دوراهی دشوار صنعت خودروسازی/ توقف تولید پراید و پژو ۴۰۵؛ آری یا خیر؟
رویداد۲۴ ندا جعفری- توقف تولید پراید از مدت‌ها قبل مطرح بوده است؛ رئیس سازمان استاندارد نیز چندین بار از این موضوع سخن گفته است اما هنوز خبری درباره آن تصمیم‌گیری نشده است. در روزهای گذشته جدی‌ترین احتمال برای این تصمیم‌گیری از سوی رضا رحمانی وزیر صمت مطرح شد. او با بیان اینکه وضعیت خودروسازی در شأن ملت و نه در شأن صنعت کشور نیست، گفته است «طبق یکی از بند‌های بسته تولیدی این وزارتخانه برای صنعت خودرو، خودروهای جدید باید در چرخه تولید قرار بگیرند و خودروهای قدیمی در سایپا پراید و در ایران خودرو پژو ۴۰۵ باید از چرخه تولید خارج شوند که این اقدام در سال آینده ممکن است اتفاق بیفتد.»
مسلما پیش از آنکه تولید پژو ۴۰۵ و پراید متوقف شود، اولین سوالی که به ذهن می‌رسد، این است که جایگزین این خودروها در بازار چیست؟ و اینکه چه خودرویی را می‌توان برای خریداران کم‌درآمدتر در نظر گرفت؟ برخی معتقدند باید درهای گمرک باز شود که تولید خودرو در کشور متوقف شود و همه از خودروی خارجی استفاده کنند. به نظر می‌رسد این پیشنهاد چندان منطقی و البته بافایده نباشد، چه آنکه این دسته از افراد به جای آنکه به ارائه راه حل برای مسئله بپردازند، قائل به حذف صورت مسئله هستند. روی دیگر این پیشنهاد آن است که پس از خودرو، یکی یکی صنایع کشور را به همان استدلال مشابه تعطیل کرد. این در حالی است که پیشنهاد مناسب آن است که چگونه می‌توان بهره‌وری و کیفیت یک صنعت را بالا برد، نه آنکه چگونه یک صنعت را تعطیل کرد.
رضا رحمانی نیز در همین باره گفته است: «بعضی‌ها انتظار دارند وزارت صمت حرکت‌های چکشی انجام دهد و کارخانه‌ها را تعطیل و از خارج خودرو وارد کند؛ در حالی که این تحلیل‌ها سطحی هستند و اگر قرار بود ما یک صنعت را از صفر تشکیل بدهیم، خیلی راحت‌تر از این بود و اگر این تیراژ خودرو را خودمان تولید نمی‌کردیم، باید ارز می‌دادیم تا خودرو را وارد کنیم.»
رویداد۲۴ در گفت‌وگوی خود با یک کارشناس صنعت خودرو این موضوع را بررسی کرده که پیش شرط‌های توقف تولید دو خودروی پراید و پژو ۴۰۵ چیست. محمود نجفی سهی عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو که از مخالفان توقف تولید این دو خودرو در شرایط کنونی است، به رویداد۲۴ می‌گوید: اول باید بگویم اینکه می‌گویند خودروی داخل بی کیفیت است را باید دقیق بررسی کرد؛ باید به همه جوانب توجه کرد و مسائلی همچون دلایل تصادفات و رانندگی و رعایت مقررات و وضعیت جاده‌ها و ... را در نظر گرفت و سپس در این مورد نظر داد. ضمن اینکه تمامی واحد‌های صنعتی از ذوب آهن تا صنایع فلزی و ... دارای ضعف هستند و نباید همه کوتاهی‌ها را به مجموعه خودروسازی نسبت داد.
نجفی سهی می‌گوید در شرایط کنونی که مشکلات اقتصادی وجود دارد و کشور زیر شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته، وزارت صمت تحت فشار مجلس و البته فضای عمومی کشور است. بنابراین باید توجه داشت که موضوع توقف تولید خودرو در همین شرایط مطرح شده است.
او در توضیح استدلال خود می‌گوید: ساخت خودرو در حال حاضر به نصف رسیده و تولید از ۱ میلیون و ۶۰۰ خودرو به ۸۰۰ هزار خودرو رسیده است و اخیرا دو خودروساز ایران خودرو و سایپا مونتاژ خودروهای فرانسوی و چینی را آغاز کرده‌اند این در حالی است که مشکلات ارزی همچنان باقی است و قطعه ساز و خودروساز هر دو با مشکل مواجهند. با همه این مشکلات خودروسازان حتی نیروهای خود را تعدیل نکرده‌اند. آن هم در شرایطی که حدود ۵۰ درصد مازاد نیرو در خودروسازی‌ها وجود دارد و مزد کارگری هم از ۱ میلیون تومان به ۲.۵ میلیون تومان در سال جاری رسیده است. پس چطور می‌توان با این شرایط به فکر توقف تولید پراید و پژو ۴۰۵ بود؟
او ادامه می‌دهد: کلیه مواد اولیه ما از ورق فولادی تا سایر مواد اولیه مورد نیاز تا ۱۰۰ درصد گران‌تر شده پس نباید انتظار کاهش زیاد قیمت خودرو را داشت.
نجفی این سوال را مطرح می‌کند که چرا در مورد کالاهای اساسی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده، اما با رشد ۳۵ درصدی همراه بود این انتظار وجود ندارد؟ ضمن آنکه در بخش مواد لبنی کیفیت و حجم پنیر و ماست و .. مانند قبل نیست.
این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: صنعت خودروسازی در حالی تحت شدیدترین تحریم‌هاست که ۵۲ صنعت دیگر را هم در دل خود دارد بنابراین توقف تولید دو خودرو در این شرایط راه حل مناسبی نیست و وزارت صمت ابتدا باید خودروی جایگزین آن را مشخص کند و سپس اقدام به اجرای تصمیم خود بکند. البته برخی می‌گویند خودرویی با همین رنج قیمتی وارد شود که هم سهل‌تر است و هم سود زیادی به همراه دارد، زیرا بین ۶ تا یکسال بعد می‌توانند خودور‌های خریداری را تسویه کنند، این در حالی است که قطعه ساز باید ورق فولادی خود را به صورت نقدی خریداری کند.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی استان سمنان در مورد پیش نیاز این اقدام ادامه می‌دهد: این پیشنهاد نیاز به برنامه ریزی دو ساله دارد. زمان مدیران قبلی ایران خودرو، طرحی نوشته شد که به تایید دفتر رهبری و سایر ارگان‌های مربوطه رسید تا طراحی دو خودروی جدید از سوی یک مجموعه خارجی انجام شود تا هم بخشی از مشکل بیکاری رفع شود، هم اینکه خودروهای جدید جایگزین مناسبی برای خودروهای کنونی باشد، اما متاسفانه با شدت تحریم‌ها این اتفاق نیفتاد.
نجفی می‌گوید: زمانی که پژو ۲۰۶ صندوق دار یا پژو ۴۰۵ را ساختیم قرار بود تمام آن را صادر کنیم، اما این اتفاق نیفتاد و همه آن مصرف داخل شد. متاسفانه پژوی فرانسه هر زمان بخواهد کار را زمین می‌گذارد و می‌رود. آنها یک بار از ایران رفته بودند که با رایزنی آنها را به ایران بازگرداندیم بنابراین نمی‌توان به همکاری آنها اعتمادی داشت.
نماینده اتاق بازرگانی ایران در ستاد تسهیل رفع موانع تولید می‌گوید: مشکل دیگر این بود که بسیاری از خودروها فرسوده‌اند؛ البته قرار بود سالی ۲.۵ میلیون خودرو ساخته شود تا جایگزینی برای خودروهای فرسوده در کشور باشد و سرمایه گذاری شود و ماشین آلات وارد کشور شود که این برنامه هم به علت مشکلات شدید مالی کشور و تحریم‌ها اجرایی نشد.
او می‌گوید: ما زمانی که به ظرفیت ساخت ۱ میلیون خودرو در سال رسیدیم نیسان و رنو برای کل دنیا ۱ میلیون خودرو تولید می‌کردند، اما ما برای کل کشور این میزان خودرو تولید می‌کردیم پس توان تولید داخل وجود دارد.
