گاردین: نگرانی بزرگ دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی از برنامه هسته‌ای ایران
رویداد۲۴ پاتریک وینتور، سردبیر بخش دیپلماتیک گاردین در مطلبی در این روزنامه نوشت: نگرانی‌ها در میان دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی درباره اینکه برنامه هسته‌ای عمدتا نظارت نشده ایران و بی ثباتی ناشی از جنگ غزه سبب تقویت موضع جناح‌هایی از قدرت در درون این کشور که حامی توسعه تسلیحات هسته‌ای اند شود، رو به افزایش است.
در ادامه این مطلب آمده است: ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در روز‌های اخیر تصریح کرده که کشورش فعلا یک برنامه هسته‌ای صلح آمیز را دنبال می‌کند.
با این حال، در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که هفته گذشته برگزار شد، ایالات متحده و شرکای اروپایی اش هشدار‌هایی جدی در خصوص تهدید ناشی از عدم همکاری ایران در خصوص برنامه هسته‌ای اش منتشر کردند.
رافائل گروسی، مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی حتی اذعان کرد کرده که این نهاد ناظر "تداوم اطلاع از تولید و ذخیره سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم" در ایران را از دست داده است.
میخاییل یولیانوف، نماینده روسیه در آژانس نیز هشدار داده که وضعیت "پر از خطر و ریسک‌هایی است که در حال خارج شدن از کنترل است، "، اما وی بخش عمده مسئولیت این وضعیت را متوجه ایالات متحده دانسته که از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ خارج شده است.
این هشدار‌ها پس از آن مطرح می‌شود که کاندیدا‌های تندرو مخالف توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ در انتخابات هفته گذشته پارلمان ایران به پیروزی رسیدند. این انتخابات در وضعیتی کاملا مدیریت شده برگزار شد و به خصوص در تهران سطح مشارکت به شکل قابل توجهی پایین بود، اما با این حال پارلمان می‌تواند به شکل دهی به بحث‌های سیاسی داخلی کمک کند.
احساس فوریت وضعیت برنامه هسته‌ای ایران نه تنها به این دلیل بالا گرفته که تهران در حال غنی سازی اورانیوم با غنای بسیار بالای نزدیک به ۹۰ درصد (سطح مورد نیاز برای ساخت بمب) است، بلکه از این روست که در ماه‌های اخیر مقام‌های ارشد ایرانی تعهد ایران به یک برنامه هسته‌ای صرفا صلح آمیز را زیر سوال برده اند.
وضعیت ژئوپلتیک منطقه‌ای شامل نگرانی‌ها ازگسترش جنگ غزه به سطح یک جنگ گسترده‌تر بین ایران و اسرائیل نیز یکی از فاکتور‌های مهم است. همچنین باید به منقضی شدن زمان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ در اکتبر سال آینده اشاره کرد که احتمالا مصادف با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا خواهد بود و منجر به حذف موضوع هسته‌ای از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خواهد شد.
بیشتربخوانید: گروسی: ایران دارد آژانس را به دلیل اقدامات آمریکا و اروپا تنبیه می‌کند؛ باید از وخیم‌تر شدن اوضاع جلوگیری کنیم
کسری اعرابی، مدیر بخش تحقیقات درباره سپاه پاسداران در اندیشکده متحد علیه ایران هسته‌ای گفت: «امتناع دولت بایدن از تحمیل تبعات مستقیم بر ایران، علیرغم اقدامات ستیزه جویانه مداوم این کشور از ۷ اکتبر تاکنون، از جمله حمله نیرو‌های نیابتی سپاه پاسداران در اردن که منجر به کشته شدن ۳ سرباز آمریکایی شد، ایران را جسورتر کرده و موجب شده تا به این باور برسند که رژیم می‌تواند بدون مواجهه با هر گونه تبعاتی تنش را بالا ببرد.»
ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) روز پنجشنبه به کمیته خدمات مسلحانه سنای آمریکا هشدار داد که اگر ایران به یک قدرت هسته‌ای تبدیل شود «برای همیشه خاورمیانه را تغییر خواهد داد.»
وی افزود: «عامل کلیدی برای بازدارندگی ایران درک این موضوع است که این رفتار برای این کشور تبعاتی دارد.» وی تصریح کرد: «این بازدارندگی موقتی است.»
از ماه‌ها قبل نگرانی‌هایی درباره پاسخ‌های تهران به سوالات آژانس درباره مواد هسته‌ای پیدا شده در ۳ مجتمع هسته‌ای و میزان آزادی عمل بازرسان آژانس در بازرسی از تاسیسات این کشور مطرح بوده، اما آمریکا در حال از دست دادن صبر خود در قبال آنچه رویکرد غیرهمکارانه ایران خوانده می‌شود است.
لارا هولگیت، نماینده آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی هفته گذشته به شورای حکام گفت: «پس از ۵ سال همکاری محدود و دقیقه نودی ایران، پنج سال کوتاهی ایران در پیروی از تعهداتش و پنج سال مسائل حل نشده مربوط به وجود مواد هسته‌ای در اماکن اعلام نشده در ایران، ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که الگوی رفتاری فعلی این کشور ادامه پیدا کند.»
هولگیت خواستار ارائه یک ارائه یک گزارش جامع و قاطعانه درباره پایبندی ایران به تعهداتش از سوی گروسی تا قبل از نشست بعدی شورای حکام در ماه ژوئن شد. در این ماه قرار است گروه متشکل از سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران از طریق سازمان ملل را مورد بررسی قرار دهند.
گروه ۳ کشور اروپایی در بیانیه‌ای صریح اظهار داشتند: «ایران به غنی سازی اورانیوم با غنایی بسیار فراتر از تعهدات این کشور به موجب برجام ادامه می‌دهد... ایران باید هم اکنون اقدامات جدی و معناداری را به اجرا بگذارد که نشان دهنده تمایل واقعی این کشور به کاهش تنش باشد. اظهارات علنی اخیر مقامات ایران درباره توانمندی‌های فنی این کشور برای تولید تسلیحات هسته‌ای در تضاد با این مسیر است.»
سفیر بریتانیا در آژانس گفته: «پس از فرصت‌ها و زمان زیاد از دست رفته، ضرورت اقدام شورای حاکم برای پاسخگو کردن ایران بابت تعهدات قانونی اش مدتهاست که فرا رسیده است.»
ایران تاکید کرده که مایل به مذاکره در مورد نسخه جدید توافق هسته‌ای است و گفتگو‌ها در این باره بین علی باقری، معاون وزیر امور خارجه ایران و همتایان اروپایی اش همچنان ادامه دارد. در عین حال ایران به شکل فزاینده‌ای در تلاش برای پررنگ کردن برنامه هسته‌ای نظامی نیمه اعلام شده اسرائیل است. حسین امیرعبداللهیان در ماه فوریه در کنفرانس خلع سلاح در ژنو گفت، رژیم اسرائیل «منبع واقعی اشاعه تسلیحات کشتار جمعی» در منطقه است.
اعرابی افزود: «هفته‌ها و ماه‌های باقیمانده از سال جاری کاملا شکننده خواهد بود، زیرا این طرز فکر در داخل حکومت ایران در حال شکل گیری است که ده ماه آینده یعنی قبل از تشکیل دولت جدید آمریکا می‌تواند بهترین فرصت برای حرکت به سمت تسلیحاتی کردن (برنامه هسته ای) باشد.»
