوخو ۳۵ سفارشی ایران که روسیه قبلا برای مصر ساخته و قرار بود به ایران تحویل بدهد نشده و به نظر می‌رسد ایران فعلا باید با یاک-۱۳۰ خلبان‌های خود را در حریم هوایی کشور برای کار را نسل جدید جنگنده‌ها آماده کند.

در هر صورت ورود یاک-۱۳۰ به ایران این واقعیت را تایید کرده که بالاخره بعد از ۱۸ ماه انتظار، مسکو حاضر شده یک چیزی به ایران تحویل بدهد. آخرین باری که روسیه به ایران هواپیمای نظامی داده بود به دو دهه پیش برمی‌گردد که شش فرورند هواپیمای جنگنده سوخو-۲۵ فراگ فوت به ایران تحویل داده بود.

نشریه فوربس در گزارشی علاقه تهران به خرید هواپیما‌های یاک-۱۳۰ را عجیب خوانده و گفته تهران بار‌ها روی این امر تبلیغ کرده که خودش هواپیمای آموزشی تولید میکند.

به گزارش رویداد۲۴ نهادهای نظامی ایران در اسفند ماه سال گذشته از افتتاح خط تولید یک جت آموزشی به نام یاسین خبر داد که بر اساس گزارش‌های منتشر شده قادر بود به خلبان‌ها آموزش کار با جنگنده‌های پیشرفته را بدهد.

مطالبی برای مطالعه بیشتر در همین زمینه

سوخو ۳۵ روسیه چه زمانی تحویل ایران می‌شود؟

مشخصات فنی جنگنده آموزشی یاک ۱۳۰

برترین هواپیمای بمب افکن جهان

مشخصات جنگنده نسل ششم آمریکا

مشخصات جنگنده تایفون

مشخصات جنگنده اف ۱۴

مشخصات فنی جنگنده اف ۳۵

کدام کشورها از روسیه هواپیمای یاک خریده‌اند

ایران تنها و اولین مشتری یاک-۱۳۰ روسی نیست. در مارس ۲۰۰۶، الجزایر سفارش ۱۶ Yak-۱۳۰ را ثبت کرد و اولین پرواز Yak-۱۳۰ ساخته شده برای نیروی هوایی الجزایر در سپتامبر ۲۰۰۹ انجام شد. در سپتامبر ۲۰۱۱، خلبانان الجزایری پس از گذراندن سه ماه آموزش تئوری و عملی، اجازه داشتند به صورت انفرادی با هواپیما پرواز کنند و در نهایت تحویل در سال ۲۰۱۱ به پایان رسید.

در ژانویه ۲۰۱۰، نیروی هوایی لیبی ۶ فروند هواپیمای Yak-۱۳۰ سفارش داد.

در دسامبر ۲۰۱۰، وزیر دفاع قزاقستان توافق نامه‌ای را با همتای روسی خود برای استفاده از Yak-۱۳۰ امضا کرد.

در دسامبر ۲۰۱۲، وزارت دفاع بلاروس قراردادی را با کمپانی سازنده یاک برای خرید جهار Yak-۱۳۰ امضا کرد که در سال ۲۰۱۵ تحویل گرفت.

نیروی هوایی بلاروس چهار هواپیما در سال ۲۰۱۶ و چهار هواپیمای دیگر در می ۲۰۱۹ تحویل گرفت. بنگلادش در ژانویه ۲۰۱۴، ۱۶ فروند Yak-۱۳۰ سفارش داد. وزارت دفاع روسیه در فوریه ۲۰۱۴ سفارش تحویل ۱۲ هواپیمای Yak-۱۳۰ دیگر را هم برای این کشور ثبت کرد.

نیروی هوایی میانمار در اواخر سال ۲۰۱۶ سه هواپیمای Yak-۱۳۰ دریافت کرد، و شش هواپیمای آموزشی دیگر در دسامبر ۲۰۱۹ تحویل داده شد. نیروی هوایی الجزایر ۱۶ هواپیمای Yak-۱۳۰ در ناوگان آموزشی خود دارد.

قرار بود در مجموع ۳۶ فروند یاک-۱۳۰ تا سال ۲۰۱۶ به سوریه تحویل داده شود، اما به دلیل درگیری‌های جاری در سوریه تحویل آن‌ها به تعویق افتاد و در نهایت مقامات ارشد روسی تحویل ۴۰ فروند یاک-۱۳۰ سفارش داده شده توسط سوریه را لغو کردند.

ویتنام در سال ۲۰۱۹ قراردادی ۳۵۰ میلیون دلاری برای خرید ۱۲ فروند یاک-۱۳۰ با روسیه امضا کرد.

رسانه‌های غربی عمدتا انتقال یاک به ایران را اقدامی برای تشکر از ایران به خاطر فروش پهپادهایش در جریان جنگ اوکراین تفسیر کرده‌اند و در تحلیل چرایی عدم جبران زحمات ایران با انتقال سوخو-۳۵‌هایی که مدت‌هاست ایران انتظارش را می‌کشد گفته‌اند انتقال یاک اقدامی مقدماتی برای انتقال سوخو است.

فوربس پیش‌بینی کرده انتقال یاک-۱۳۰ به ایران به این معناست که ایران در نهایت Su-۳۵‌های مورد علاقه خود را دریافت خواهد کرد؛ و تا جایی که به تهران مربوط می‌شود، دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است.