گزارش سازمان جهانی گمرک از یک موفقیت در دولت روحانی

به گزارش  خبرآنلاین به نقل از گمرك ایران، «تیرالكترونیك» نخستین پروژه بین‌المللی محسوب می‌شود كه ایران به عنوان كشور پایلوت اجرای یك پروژه جهانی در میان 70 كشور انتخاب شده است. عملكرد سیستم جدید تیر الكترونیكی (e- TIR) برمبنای تبادل سریع اطلاعات دیجیتال میان شركت حمل‌ونقل، مقامات گمرك، سازمان‌های تضمین‌كننده سیستم TIR و سازمان ملل است.

در حال حاضر یك پروژه پایلوت میان ایران و تركیه راه‌اندازی شده است كه با استفاده از سیستم تیر الكترونیكی انتظار می‌رود در سال‌های آینده گسترش بیشتری یابد و كاهش هزینه‌های ترانزیت بین‌المللی و افزایش امنیت را موجب شد.

كلمه تیر (TIR) مخفف حمل‌ونقل جاده‌ای بین‌المللی است و در حال حاضر سیستم TIR تنها سیستم ترانزیت جهانی است كه تحت آن كالاها از گمرك مبدأ به طریقه مهر و موم شده به گمرك مقصد با كنترل‌های هماهنگ و پروسه‌های مشترك با تضمین بین‌المللی معتبر منتقل می‌شوند. این امر موجب تسهیل تجارت و حمل‌ونقل شده و از بروز مشكل در جمع‌آوری حقوق و عوارض گمركی جلوگیری می‌كند.

بنابراین گزارش، این سیستم براساس كنوانسیون تیر سازمان ملل طراحی شده است و پس از آن با پشتیبانی طرف‌های قرارداد تحت كمیسیون اقتصادی اروپای سازمان ملل متحد (UNECE) ادامه یافت. از آن زمان به دستور سازمان ملل، اتحادیه حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای (IRU) مدیریت زنجیره تضمین بین‌المللی، تهیه و توزیع كارنه‌تیر و استفاده از فناوری اطلاعات و پردازش اداری و تضمین همكاری موفق بخش دولتی و خصوصی را برعهده دارد.

هم‌اكنون 69 كشور در چهار قاره جهان عضو كنوانسیون تیر هستند و كشورهای زیادی در آفریقا، آسیا، خاورمیانه و آمریكا برای پیوستن به این كنوانسیون در آینده نزدیك علاقه‌مندی خود را اعلام كرده‌اند.
این گزارش می افزاید: سال‌های بسیاری بود كه دفترچه‌های چند برگی و رنگی كارنه، سمبل سیستم تیر به‌شمار می‌رفت. كارنه ‌تیر نه تنها یك سند استاندارد ترانزیت گمركی به‌شمار می‌آید، بلكه دلیلی ملموس برای تضمین بین‌المللی پرداخت حقوق و عوارض كالاهایی است كه تحت سیستم TIR جابه‌جا می‌شوند.

اما با گذشت زمان و تغییر یافتن فناوری‌ها، برای ارائه سرویس بهتر به شركت‌های حمل‌ونقل و ادارات گمرك، سیستم تیر نیز باید برای رقابتی شدن و كارآمدتر شدن دچار تغییر می‌شد. از این‌رو اتحادیه حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای (IRU) و كمیسیون اقتصادی اروپای سازمان ملل (UNECE) بر آن شدند تا رویه TIR را با امضاء موافقت‌نامه‌ای در مارس 2015، كاملاً مكانیزه‌كننده و بدین ترتیب راه برای اجرای پروژه پایلوت تیر الكترونیكی میان ایران و تركیه هموار شد.

در گزارش یاد شده آمده است: این پروژه آزمایشی به‌طور رسمی از اكتبر 2015 با راهبری مقامات گمركات ایران و تركیه به‌عنوان دو داوطلب پیشتاز و انجمن‌های تضمین TIR دو كشور به نام اتاق بازرگانی صنایع، معادن و كشاورزی ایران (ICCIMA) و اتحادیه اتاق‌ها و تبادل كالاهای تركیه (TOBB) و با همكاری اتحادیه حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای (IRU) و كمیسیون اقتصادی اروپای سازمان ملل (UNECE) شروع به‌كار كرد.
در ماه نوامبر و دسامبر 2015، پس از آنكه سیستم‌های فناوری اطلاعات (IT) همه ذی‌نفعان مورد آزمایش قرار گرفت. حمل‌ونقل پایلوت تیر الكترونیكی به‌طور موفق میان شهر تهران در ایران و ازمیر در تركیه انجام شد.
این حمل‌ونقل پایلوت با عبور از پست‌های مرز بازرگان و گوربلاغ (مرز ایران و تركیه) با تبادل اطلاعات دیجیتالی كه كاملاً جایگزین رویه‌های كاغذی شده است انجام گرفت. فاز دوم این پروژه پایلوت كه ادارات گمرك و شركت‌های حمل‌ونقل بیشتری را درگیر خواهد كرد، در فوریه 2016 راه‌اندازی خواهد شد.

در این مرحله، عملیات بیشتری از جمله پرداخت الكترونیكی برای خرید تضمین الكترونیكی و همچنین استفاده از امضای الكترونیكی مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.

همچنین همه طرف‌های درگیر در پروژه پایلوت E-tir برای تبادل اطلاعات از سیستم‌های امن و وب‌محور و اختصاصی برخوردار هستند. انجمن‌های محلی با استفاده از پرتال TIR Association، گارانتی‌های الكترونیك را برای عاملان حمل‌ونقل صادر می‌كنند و در حالی كه عاملان حمل‌ونقل می‌توانند با استفاده از پرتال TIR Holder یك تضمین الكترونیكی را سفارش داده و پیش‌اظهارنامه را به ادارات گمرك ارائه دهند. اطلاعات TIR از طریق سیستم گمرك به IRU و سریعاً به سیستم تیر الكترونیكی بین‌المللی كه UNECE میزبان آن است مخابره می‌شود.

نكته حائز اهمیت این است كه تیر الكترونیكی یا e-TIR در مطابقت كامل با اصول استانداردهای چارچوب امن (SAFE) سازمان جهانی گمرك برای ایمن‌سازی و تسهیل تجارت جهانی و براساس دیتامدل سازمان جهانی گمرك به ویژه برمبنای دیتای تیر است كه در دیتامدل به‌عنوان بستر اطلاعاتی مشتق شده به آن اشاره شده است.

در سیستم الكترونیكی، همه طرف‌های درگیر می‌توانند در هر زمان به اطلاعات مرتبط دسترسی داشته باشند و اطلاعات محموله را پیش از رسیدن مشاهده كنند كه این امر با استفاده از مدیریت خطر و نكات ایمنی اضافه كاملاً برای همه طرفین سودمند خواهد بود و ضمن كاهش خطر تقلب، رویه‌های گمركی تسریع می‌شود و هزینه‌ها نیز كاهش می‌یابد.

همه طرف‌های درگیر برای اجرای پروژه پایلوت تعهد و اشتیاق بسیاری از خود نشان دادند و در انتظار ارائه نتایج به كمیته اداری تیر متشكل از همه طرف‌های قرارداد TIR هستند تا دستور كار تیر الكترونیكی روندی رو به جلو داشته باشد.

به موازات تلاش‌های كنونی برای توجه تیر الكترونیكی كه یا به كنوانسیون موجود تیر اضافه خواهد شد و یا به‌صورت یك پروتكل به كنوانسیون الحاق می‌شود، پروژه پایلوت میان ایران و تركیه یك گام مهم برای توسعه جهانی سیستم كاملاً مكانیزه تیر الكترونیكی به‌شمار می‌آید.