تورم تک رقمی در ایران پس از 25 سال

 تک رقمی کردن تورم یکی از دستاوردهای کلیدی دولت یازدهم است که در راس آن حسن روحانی قرار دارد. او یکی از شعارهای انتخاباتی اش در سال 1392 را کنترل تورم اعلام کرد و او و کابینه اش توانسته اند با سیاست هایی که در پیش گرفته اند بیش از 30 درصد از نرخ تورم را کاهش بدهند.

آخرین بار که ایران نرخ تورم تک رقمی را تجربه کرد در سال 1369 بود و با نرخی 9 درصدی. این تنها نرخ تورم تک رقمی بوده است که در همه سال های پس از جنگ هشت ساله حاصل شده بود. پیش از آن هم در سال 1364 نرخ تورم تک رقمی شده و به 6.9 درصد رسیده بود.

با تک رقمی شدن نرخ تورم در سال 1395، تعداد سال هایی که بعد از انقلاب سال 1357 تورم تک رقمی داشته ایم به 3 فقره خواهد رسید یعنی سال های 1364 و 1369 و 1395.

نرخ تورم در ایران تغییرات قیمتی حدود 380 نوع کالا و خدمت را محاسبه می کند. از سال 1316 به بعد که بانک ملی وقت نرخ تورم کشور را محاسبه می کرد و در دهه 30 و با تشکیل بانک مرکزی، این بانک نرخ تورم مناطق شهری را محاسبه کرده است فقط در سال های 1317، 1318، 1323، 1326، 1330،  1331، 1332، 1334، 1335، 1336، 1337، 1339، 1340، 1341، 1342، 1343، 1344، 1345، 1346، 1347، 1348، 1349، 1350، 1351، 1354 تورم تک رقمی و زیر 10 درصد داشته ایم یعنی در 25 سال در بازه زمانی 1316 تا 1357.

 در محدوده زمانی 1316 تا 1357 در سال های 1324، 1325 و 1329 تورم منفی داشته ایم و بیش ترین تورم منفی در این دوره مربوط به سال 1329 است و با منفی 17.2 درصد.

بیش ترین تورم در سال های قبل از انقلاب مربوط به سال های 1322 است و با 110.5 درصد و در محدوده زمانی 1322 تا 1357 بالاترین تورم مربوط به سال 1356 بوده است با 25.1 درصد.

در دوره بعد از انقلاب بالاترین میزان نرخ تورم در سال 1374 بوده است و با 49.4 درصد. در محدوده زمانی سال های 1376 تا 1391 بالترین تورم در سال 1391 بوده است و با 30.5 درصد.

دولت دوم محمود احمدی نژاد با سیاست هایی که در پیش گرفت و عمدتا در پی سیاست های انبساطی بود و توجه ویژه ای به چاپ اسکناس بدون پشتوانه داشت و مسکن مهر را با این نوع پول که تورم زا بود شروع کرد نرخ تورم را در تیر ماه 1392 به 37 درصد رساند.

این 37 درصد تورم به معنای کاهش 37 درصدی قدرت خرید است یا برای پرداخت اولین مبلغ یارانه نقدی در سال 1389، حدود 5 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی قرض کرد و آن را پس نداد.

در انتخابات خرداد 1392 که نرخ تورم بیش از 30 درصد بود، حسن روحانی در بخش وعده های اقتصادی، موضوع کنترل تورم را مطرح کرد.

 روحانی با تشکیل کابینه و توفیق نسبی در اداره کشور و انجام مذاکرات و حصول توافق هسته ای که متن آن توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نام گرفت، یکی از حوزه های تورم زا را که تورم انتظاری بود، کنترل کرد. در نهایت نرخ تورم در خرداد 1392 تک رقمی شد و به زیر 10 درصد رسید.

نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به بهمن 1395 به 8.7 درصد رسیده است. نرخ تورم نسبت به نرخ تورم دی ماه امسال، یک دهم درصد افزایش داشته است و به طور کلی با میانگین گرفتن از تورم های 11 ماه اول امسال به نرخی حدود 9 درصد می رسیم. با توجه به این که در اسفند اتفاق خاصی رخ نداده و افزایش قیمت جهشی و شوک آور در آخرین ماه سال جاری نداشته ایم، انتظار می رود نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به اسفند در محدوده زیر 10 درصد بماند.

نرخ تورم سال 1395 در اوایل سال 1396 توسط بانک مرکزی اعلام می شود. با توجه به این که در روزها و هفته های پایانی سال 1395 افزایش قیمتی جهشی نداشته ایم، لذا به نظر می رسد نرخ تورم تک رقمی خواهد شد.

 بر این اساس برای اولین بار از سال 1369 به بعد، نرخ تورم ایران تک رقمی می شود و این دستاورد برای دولت روحانی ثبت می شود. پس از 25 سال که جامعه ایرانی تورم دو رقمی و بالاتر از 10 درصد را تجربه کرد، فرصتی فراهم آمد تا در سال 1395 نرخ تورم تک رقمی تجربه شود و بخش عمده ای از این تک رقمی شدن تورم به سیاست های دولت برمی گردد.

 کارشناسان اقتصادی بر این باورند که از این به بعد دولت باید به طور جدی به رونق بخشیدن به اقتصاد و حل معضل اقتصاد توجه ویژه ای داشته باشد. به هر رو جامعه ایرانی از سال 1395 به سال 1396 عبور می کند که تورم تک رقمی را برای نخستین بار و بعد از 25 سال تجربه کرده است. باید دید و منتظر ماند که آیا این تورم تک رقمی حفظ خواهد شد و سیاست های دولت در خصوص کنترل تورم و ایجاد اشتغال به چه صورت خواهد بود و آیا پس از کنترل تورم، به منظور ایجاد اشتغال، افزایش تورم و احیانا تورم دو رقمی  عملا مورد پذیرش قرار خواهد گرفت یا نه.