تحریم‌ها علیه ایران به قدرت‌گیری روسیه کمک می‌کند؟

رویداد۲۴ دولت آمریکا از حدود یک سال پیش، با خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، به منظور تغییر رفتار ایران، که آن را مخرب می‌داند، تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران اعمال کرده است. علاوه بر ایران، آمریکا علیه سایر کشورها، نظیر ونزوئلا و کره شمالی، هم تحریم‌های سنگینی اعمال کرده، که به عقیده برخی تحلیلگران، هزینه‌های آمریکا در رسیدن به اهداف سیاست خارجی‌اش در برابر این کشور‌ها را بیشتر خواهد کرد.

نیکولای پاخوموف رئیس اداره مشورتی نیویورک، یکی از این تحلیگران است که طی یادداشتی در مجله «نشنال اینترست» تصریح کرد تحریم‌های آمریکا علیه ایران و دیگر کشورها، موجب افزایش همکاری کشور‌های تحریم‌شده با روسیه خواهد شد. این تحلیلگر نوشت: «انقضای معافیت‌های تحریمی آمریکا برای خریداران نفت ایران، نشان می‌دهد که امروزه به دست آوردن اهداف سیاست خارجی، بدون متحمل شدن خسارت‌های چشمگیر، حتی برای آمریکا چقدر سخت است.»

به گفته پاخوموف، روسیه برای جبران کردن نفت حذف‌شده ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا، در موقعیت پیشتازی قرار گرفته است. تحریم‌های آمریکا به توسعه همکاری میان مسکو و کشور‌های مهم برای سیاست خارجی آمریکا، منجر خواهد شد. بنابراین، روسیه اهرم جدیدی در برابر آمریکا بدست خواهد آورد.

با لغو معافیت‌های فروش نفت ایران به هشت کشور، مسئله جبران نفت ایران به یکی از موضوعات اصلی بازار‌های جهانی نفت تبدیل شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، از سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) درخواست کرد که تولید نفت را بیشتر کنند. با توجه به اینکه عربستان، عضو متنفذ اوپک، روابط بسیار نزدیکی با آمریکا دارد، احتمالا صادرات نفت خود را بیشتر خواهد کرد. اما این فقط عربستان نیست که از منظر جبران نفت ایران سود خواهد کرد. بلکه روسیه هم، به عنوان یک تولیدکننده عمده نفت در جهان، از حذف نفت ایران سود خواهد کرد.

در همین رابطه، پاخوموف نوشت: «به رغم همکاری با ایران در بسیاری از مسائل، روسیه شانس خوبی برای تصاحب بخش چشمگیری از سهم ایران در بازار دارد. هرگونه افزایش فروش نفت روسیه، تاثیر تحریم‌های آمریکا بر بازار‌های جهانی نفت را ملایم خواهد کرد. این به طور غیر مستقیم به سیاست خارجی آمریکا کمک می‌کند و این هدفی برای کرملین نیست. وضعیت روابط میان مسکو و واشنگتن، هرچه باشد، روسیه در ملایم کردن تاثیر حذف نفت ایران از بازار‌های جهانی کمک خواهد کرد. از حیث اقتصادی، تولیدکنندگان روسی و بودجه دولتی، به درآمد‌های جدیدی نیاز دارند.»

پاخوموف ادامه داد: «از حیث سیاسی، روسیه حتی از منظر رقابت با آمریکا، هم در موقعیت خوبی برای پیروز شدن قرار دارد. در میان خریداران نفت ایران، کشورهایی، غالبا در آسیا، وجود دارند که برای سیاست خارجی آمریکا مهم هستند. مسکو با توسعه همکاری در حوزه انرژی با اینها، فرصتی برای تعمیق شراکت‌های دوجانبه با این کشور‌ها بدست می‌آورد. شراکت‌ها در مسائلی که برای واشنگتن مهم هستند؛ نظیر مسائل مرتبط با کره شمالی یا افغانستان.»

البته پاخوموف معتقد است که روسیه در عین استفاده از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تنها کشوری است که می‌تواند و مایل است به ایران کمک کند. بر اساس این ادعا، چین و اتحادیه اروپا تمایلی به کمک به ایران ندارند. به گفته این کارشناس، روسیه شاید نفت ایران را بخرد.

پاخوموف افزود: «طبق برخی تخمین‌ها، به برکت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، روسیه می‌تواند میلیارد‌های اضافی بدست بیاورد. منفعت‌های سیاسی کم‌اهمیت‌تر نیست. معافیت‌های آمریکا برای چین، کره جنوبی و ژاپن منقضی شد. صادرات نفت روسیه که نفت ایران برای این سه کشور را جبران می‌کند، شراکت‌های پیشین آن‌ها با روسیه در زمینه انرژی را تقویت خواهد کرد. در مرحله‌ای، همکاری سیاسی، بخش مهمی از این شراکت خواهد شد. اگر عرضه (نفت) روسیه، برای امنیت انرژی این کشور‌ها ضروری شود، در آن حالت، ممکن است دستیابی به تفاهم سیاسی در مورد مسائل گوناگون دشوار نخواهد بود. ظاهرا، شرکت‌های ژاپنی از چگونگی توسعه همکاری‌شان با همتایان روسی خرسند بوده‌اند. پکن هم به افزایش حجم صادرات گاز روسیه از طریق خط لوله "قدرت سیبری" علاقمند است.»

به نوشته پاخوموف، سایر کشور‌هایی که قبلا معافیت داشتند، می‌توانند بر اساس همکاری انرژی، شراکت سیاسی‌شان با روسیه را هم توسعه دهند.