آقای واعظی کمی آهسته‌تر!

رویداد۲۴- تازه‎‌ترین اظهارات وزیر ارتباطات در جمع اعضای حزب اعتدال و توسعه کردستان با واکنش دوستان و دشمنان و منتقدان منصف و مغرض مواجه شد. 

در همین رابطه شب گذشته بخش خبری ۲۰:۳۰ که دیگر رویکرد غرض ورزانه آن بر کسی پوشیده نیست گزارشی را با هدف تخریب یکی از وزرای موفق کابینه روحانی که در دولت یازدهم توانسته نمره قبولی را کسب کند منتشر کرد. 

از سوی دیگر بخشی از اظهارات آقای واعظی در جمع اعضای حزب اعتدال و توسعه سو برداشتی را ایجاد کرد که جا دارد وزیر محترم درباره آن توضیحاتی را بیان می‌کرد. 

محمود واعظی، معاون سیاسی حزب اعتدال و توسعه ایران گفته بود: «من فکر می‌کنم که در ۲۹ اردیبهشت، انتخابات سختی خواهیم داشت چون هر کس با هر تفکری که کاندید شود، هدفش تخریب آقای روحانی است.» 

اما سکوت وزیر ارتباطات در رابطه با سو برداشتی که به وجود آمده سبب شد تا نکاتی را مورد توجه قرار داده و نقدی دلسوزانه بر این سخنان داشته باشیم. 

 

۱- اول باید در نظر داشته باشیم که قرار است ۲۹ اردیبهشت در این کشور انتخاباتی برگزار شود تا به واسطه رای مردم، رییس جمهوری برای دولت دوازدهم برگزیده شود. پس طبیعی است نامزد یا نامزدهایی در معرض رای و انتخاب مردم قرار گیرند. بنابراین باید تا آن روز منتظر یک انتخابات بود نه انتصابات؛ که اگر انتصابات قرار است برگزار شود از هم اکنون می‌شود نام رییس جمهور آینده را معرفی کرد و چه نیازی است به این همه صرف وقت و هزینه و معطل کردن امور کشور به نام انتخابات. 

۲- اینکه روسای جمهور در ادوار مختلف در جمهوری اسلامی دو دوره‎ای بوده‎اند درست، اما دو دوره‎ای شدن آن‌ها از طریق برگزاری انتخابات و در معرض رای مردم قرار گرفتن ممکن شده است. به این معنا که این مردم بوده‎اند که تشخیص داده‎اند ضروری است دوره روسای جمهور، یک دوره دیگر تمدید شود تا فرصتی برای تحقق کامل شعار‌ها و وعده‎های خود پیدا کنند. بنابراین این رویه تثبیت شده‎ای نیست و حضور یک دوره‎ای در پاستور تضمینی برای پوشیدن ردای ۸ ساله ریاست جمهوری نیست. 

۳- در معرض رای مردم قرار گرفتن باید افتخاری برای کارگزاران نظام در همه عرصه‎‌ها باشد و بدانند که این رای می‌‎تواند مشروعیتی دو چندان به جایگاه آن‌ها ببخشد و هر چه این رای بیشتر باشدشان و جایگاهی که کسب می‌‎شود اعتباری بیش از پیش کسب می‌‎کند. شاید به همین دلیل است که در کشور نهادهای انتخابی مقبولیتی بیشتر نسبت به نهادهای انتصابی نزد مردم دارند. 

از این رو باید نسبت به اینکه قرار است از مردم برای ادامه کار کسب رای شود افتخار کرد و به استقبال آن رفت تا این آرا حتی بیشتر از گذشته شود و این مهم با برگزاری یک انتخابات پرشور و حضور همه نظرات و سلایق امکان‎پذیر است. سابقه برگزاری انتخابات در ادوار گذشته نشان می‌‎دهد که در یک انتخابات رقابتی، نامزد‌ها توانسته‎اند از مردم رای حداکثری کسب کنند. بنابراین روحانی و یارانش برای کسب آرای بیشتر نسبت به دوره گذشته باید از حضور نامزد‌ها با سلایق مختلف استقبال کنند. 

این در حالی است که از گوشه و کنار شنیده می‌‎شود برخی به دنبال کاهش سطح مشارکت مردم در انتخابات۹۶ هستند تا حسن روحانی با حداقل آرا و پشتوانه‎ای متزلزل به ریاست‎جمهوری دست پیدا کند. 

بنابراین هر چه انتخابات در کشور باشکوه‎‌تر برگزار شود و هر چه روحانی با رأی بیشتری به پیروزی دست پیدا کند به سود او و دولت آینده‎اش خواهد بود. به این دلیل که یکی از اهداف جریان منتقد دولت ریزش آرای روحانی و تضعیف جایگاه رییس‎جمهور آینده بر پایه سناریو پیروز شکست خورده است. به این معنا که تلاش شود با کاهش آرای روحانی در دوره دوم او را با چالش مشروعیت مواجه کنند. 

۴- سیاست عرصه بازی‎های غیرقابل پیش‎بینی است. بازی در میدان سیاست، منطق مشخص و ثابتی ندارد که بر اساس آن بتوان آینده را پیش‎بینی کرد و بر اساس آن به برنامه‎ریزی پرداخت. در نتیجه عقل سیاسی حکم می‌‎کند که جریان‎های سیاسی در همه انتخابات همه احتمالات را در نظر بگیرند. در این دوره از انتخابات از جمله احتمالاتی که مطرح می‌‎شود، تلاش مخالفان دولت برای حذف قانونی حسن روحانی در انتخابات آینده است. 

براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی همه کاندیداهای ریاست جمهوری باید صلاحیتشان مورد تأیید شورای نگهبان قرار بگیرد. اگر چه حذف قانونی و یا رد صلاحیت رییس جمهور مستقر تاکنون سابقه نداشته است و این اتفاق تا حدود زیادی «غریب» است اما نباید آن را دور از ذهن هم دانست چرا که شورای نگهبان نشان داده است که خیلی به اصول و قاعده مشخصی پایبند نیست و گاهی این سلایق حاکم بر این شورا است که می‌‎تواند فرا‌تر از قانون تعیین کننده باشد. 

بر این اساس اگر چنین اتفاق غیرمنتظره‎ای رخ داد و بنا به اظهارات آقای واعظی هیچ نامزد دیگری از جریان فکری نزدیک به دولت و اصلاح‎طلبان برای آنکه حضورشان تخریب روحانی تعبیر نشود وارد عرصه انتخابات نشد آن وقت چه باید کرد؟ آیا این سخنان آقای واعظی با دور اندیشی یک سیاستمدار همراه بوده است. این در حالی است که برخی شائبه‌ها در فضای سیاسی کشور وجود دارد مبنی براینکه حسن روحانی در صورتی که با فشار زیادی از سوی مخالفان روبه رو شود ممکن است از حضور در انتخابات انصراف بدهد. 

۵- چندی است که برخی چهره‎های سیاسی اصلاح‎طلب بر حضور نامزدی در کنار روحانی تحت عنوان نامزد پوششی تاکید دارند. دلایلی هم که برای این حضور ارایه می‌‎کند قابل تامل است. نخست آنکه باید برای اتفاق غیر منتظره حذف قانونی یا رد صلاحیت احتمالی روحانی در انتخابات آینده آماده بود که در بالا به آن اشاره شد. 

دلیل دیگر که مطرح می‌‎شود این است که ضروری است در کنار روحانی نامزدی اصلاح‎طلب برای تبلیغ و تبین گفتمان اصلاح‎طلبی حضور پیدا کند. اصلاح‎طلبان که از انتخابات۹۲ تاکنون پیرو قوه عاقله خود بوده‎اند در تلاش هستند که در «عرض» حسن روحانی کاندیدا معرفی نکنند اما احتمال معرفی در «طول» حسن روحانی در صورت حضور روحانی درانتخابات نیز وجود دارد. 

اتفاقی که در سال۱۳۸۰و با حضور رییس دولت اصلاحات و علی شمخانی عضو کابینه اصلاحات رخ داد. اصلاح‎طلبان که پس از انتخابات ریاست جمهوری۸۸ با کاهش فضای بازی مواجه بوده‎اند به شکل‎های مختلف از هر بهانه‎ای برای باز تولید گفتمان خود در افکار عمومی استفاده خواهند کرد. در نتیجه انتخابات ریاست جمهوری۹۶ بهترین فرصت است که یک چهره اصلاح‎طلب بدون چشمداشت به پیروزی در انتخابات حضور پیدا کند تا گفتمان اصلاحات را برای نسل جدید تئوریزه کند. 

دلیل سوم برای تاکید بر حضور نامزد پوششی در کنار روحانی ضربه گیر شدن نامزد اصلی است. بر اساس آنچه که برخی تحلیلگران بر آن تاکید داشته‎اند، اصولگریان که شانسی برای خود در مقابل روحانی قائل نیستند تمام هم و غم خود را بر ریزش آرا و تخریب چهره او در جریان رقابت انتخاباتی گذاشته‎اند و بر همین اساس یکی از رویکردهای محتمل این جریان به تعبیر محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتمادملی اتخاذ استراتژی «شغال» است. 

 به این معنا که اصولگرایان برای تخریب روحانی با نامزدهای متعدد وارد رقابت می‌‎شوند و او ناچار است به تنهایی به رقابت با چندین نامزدی بپردازد که او را دوره کرده‎اند. از این رو منطقی است که نامزدی دیگر با هدف ضربه‎گیر شدن موج تخریبی علیه روحانی قدم به میدان رقابت بگذارد. 

از سوی دیگر این نامزد پوششی می‌تواند نقش مبلغ عملکرد چهار ساله دولت حسن روحانی را نیز بازی کنند. چرا که اگر خود روحانی به تنهایی در مقام دفاع از عملکرد خود در جریان رقابت‌های انتخاباتی بپردازد تا حدود زیادی شاید برای عموم جامعه باور پذیر نباشد اما اینکه یک نامزد دیگر که می‌تواند همراه و همفکر دولت باشد در مقام دفاع از عملکرد دولت وارد میدان رقابت‌های انتخاباتی شود، زمینه برای اقناع افکار عمومی نسبت به عملکرد دولت روحانی در چهار ساله نخست را بیش از پیش فراهم می‌‎کند. 

کما اینکه از این استراتژی اصولگرایان در انتخابات سال ۹۲ بهره جستند و گفتمان منصوب به این جریان با ۴ نامزد (محسن رضایی، علی اکبر ولایتی، محمد باقر قالیباف، سعید جلیلی) وارد رقابت با نامزد مورد حمایت جریان اصلاحی و اعتدالی (حسن روحانی و محمد رضا عارف) شد. هر چند در ‌‌نهایت این استراتژی به دلیل کنار نکشیدن سایر نامزد‌ها به نفع یک نفر با شکست مواجه شد. اما این جریان از فرصت بیشتری نسبت به اصلاح طلبان و اعتدالگرایان در جریان رقابت‌های انتخاباتی برای تبلیغ گفتمان خود استفاده کردند. 

بر این اساس با در نظر گرفتن تمامی این نکات باید این مسئله را مد نظر قرار داد که اظهارات جناب آقای واعظی با منطق سیاسی چندان همخوانی ندارد و حضور «هر کس با هر تفکری در انتخابات به معنای تخریب روحانی نیست» از این رو ضروری است ایشان با توجه به جایگاهی که در حزب اعتدال و توسعه به عنوان حزب حاکم دارند با دقت بیشتری اظهار نظر کنند تا این اظهارات لطمه‌ای به جایگاه ایشان و حزب وارد نکند.