۶ نکته درباره سفر ناگهانی رئیس جمهور سوریه به تهران/ ابعاد سیاسی - نظامی مذاکرات بشار اسد در ایران چه بود؟

رویداد۲۴ اینکه بشار اسد شخصا برای تبریک سالروز پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری ایران، به این کشور سفر کند، منعکس کننده یک تحول راهبردی بی سابقه است که دلایل آن عبارتند از:

۱-این اولین بار است که از زمان آغاز بحران سوریه، اسد به پایتختی غیر از مسکو می‌رود؛ امری که منعکس کننده حالتی از اعتماد، اقدامات امنیتی دقیق و بهبود اوضاع سوریه در سطوح مختلف است.

۲-انتخاب تهران از سوی بشار اسد، برای اینکه اولین مقصد او باشد، نشان دهنده عمق روابط استراتژیک بین دو کشور و ایستادگی آن‌ها در یک جبهه واحد در برابر تروریسم و طرح غربی آمریکایی در منطقه است که به معنای ارسال پیامی برای آمریکا و اسرائیل است، مبنی بر اینکه نیرو‌های ایرانی در سوریه باقی می‌مانند.

۳-قطعا این سفر نه تنها با هدف تبریک گفتن، بلکه برای هماهنگی در خصوص چگونگی برخورد با تهدیدات اسرائیل و آمریکا انجام شد؛ تهدیداتی که دو کشور ایران و سوریه را هدف قرار داده و مستلزم وضع یک استراتژی مشخص برای مقابله با آن است.

۴-دادن پاسخ عملی به تمام ادعا‌هایی که در برخی رسانه‌ها در خصوص محاصره اسد در کاخش مطرح می‌شود و براساس این ادعاها، رئیس جمهور سوریه تنها امکان سفر به مسکو را دارد.

۵- نکته مهم در این سفر، دیدار اسد با حسن روحانی بود که در جریان آن، رئیس جمهور ایران، اسد را از نتایج نشست سه جانبه سوچی، با حضور ایران، روسیه و ترکیه آگاه کرد. اینکه رئیس جمهور سوریه به صورت مستقیم و از همتای ایرانی خود آنچه در سوچی گذشته است را بشنود، تفاوت زیادی دارد با دریافت پیام‌های کتبی یا شفاهی نمایندگانش در این باره. از این جهت، می‌توان دیدار مذکور را بسیار با اهمیت تلقی کرد.

۶- مساله دیگری که نمی‌توان از آن گذشت، صحبت‌های دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، علی شمخانی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم بود که طی آن تصریح کرد پاسخ ایران و سوریه به حملات اسرائیل، در دفعات بعدی متفاوت خواهد بود. وی تاکید نمود که محور مقاومت بیش از ۹۰ درصد اهدافش در سوریه را محقق کرده است.

این اظهارات همزمان شد با رونمایی ایران از زیردریایی خود که قادر به شلیک موشک‌های بالستیک است و همچنین، رونمایی از موشک جدیدی که برد آن به ۱۳۰۰ کیلومتر می‌رسد و توان حمل کلاهک‌های هوشمند را دارد. ضمن اینکه مانور‌های دریایی ایران در تنگه هرمز، دریای عمان و اقیانوس هند نیز تا سه روز به طول انجامید.
‌
نمی‌دانیم بشار اسد چگونه به تهران پرواز کرد؛ همانطور که از هیئت همراه او و مسیر هواپیمایی که وی در آن بود و نظامی یا شهری بودن آن، اطلاعی نداریم. اما می‌دانیم که وی بدون هیچ مانعی به سلامت به دمشق بازگشت و طبق عادتِ اینگونه دیدار ها، پس از پایان یافتن علنی آن، و بازگشت سالم رئیس جمهور سوریه به پایتخت این کشور، سفر اسد به تهران علنی شد. همچنانکه سفر‌های قبلی او به مسکو نیز به همین شکل انجام شد. علت این مساله آن است که آسمان سوریه پر است از جنگنده‌های آمریکایی و غربی و ده‌ها ماهواره جاسوسی که گفته می‌شود حتی حرکت مورچه روی زمین را تشخیص می‌دهند؛ در چنین شرایطی، ملاحظات امنیتی ضروری به نظر می‌رسد.

در پایان باید بگویم این سفر سریع، منعکس کننده شتاب در بهبود اوضاع سیاسی و نظامی سوریه است و چه بسا در آینده نزدیک، زمینه ساز سفر‌های دیگر بشار اسد به دیگر پایتخت‌های عربی و بین المللی شود. اما آیا تونس در ماه آینده پذیرای اسد خواهد بود؟ احتمال این مساله ضعیف است؛ چرا که بشار اسد ترجیح می‌دهد دیگران به سمت او بروند، پیش از آنکه خود قصد آن‌ها را کند.