صفر تا صد کارت سوخت

رویداد۲۴ طی چند ماه اخیر اخبار مربوط به بنزین حواشی بسیاری را به دنبال داشت، اما درنهایت دولت برای احیای مجدد کارت سوخت تصمیم گرفت تا شاید از این طریق بتواند وضعیت مصرف و قاچاق بنزین را سرو سامان دهد.

کارشناسان می‌گویند ارقام سرسام‌آوری که درباره میزان مصرف سوخت، یارانه و قاچاق سوخت منتشر می‌شود، زنگ خطر را درباره وضعیت این فرآورده نفتی و بودجه‌ای که در این زمینه دود می‌شود، به صدا درآورد و دولت را بر آن داشت تا راهکاری را برای سامان‌دهی وضع موجود به کار گیرد.

برای این منظور سناریو‌های مختلفی روی میز دولت و مجلس قرار گرفت که مهم‌ترین آن بازگشت کارت سوخت و در پی آن سهمیه‌بندی بنزین بود.

در این راستا زمستان سال گذشته، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد بازگشت کارت سوخت جدی است و از مالکان خودرو و موتور سیکلتی که فاقد کارت سوخت بودند خواست تا برای دریافت کارت سوخت المثنی اقدام کنند.

الزام کارت سوخت ارتباطی با سهمیه‌بندی ندارد

پرونده ثبت‌نام کارت سوخت بدون الزام استفاده از آن و با عدم اجرای سهمیه‌بندی بنزین در سال گذشته بسته شد، اما در ماه گذشته گذشته در حالی که امکان ثبت‌نام برای دریافت کارت سوخت المثنی مجدداً فراهم شد، زمزمه‌های سهمیه‌بندی بنزین نیز به گوش رسید.

موضوعی که حواشی زیادی را در پی داشت و درنهایت بهروز نعمتی - سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی - اعلام کرد هیچ گونه افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و احیای کارت سوخت تنها برای ساماندهی بنزین است و مصرف آن هم سقفی ندارد.

هدف از اجرای این طرح چیست؟

وزیر نفت نیز به‌تازگی تاکید کرد که هدف از اجرای این طرح تنها انضباط دادن و جمع‌آوری اطلاعات مربوط به مصرف بنزین است و به منظور اجرای بهتر این طرح، افرادی که در ثبت‌نام‌های پیشین شماره حساب‌های خود و نیازشان را برای دریافت کارت هوشمند سوخت المثنی اعلام کرده‌اند، کارت سوخت دریافت می‌کنند و ما معطل ثبت‌نام جدید نخواهیم ماند.

وی درباره این‌که اگر پس از ۲۰ مردادماه، فردی کارت سوخت نداشته باشد، چه راهکاری برای آن‌ها وجود دارد، گفت: این افراد هم می‌توانند از سامانه دولت همراه استفاده کنند و هم می‌توانند به پلیس+۱۰ مراجعه کنند، ضمن این‌که برای مدت محدودی نیز می‌توانند از کارت جایگاه‌دار استفاده کنند، زیرا فعلا موضوع سهمیه‌بندی بنزین مطرح نیست و فقط بحث انضباط دادن و جمع‌آوری اطلاعات است.

احتمال تمدید زمان استفاده از کارت سوخت

به تازگی نیز وزیر نفت اعلام کرد که استفاده از کارت هوشمند سوخت از ۲۰ مردادماه آغاز می‌شود، اما به دلیل ایجاد مشکلات احتمالی برای دارندگان خودرو مانند تهیه نکردن کارت سوخت یا هر مشکل دیگر این فرصت تمدید می‌شود، سرانجام استفاده از کارت سوخت اجباری خواهد شد.

وی با بیان اینکه حدود ۷۰۰ هزار کارت هوشمند سوخت به درب منازل شهروندان ارسال شده است که به دلیل حضور نداشتن یا هر دلیل دیگر به اداره‌های پست برگشت داده شد، افزود: افرادی که هنوز کارت هوشمند سوخت خود را دریافت نکردنده‌اند با مراجعه به اداره‌های پست آن را دریافت کنند.

وزیر نفت تصریح کرد: وزارت نفت روزانه ۵۰ هزار کارت هوشمند سوخت جدید صادر می‌کند تا طرح استفاده از کارت سوخت تکمیل شود.

همچنین دراین باره امیر وکیل‌زاده - مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی - نیز به ایسنا گفت: این طرح را با هدف جلوگیری از سوءاستفاده و مقابله با قاچاق سوخت اجرایی خواهیم کرد.

وی با تاکید به این‌که باید فرهنگ استفاده از کارت سوخت شخصی در جامعه نهادینه شود، اظهار کرد: بخشی از قاچاق سوخت به دلیل سوءاستفاده از کارت‌های شخصی دیگران است.

کارت سوخت هر فردی باید توسط همان فرد و در همان شهری که زندگی می‌کند، مورد استفاده قرار گیرد؛ در غیر این صورت سوءاستفاده‌هایی را شاهد خواهیم بود و این یک منطق است که گفته می‌شود هر کسی از کار سوخت خودش استفاده کند، به رونق و اقتصاد کشور کمک کرده است.

کارت سوخت؛ تابلو ورود ممنوع قاچاقچیان

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تصریح کرد: این وظیفه همه افراد است تا این کار را انجام دهند چراکه این مساله کمک شایانی به اقتصاد می‌کند و از این‌که یارانه‌ای که مال مردم و کشور است از مسیر درست خارج شود، جلوگیری می‌کند؛ بنابراین توصیه می‌کنم که همه از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند و اصرار ما نیز تنها جلوگیری از سوءاستفاده است.

در همین راستا از مردم درخواست کردیم تا از ۲۰ مردادماه در جایگاه‌ها از کارت سوخت شخصی خودشان استفاده کنند و امیدواریم که با این کار بتوانیم در این حوزه ساماندهی بیش‌تری را انجام دهیم.

قرار نیست کارت‌خوان جدیدی در جایگاه‌های سوخت نصب شود

در همین رابطه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، از ماه گذشته اطلاع‌رسانی درباره الزام استفاده از کارت سوخت را آغاز کرد و با نصب بنر در جایگاه‌های سوخت تلاش در توسعه فرهنگ استفاده از این کارت را دارد، اما سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این که آخرین وضعیت نصب تجهیزات کارت‌خوان جدید در جایگاه‌های سوخت چگونه است و جایگاه‌ها اکنون از نظر نوسازی در چه وضعیتی قرار دارند؟

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در این باره این‌گونه به ایسنا پاسخ داد که قرار نیست کارت‌خوان جدیدی در جایگاه‌های سوخت نصب شود و سوخت‌گیری با کارت‌های سابق به همان روال گذشته انجام خواهد شد. هم‌چنین به‌روزرسانی سامانه هوشمند نیازمند تجهیزات اضافی نیست و صرفاً نرم‌افزار است که تماماً در داخل کشور انجام می‌شود.

طبق اعلام این شرکت، وضعیت جایگاه‌های سوخت کشور اکنون در شرایط مطلوب است و جای نگرانی وجود ندارد.

هم‌چنین این شرکت در اطلاعیه‌ای که در تاریخ دهم تیرماه منتشر شد، توصیه کرد که به منظور کسب اطمینان از صحت عملکرد کارت سوخت، مالکان تمامی خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها تا پایان تیرماه حداقل یک بار از کارت سوخت شخصی خود استفاده و در صورت بروز هر گونه مشکل احتمالی، به آدرس سایت wwww.niopdc.ir مراجعه کنند.

افرادی که کارت سوخت خود را گم کرده‌اند، نیازی به ثبت‌نام مجدد ندارند

بر اساس اولین اطلاعیه شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی آن دسته از صاحبان خودرو‌ها که کارت هوشمند سوخت خود را گم کرده و بر اساس فراخوان قبلی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، نسبت به درج اطلاعات خود در سامانه دولت همراه اقدام و با طی کردن فرایند لازم، شماره حساب کارت اعتباری خود را ثبت کرده‌اند، نیازی به ثبت‌نام مجدد ندارند و کارت هوشمند سوخت آن‌ها بر اساس ثبت‌نام انجام شده قبلی، صادر می‌شود و توسط شرکت پست جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها تحویل داده خواهد شد.

این هموطنان، هزینه صدور کارت سوخت المثنی را برابر تعرفه مصوب، هنگام دریافت کارت به مأموران شرکت پست جمهوری اسلامی ایران پرداخت خواهند کرد.

همچنین اگر عده‌ای از هموطنان که کارت هوشمند سوخت خود را گم کرده‌اند و در فراخوان قبلی نسبت به ثبت‌نام از طریق سامانه دولت همراه اقدام نکرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ یا سامانه دولت همراه (به ترتیبی که متعاقباً اعلام می‌شود) برای صدور کارت هوشمند سوخت المثنی اقدام کنند.

اتصال کارت بانکی به کارت سوخت اجرایی نمی‌شود

علاوه بر این تعیین شد که اتصال کارت بانکی به کارت سوخت اجرایی نمی‌شود و کارت بانکی زمانی قابلیت اجرایی دارد که سهمیه‌بندی اعمال شود و در حال حاضر نیز برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی بنزین وجود ندارد. شرکت ملی پخش نفراورده‌های نفتی صراحتا اعلام کرد که برای تامین کارت سوخت هیچ مشکلی وجود ندارد و همه افرادی که به هر عنوانی کارت سوخت ندارند می‌تواند با مراجعه به پلیس +۱۰ تقاضای صدور کارت کنند.

از سوی دیگر افرادی که کارت سوخت داشتند و برای فعال کردن کارت بانکی هم اقدام کرده بودند، باید از تاریخ مقرر، صرفا از کارت سوخت استفاده کنند و افرادی هم که متقاضی استفاده از کارت بانکی بودند و کارت سوخت نداشتند، بهتر است بدانند با توجه به این‌که اطلاعاتشان در سیستم ثبت شده، نیازی به مراجعه به پلیس+۱۰ ندارند و کارت سوخت برای این دسته از افراد ارسال می‌شود.

در خواست المثنی کارت هوشمند سوخت

بر اساس اطلاعیه دیگر این شرکت مدارک مورد نیاز جهت انجام فرآیند در خواست المثنی کارت هوشمند سوخت و حذف رمز کارت سوخت بدین صورت است که مالک خودرو یا وکیل قانونی متقاضی باید با در دست داشتن مدارک هویتی مالک خودرو یا وسیله نقلیه به یکی از دفاتر خدمات کارت هوشمند سوخت (مراکز پلیس+۱۰) مراجعه کنند.

در تمامی موارد ذیل حضور مالک یا وکیل قانونی الزامی است و مدارک هویتی مالک برای درخواست المثنی کارت هوشمند سوخت برای اشخاص حقیقی شامل این می‌شود که یکی از مدارک شناسایی معتبر مالک وسیله نقلیه شامل اصل شناسنامه یا کارت ملی هوشمند و یا گذرنامه و برای اشخاص حقوقی شامل معرفی‌نامه رسمی از سازمان یا شرکت مربوطه با امضاء و مهر مجاز به همراه اصل شناسنامه یا کارت ملی هوشمند و یا گذرنامه نماینده می‌شود.

دارندگان وکالتنامه معتبر قانونی از مالک می‌توانند با ارائه مدارک شناسایی معتبر شامل اصل شناسنامه یا کارت ملی هوشمند و یا گذرنامه نسبت به اخذ خدمات مورد نیاز اقدام کنند. خودرو‌های لیزینگی (خودرو‌های اجاره به شرط تملیک) اسناد و مدارک در اختیار استفاده کننده خودرو شامل کارت خودرو ملاک عمل است.

مدارک شناسایی وسیله نقلیه شامل کارت شناسایی خودرو یا شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه یا بنچاق محضری به همراه بیمه نامه شخص ثالث معتبر می‌شود. سپس نوبت به تکمیل فرم تعهدنامه در دفاتر پلیس +۱۰ واریز مبلغ ۱۰۰۰۰۰ریال (ده هزار تومان) در پایانه‌های pos بانک ملت مستقر در دفاتر پلیس+۱۰ و اخذ رسید ثبت درخواست کارت هوشمند سوخت المثنی از کاربر می‌شود. کسانی که در سایت دولت همراه ثبت نام کرده‌اند، نیازی به ارائه درخواست المثنی ندارند.

حذف رمز کارت سوخت

مدارک مورد نیاز جهت انجام فرآیند حذف رمز کارت هوشمند سوخت نیز شامل مراجعه به یکی از نواحی یا مناطق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در سراسر کشور و برای حذف رمز کارت هوشمند سوخت تاکید می‌شود که حضور مالک وسیله نقلیه جهت حذف رمز کارت الزامی بوده و در صورت درخواست توسط شخص دیگر با ارائه وکالتنامه محضری و یا برگه انحصار وراثت حذف رمز کارت سوخت امکان‌پذیر است.

مدارک این بخش نیز برای اشخاص حقیقی اینگونه است که یکی از مدارک شناسایی مالک وسیله نقلیه (شناسنامه، کارت ملی، گذرنامه) و برای اشخاص حقوقی شامل معرفینامه رسمی سازمان مربوطه با درج شماره ملی به همراه کارت ملی نماینده معرفی شده می‌شود.

کارت شناسایی خودرو یا شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه و بیمه نامه معتبر نیز باید وجود داشته باشد و تکمیل فرم درخواست رمز گشایی و در دست داشتن اصل کارت هوشمند سوخت جهت حذف رمز کارت هوشمند سوخت الزامی است. (دارای فیزیک سالم بدون چسب خوردگی و شکستگی و...) الزامی است.

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در آخرین اطلاعیه خود مهم‌ترین سولات موجود در این بخش را پاسخ داده است، اما بازهم در صورت وجود هرگونه ابهام و پرسش ضروری می‌توان با شماره تلفن ۰۹۶۲۷ مرکز پاسخگویی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تماس گرفت.

پاسخ به هفت پرسش اساسی

در صورتی که مالک خودرو، سیم کارت تلفن همراه به نام خود نداشته باشد، چگونه باید ثبت نام کند؟

الزاما برای ثبت نام اینترنتی باید شماره تلفن همراه به نام مالک باشد و در غیر این صورت برای ثبت نام باید به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه شود.

در صورت فوت مالک خودرو و عدم تغییر مالکیت، چگونه می‌توان برای دریافت کارت سوخت المثنی اقدام کرد؟

برای این موضوع باید پس از انحصار وراثت از طریق دفاتر پلیس +۱۰ و برابر ضوابط قبلی اقدام کند.

در صورتی که کارت سوخت داشته باشیم، اما رمز آن را فراموش کرده باشیم چکار کنیم؟

مالکان خودرو یا موتور سیکلت دارای کارت سوخت که رمز آن را فراموش کرده‌اند، امکان بازیابی رمز برای آن‌ها فراهم شده است و نیاز به ثبت نام کارت المثنی ندارند. چهار رقم آخر کد ملی مالک خودرو رمز پیش فرض همه کارت‌های سوخت است.

مالکان خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های قولنامه‌ای برای ثبت درخواست کارت سوخت المثنی چگونه باید اقدام کنند؟

مالکان خودرو و موتورسیکلت و مالکان خودرو‌های قولنامه‌ای برای ثبت نام کارت سوخت المثنی، می‌توانند همانند گذشته صرفا با مراجعه به دفاتر پلیس+۱۰ و پس از ارائه اسناد قطعی نقل و انتقال نسبت به ثبت تقاضای خود اقدام کنند.

اگر کارت سوخت داشته باشیم باز هم امکان ثبت نام در سامانه وجود دارد؟

مالکین خودرو یا موتور سیکلت که کارت سوخت فعال در سامانه هوشمند دارند، در صورت ثبت تقاضای صدور کارت المثنی، کارت اولیه آن‌ها ابطال خواهد شد؛ بنابراین توصیه می‌شود صرفا افراد فاقد کارت سوخت برای ثبت نام مراجعه کنند.

اگر کارت سوخت خود را گم کرده باشیم چه باید بکنیم؟

با مراجعه به سامانه خدمات دولت همراه به نشانی (www.mob.gov.ir) یا دریافت و نصب رایگان اپلیکیشن خدمات دولت همراه از چهار طریق سامانه خدمات همراه دولت، ایران اپس، کافه بازار و اپ استور و یا در غیر این صورت با مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ می‌توان ثبت نام کرد.

آدرس کارت سوخت خود را از سایت پست پیدا کنید

همچنین طبق اعلام شرکت ملی پست، تا پایان تیرماه ۷۲۱ هزار کارت سوخت در باجه‌های معطله این شرکت وجود دارد که در صورت عدم مراجعه، ابطال خواهد شد. لازم به ذکر است، در هنگام دریافت کارت سوخت، مبلغ ۱۰ هزار تومان از متقاضیان دریافت و به حساب شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی واریز خواهد شد.

بهترین روش برای دسترسی سریع به کارت‌های سوخت، ورود کد رهگیری ۲۰ رقمی ثبت شده در قبض پستی، در قسمت رهگیری مرسولات سایت شرکت ملی پست به آدرس www.post.ir است.

متقاضیان می‌توانند پس از اطلاع از محل دقیق نگهداری کارت سوخت خود با در دست داشتن مدارک شناسایی خودرو و مالک خودرو، به آدرس ذکر شده مراجعه و کارت سوخت خود را دریافت کنند. همچنین متقاضیان می‌توانند در صورت تمایل از گزینه ارسال مجدد کارت سوخت در بخش رهگیری مرسولات سازمانی استفاده کنند.

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اخیرا اعلام کرد که اتصال کارت بانکی به کارت سوخت اجرایی نمی‌شود و کارت بانکی زمانی قابلیت اجرایی دارد که سهمیه‌بندی اعمال شود که در حال حاضر نیز برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی بنزین وجود ندارد؛ به همین دلیل استفاده از کارت سوخت شخصی از تاریخ ۲۰ مردادماه اجباری شده است.

در این راستا محمدرضا قادری - عضو هیات مدیره شرکت ملی پست - چندی پیش درباره‌ی کارت‌های سوختی که در این شرکت مانده است، گفت: در یک برهه، چون تغییر سیاست وجود داشت و تصمیم به اتصال کارت بانکی به کارت سوخت گرفته شده بود، علاقه‌ی چندانی به دریافت کارت سوخت وجود نداشت و مردم هم استقبال نداشتند، به همین دلیل تعدادی از کارت‌های سوخت نزد ما مانده است، اما ظاهرا در آخرین اتفاقی که افتاده، اعلام کردند که افراد باید کارت سوخت‌ها را بگیرند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: نهاد تصمیم‌گیرنده پالایش پخش است و هر زمان اعلام کند ما آمادگی توزیع داریم. همچنین کارت سوخت‌هایی که نزد شرکت پست هست، درصورت مراجعه‌ی افراد، طبق روال گذشته در اختیارشان قرار دهیم.

روز‌ها پایانی اتمام قاچاق بنزین

بسیاری از کارشناسان معتقدند که اجرای این طرح می‌تواند سدی در مقابل قاچاق سوخت باشد و با اجرای آن می‌توان وضعیت بنزین در ایران را تا حد زیادی سر و سامان داد.

در این باره حسن ضیا کاشانی - مدیرعامل پیشین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی -گفت: اکنون تنها ابزاری که برای کنترل مصرف سوخت در اختیار ما قرار دارد، استفاده از کارت هوشمند سوخت است. این کارت پنج سال در شهر زاهدان با عنوان یک شهر پایلوت به کار گرفته و نرم‌افزار آن اصلاح شد و نهایتا در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد وارد مرحله اجرایی شد.

وی افزود: پس از به کارگیری کارت هوشمند سوخت، شاهد بودیم که روزانه ۲۵ میلیون لیتر میزان مصرف بنزین کاهش پیدا کرد و این در شرایطی بود که تمام خودرو‌ها بدون مشکل سوخت گیری می‌شدند و این کاهش معنادار به مصرف بنزین حتی در وضعیتی رقم خورد که نرم‌افزار درست انجام نمی‌شد.

این کارشناس با بیان این‌که قرار بر این بود که کارت هوشمند سوخت کارت خودرو شود، اظهار کرد: با توجه به این‌که هر خودرو پس از خروج کارخانه دارای یک کارت است، اگر کارت سوخت با کارت خودرو یکی می‌شد، می‌توانستیم شاهد تاثیرات بسیاری در این حوزه باشیم، چراکه از این طریق سرقت خودرو صفر می‌شد و می‌توانستیم میزان مصرف را نیز با جدیت بیش‌تری مدیریت کنیم.

ضیا کاشانی ادامه داد: در این شرایط هر شخص موظف بود تنها با کارت خود سوخت‌گیری را انجام دهد که به اعتقاد من این مساله تا ۹۸ درصد مانع قاچاق سوخت می‌شد.

وی با بیان این‌که کارت هوشمند سوخت این قابلیت را دارد که سهمیه‌بندی بنزین را انجام دهد، ادامه داد: در حال حاضر سهمیه‌بندی سوخت در دستور کار دولت نیست، اما باید توجه داشت که استفاده از کارت سوخت به تنهایی می‌تواند تا حد زیادی مانع از قاچاق شود.

این کارشناس حوزه بنزین در توضیح این مساله افزود: اگر شخصی در منطقه مرزی با کارت سوخت شخصی خود بیش از نیاز خود معقول خودرو سوخت‌گیری کند، سرور مرکزی پالایش پخش این مساله را متوجه می‌شود و مانع از دپوی سوخت و قاچاق خواهد شد.

وی با بیان این‌که آن چیزی که می‌تواند با جدیت مقابل قاچاق سوخت بایستد، افزایش قیمت بنزین متناسب با سبد ارزش سوخت در منطقه است، همان‌طور که در گذشته به دلیل این‌که قیمت سوخت در دو طرف مرز یکی بود، شاهد این میزان قاچاق نبودیم و علت این‌که قاچاق معنا پیدا کرده است همین اختلاف قیمت بین دو مرز است.

ضیا کاشانی با بیان این‌که در حال حاضر قیمت تمام شده هر لیتر بنزین ۳۰۰۰ تومان تمام می‌شود و دولت آن را با قیمت ۱۰۰۰ تومان به فروش می‌رساند، گفت: این مساله به معنای پرداخت یارانه ۲۰۰۰ تومانی در هر لیتر بنزین است و اگر قرار باشد جلوی قاچاق را بگیریم نباید چنین سیاستی وجود داشته باشد.

وی با بیان این‌که در حال حاضر به دلیل وجود برخی شرایط افزایش قیمت بنزین ممکن نیست، توضیح داد: با توجه به این‌که خصوصی‌سازی جزو برنامه‌های دولت قرار گرفته، باید شرکت ملی پالایش پخش یک سهام عام را در اختیار مردم قرار دهد تا مردم خودشان قیمت بنزین را تعیین کنند که در این شرایط می‌توان وضعیت قیمت را سروسامان داد.

کارشناس حوزه بنزین تصریح کرد: با توجه به وضعیت فعلی به نظر می‌رسد که در این شرایط کارت سوخت تنها ابزاری است که می‌تواند مانع افزایش قاچاق شود.

چه‌کنیم مصرف بنزین در کشور کاهش یابد

از سوی دیگر در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین ایران حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و متوسط میزان مصرف حدود ۹۴ میلیون لیتر در روز اعلام شده است. از سوی دیگر سرانه خودرو‌ها در ایران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۲۴۰ دستگاه و متوسط مصرف روزانه بنزین در سال ۱۳۹۷ حدود ۸۸ میلیون لیتر بوده است. بر اساس اعلام مؤسسه مطالعات و کنترل ترافیک تهران، مصرف بنزین طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ کمی کمتر از ۵۰ درصد افزایش داشته است.

این در شرایطی است که سال گذشته ایران از فهرست کشور‌های وارد کننده بنزین خارج شد که همین مساله لزوم توجه به میزان مصرف را بیش‌تر کرده است؛ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای کاهش مصرف بنزین می‌توان در مرحله اول به تولید و استفاده از خودرو‌های کم مصرف روی آورد؛ سیاست بعدی با توجه به حجم ذخایر گاز کشور می‌تواند برنامه جایگزینی سوخت CNG با بنزین باشد. همچنین گسترش حمل و نقل عمومی یا سیاست‌های قیمتی نیز می‌تواند باعث کنترل و کاهش مصرف بنزین باشد.

علاوه بر این منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودرو‌های تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است.

بر این اساس، ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استاندارد‌های مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودرو‌ها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

سیاست‌گذار حساسیتی به افزایش مصرف ندارد

در این باره علیرضا صادق‌آبادی - معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران - تاکید دارد که سیاست‌گزاران باید همیشه نسبت به مصرف بنزین حساس باشند و تا زمانی که در بودجه کشور محلی برای واردات بنزین یا درآمدی برای ایران از محل صادرات آن در نظر گرفته نشده باشد، سیاست‌گزاران نسبت به هشدار‌های افزایش مصرف واکنشی نشان نمی‌دهند و در واقع نسبت به آن حساسیت ندارند.

به گفته وی، سیاست‌گذار حساسیتی بر افزایش مصرف ندارد و این به دلیل تأمین سوخت از داخل است؛ چراکه تولید داخلی بنزین نه بر واردات و نه بر صادرات اثری ندارد.

در این میان، برای جلوگیری از قاچاق بنزین، سناریو‌های مختلفی روی میز دولت و مجلس‌نشینان قرار گرفته که مهم‌ترین آن بازگشت کارت سوخت و در پی آن سهمیه‌بندی بنزین است. در این راستا، زمستان سال گذشته بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد بازگشت کارت سوخت جدی است و از مالکان خودرو و موتورسیکلتی که فاقد کارت سوخت بودند خواست تا برای دریافت کارت سوخت المثنی اقدام کنند.

تأثیر الزام استفاده از کارت هوشمند سوخت بر مدیریت توزیع

فرید عامری - مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش - با اشاره به تأثیر استفاده از کارت هوشمند سوخت در میزان مصرف و کاهش قاچاق سوخت، گفت: با توجه به این‌که در مناطق مرزی از کارت هوشمند استفاده می‌شود، باید گفت که این کارت کارایی بیش‌تری در داخل کشور دارد که می‌توان از آن در کنترل و نظارت بر عرضه استفاده کرد.

وی با بیان این‌که علاوه بر این می‌توان از کارت سوخت برای اجرای سیاست‌هایی که زمانی قرار بود اجرایی شود، اما اکنون به دستور مجلس شورای اسلامی متوقف شده است، استفاده کرد، اظهار کرد: اگر زمانی بخواهیم به سمت دو نرخی شدن پیش برویم کارت هوشمند ابزاری است که می‌توان برای اعمال این سیاست از آن استفاده کرد.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش و پالایش فراورده‌های نفتی ادامه داد: در سطح کلان این مساله باید به سیاست‌های قیمتی توجه شود چرا که تنها این مساله می‌تواند مشکلات موجود در عرضه بنزین را کاهش دهد، اما با توجه به شرایط معیشت مردم در شرایط فعلی افزایش مضاعفی را به خانواده‌ها وارد می‌کند.

به گفته وی سیاست دو نرخی شدن قیمت بنزین در شرایط فعلی بسیار مناسب بوده چرا که می‌توان با سازوکار‌هایی قیمت را به گونه‌ای افزایش داد که به تمام اقشار فشار وارد نشود و این مساله نه تنها عدالت اجتماعی است بلکه موجب افزایش درآمد‌های دولتی نیز می‌شود.

کارت سوخت؛ مهر تایید عدم واردات بنزین

از سوی دیگر دی ماه سال گذشته بود که واردات بنزین متوقف و از خروج یک میلیارد دلار سرمایه کشور جلوگیری شد؛ این در حالی است که با توجه به افزایش مصرف بنزین کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اگر این روال ادامه یابد، ممکن است ایران دوباره وارد کننده بنزین شود، اما از سوی دیگر کارت سوخت می‌تواند سدی برای این امر باشد.

راه‌اندازی فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس، پرونده واردات بنزین را بست و ایران در تولید بنزین خودکفا شد؛ این اتفاق در حالی افتاد که قبل از خودکفایی در تولید بنزین، روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین وارد می‌شد.

به‌تازگی نیز دولت برای اینکه کنترل مصرف را در دست داشته باشد، طرح کارت هوشمند سوخت را احیا کرد. حسین آقایان - کارشناس حوزه انرژی - در این باره گفت: باتوجه به این که میزان مصرف بنزین در تیرماه امسال نسبت به سال گذشته ۱۲ درصد رشد داشته است، ممکن است که سال آینده شاهد واردات مجدد بنزین به داخل کشور باشیم.

وی با بیان این‌که احیای کارت سوخت می‌تواند سدی باشد برای واردات مجدد بنزین، اظهار کرد: استفاده از کارت سوخت شخصی و نظارت بر میزان مصرف، بی‌شک مانع ازدیاد مصرف بنزین می‌شود.

این کارشناس افزود: در بحث قاچاق نیز احیای کارت سوخت می‌تواند تاثیرات مثبتی را برجای بگذارد و با اجرای این طرح، پیش‌بینی می‌شود که میزان قاچاق تاحد قابل توجهی کاهش یابد.

کارت سوخت را جدی بگیرید

با توجه به اجرای مصوبات دولت و مجلس شورای اسلامی برای الزامی شدن عرضه بنزین با استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی از بیستم مردادماه امسال، لازم است مالکان خودرو و موتورسیکلت که دارای کارت هوشمند سوخت شخصی هستند، به منظور شناسایی مشکلات احتمالی و کسب اطمینان خاطر از صحت عملکرد کارت سوخت، ظرف ۱۰ روز آینده حداقل یک نوبت سوختگیری از طریق کارت‌های سوخت شخصی خود انجام و در صورت بروز هرگونه مشکل احتمالی، موارد را به سامانه ۰۹۶۲۷ اطلاع دهند.

طرح الزام استفاده از کارت سوخت شخصی با اولویت کلان شهر‌های تهران، کرج، تبریز و اصفهان، اجرایی خواهد شد.