آیا واقعا برای جوانان جامعه کار نیست؟

رویداد۲۴  «کار نیست»، «من با این تحصیلات این شغل را انتخاب نمی‌کنم»، «حقوق بالایی ندارد» «این کار با رشته تحصیلی‌ام متفاوت است» و … این تنها بخشی از مکالمات جوانانی است که معتقدند برایشان شغلی وجود ندارد و یا اگر هم وجود دارد با رشته تحصیلی آن‌ها مغایر است و یا مشکلات دیگری مانند دستمزد پایین و ... دارد و همین مسائل باعث شده تا بسیاری از جوانان اعم از دختر و پسر جوان حاضر باشند تا در خانه بمانند و کماکان به عنوان یک مصرف کننده باقی بمانند، اما بر سر کاری که ممکن است دستمزد پایینی داشته باشد، نروند.

بررسی نرخ بیکاری افراد ١٠ ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که ١٢,٠ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. نرخ بیکاری جوانان ١۵ تا ٢٩ ساله حاکی از آن است که ٢۵,١ درصد از فعالان این گروه سنی در سال ١٣٩٧ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات سالانه‌ی نرخ بیکاری جوانان ١۵ تا ٢٩ ساله نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به سال قبل هیچ گونه تغییری نکرده است. تعداد شاغلین در سال ١٣٩٧ به ٢٣٨١٣٠۴۵ نفر رسید که نسبت به سال ۹۶، ۴۶٣٩٢٨ نفر افزایش یافته است.

در همین رابطه حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار در گفتگو با جامعه ایرانی به تشریح آخرین وضعیت بیکاری در کشور پرداخت و گفت: اکنون به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، نرخ بیکاری در همه رده‌های سنی افزایش پیدا کرده است و بازار کار نیز محدود شده که بخشی از علت اصلی آن تحریم‌ها و بخشی هم ناشی از سو مدیریت طی سال‌های گذشته باشد که نتوانسته‌ایم شرایط مناسب برای زیر ساخت‌های اشتغال در کشور مهیا کنیم. زمانی که بازار کار با محدودیت مواجه می‌شود به صورت خود به خود جذب نیرو با مشکل رو به رو می‌شود که این موضوع به خیل بیکاران نیز می‌افزاید.

نرخ آمار بیکاری که به صورت رسمی اعلام می‌شود با واقعیت تفاوت دارد

حاج اسماعیلی با بیان اینکه نرخ تورم و بی ثباتی در کشور بالا است، تصریح کرد: در چنین شرایط بی ثباتی در عرصه صادرات با مشکل مواجه می‌شویم و همین مسئله می‌تواند روی بازار کار اثر بگذارد و نرخ بیکاری در کشور را افزایش دهد. اکنون نرخ بیکاری در کشور بر اساس آمار‌های رسمی که دولت اعلام کرده ۱۲درصد بود، اما قطعا نرخ واقعی بیکاری بیش‌تر از این آمار اعلام شده است. به هرحال این چالش از گذشته هم وجود داشته که آمار‌های رسمی با آمار‌های واقعی مغایر بوده است. اکنون برآورد می‌شود که تعداد بیکاران در کشور بیش از ۵ نیم میلیون نفر باشد، اما به دلایل مختلف که یکی از آن‌ها می‌تواند ضعف آمارگیری و استخراج صحیح آمار باشد، ما نمی‌توانیم برآورد درستی از تعداد درست بیکاران در کشور داشته باشیم.

بانک جامع اطلاعاتی نداریم

این کارشناس ادامه داد: در کشور ما یک بانک جامع اطلاعاتی نداریم و فعالیت‌های اقتصادی و درآمد افراد به درستی در جایی ثبت نمی‌شود و امکان اینکه برآورد درستی از بیکاران و شاغلان در کشور داشته باشیم را نداریم. معمولا آنچیزی که در مرکز آمار به دست می‌آمد حاصل آمار نفوس و مسکن است و به نظرم به روز نیست، زیرا این آمار هر چند سال یکبار تهیه می‌شود و براساس تغییرات فصلی برآورد‌هایی در مرکز آمار ایجاد می‌شود و آمار‌هایی که اعلام می‌کند متاسفانه با آمار‌های واقعی بسیار متفاوت است.

دانشجویان متناسب با نیاز‌های کشور تربیت نمی‌شوند

وی در ادامه افزود: متاسفانه افراد در جامعه ما متناسب با مهارت‌هایی که دارند شغلی را به دست نمی‌آورند و علت آن هم این است که برای کارجویان آموزش صحیحی نیست، دانشگاه‌های ما مناسب با نیاز‌های کشور دانشجو تربیت نمی‌کنند. در عین حال نوع گزینش در کشور شرایط خاصی دارد که افراد بر اساس تخصص و توانایی‌هایشان جذب کار مورد نظر نمی‌شود. از سوی دیگر بخش زیادی از کار کشور کار خدماتی است که نیرو‌های متعددی جذب می‌شوند که دانش و تخصص آن‌ها ارتباطی با آن ندارد. شاید بیش از ۶۵ درصد افراد در کشور ما در مشاغلی فعالیت می‌کنند که هیچ ارتباطی با مهارت و تحصیلات آن‌ها ندارد. اکنون چرخ موتور اقتصادی در کشور کارآفرینی است و باید به این سمت برویم که افراد به دنبال استخدام در مراکز و دوایر دولتی نباشند و افراد باید بتوانند بر اساس مهارت‌هایی که می‌توانند کسب کنند خودشان کسب و کاری را خلق کرده و یا به صورت فردی و یا به صورت گروهی فعالیت کنند. متاسفانه کارآفرینی در کشور ما همچنان آن جایگاهی که باید را پیدا نکرده و در برنامه‌های دولت هم جایگاه جدی ندارد. اگر ما به دنبال توسعه اقتصادی در کشور هستیم و قصد سوق دادن فعالیت‌های اقتصادی از سمت دولتی به خصوصی هستیم، باید حتما کارآفرینی را مد نظر قرار دهیم و افراد را به گونه‌ای تربیت کنیم که خودشان بتوانند کسب و کاری را در کشور ایجاد کنند.

ریسک سرمایه گذاری در کشور همچنان بالاست

حاج اسماعیلی با بیان اینکه علاوه بر ایجاد کارافرینی باید فضای کسب و کار را هم برای افراد ایجاد کنیم، گفت: مشکلات ما چند جانبه است، هم در بحث نیروی کار باید تلاش‌های جدی و بازنگری در تجربیات گذشته انجام بدیم و هم فضای اقتصادی حاکم بر کشور را بهبود ببخشیم، همه آمار‌ها نشان می‌دهد که ریسک سرمایه گذاری در کشور همچنان بالا است.

برخی صرفا به دنبال شغل‌های دولتی با پرستیژ و حقوق بالا هستند

این کارشناس با بیان اینکه زنان نسبت به مردان مشاغل را راحت‌تر قبول می‌کنند، گفت: علت این است که جمعیت بیکار خانم به نسبت مردان بیشتر است، نرخ بیکاری در زنان جامعه بالای ۴۵ درصد است و زمانی که متقاضی شغل در میان خانم‌ها بالا باشد ممکن است حقوق اساسی آن‌ها تحت تاثیر قرار بگیرد و برخی از کارفرمایان از حضور آن‌ها در بازار کار سواستفاده کنند. نرخ بیکاری در میان فارغ التحصیلان هم مانند زنان بالا است و علت اصلی هم این است که آ‌ن‌ها بیشتر دنبال شغل‌های دولتی هستند و شغل‌هایی را می‌خواهند که علاوه بر پرستیژ بالا حقوق بالایی هم برای آن‌ها به همراه داشته باشد و به هیچ عنوان قبول نمی‌کنند در مشاغل خدماتی یا شغل‌هایی پایین‌تر از تحصیلات خود کار کنند، از سوی دیگر به دلیل آگاهی و دانشی که این افراد دارند برخی از کارفرمایان حاضر به استخدام و به کار گرفتن آن‌ها نیستند. البته بخشی از این مسائل مربوط به مشکلات فرهنگی ما هم است، اینکه برخی می‌گویند ما با چنین تحصیلاتی در این شغل یا با این میزان حقوق کار کنیم؟! داشتن تحصیلات بسیار خوب است و دانش و اطلاعات افراد را افزایش می‌دهد، اما اینکه متناسب با آن متقاضی کار باشند هم یک مسئله است. مهمترین و اصلی‌ترین مسئله بیکاری در کشور ما ناشی از این است که ظرفیت‌های اشتغال افزایش پیدا نکرده است، اما دانشجویان زیادی را تربیت کردیم که اکنون برایشان کار نداریم.