چه کسانی برای افزایش قیمت ارز فشار وارد می‌کنند؟/ پیچیدگی‌های مبارزه با مافیای قدرت و ثروت

رویداد۲۴ قیمت ارز مدتی است که بر مدار ثبات قرار گرفته است. هر چند این ثبات هنوز نمود چندانی در سبد اقتصاد و معیشت مردم نداشته است. با این همه مدیریت جدید بانک مرکزی توانسته است تا حد زیادی با کنترل بر بازار از جهش‌های احتمالی جلوگیری کند. نکته جالب توجه، اما در سخنان روز یکشنبه همتی در خصوص فشار‌هایی بود که عده‌ای برای افزایش قیمت ارز به بانک مرکزی وارد می‌کنند. در حالی که بسیاری از کارشناسان همچنان معتقدند قیمت واقعی ارز می‌تواند از نرخ فعلی کمتر باشد؛ اما عبدالناصر همتی از فشار‌ها برای افزایش قیمت ارز گفت.

رئیس کل بانک مرکزی در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اظهار کرده بود: «متاسفانه برخی‌ها به بانک مرکزی فشار می‌آورند که اجازه دهید قیمت ارز بالا برود. این در حالی است که بانک مرکزی مسئول ۸۳ میلیون ایرانی است که اقتصاد و زندگی آن‌ها با نرخ ارز مرتبط است و ما معتقدیم اگر چنین اتفاقی بیفتد طبقات پایین جامعه که روز به روز فشار بیشتری را متحمل می‌شوند وضعیت وخیم‌تری خواهند داشت و بانک مرکزی در قبال آن‌ها وظیفه دارد.»

حال سوال اصلی اینجاست که چه کسانی منافعشان در گرو افزایش قیمت ارز است؟ در حالی که شایعه‌هایی در خصوص عدم ورود ارز‌های صادراتی به سامانه نیما شده بود، یکی از گزینه‌های احتمالی می‌تواند معطوف به صادرکنندگان باشد؛ هر چند این فقط یک فرضیه اثبات نشده است.

ناگفته‌های همتی درباره افزایش قیمت ارز به اندازه یک کتاب است

سخنان همتی در خصوص فشار‌های وارده به بانک مرکزی در خصوص افزایش قیمت ارز در نوع خود قابل تامل بود. آنچه مشخص است رئیس کل بانک مرکزی چندان نخواست ابعاد این فشار‌ها را بشکافد. ابراهیم نکو، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: در دوره قبل از آقای همتی شاهد عدم مدیریت بازار بودیم که باعث به‌هم ریختگی بیش از حد در بازار ارز شد، اما مدیریت همتی از او یک مدیر موفق ساخته است هر چند انتقاد‌هایی نیز به او وارد است، اما تدابیر او توانست آرامش را به بازار برگرداند.

وی با بیان اینکه فشار‌های بین المللی و البته عوارض نابسامان بازار ارز همچنان بر اقتصاد کشور حاکم است، افزود: ناگفته‌های همتی از ناملایماتی که وجود دارد به اندازه چند جلد کتاب است. از جمله فشار‌های مضاعفی که همچنان وجود دارد و بانک مرکزی برای عدم تکرار نابسامانی در بازار ارز با آن مواجه است که نپرداختن رئیس کل بانک مرکزی به حاشیه‌ها در این شرایط کار درستی است چرا که این جنجال‌ها، نتیجه‌ای برای مردم و اقتصاد کشور نخواهد داشت.

مبارزه با جریان پیچیده ثروت، کار خطرناکی است

نکو همچنین با اشاره به عوامل فشار بر روی بانک مرکزی برای افزایش قیمت ارز گفت: صاحبان ثروت که در برخی حوزه‌ها با صاحبان قدرت دست دوستی داده‌اند در دوره‌هایی تلاش کرده‌اند تا نرخ ارز را به سمتی ببرند که بتوانند ماهی خود را از این آب گل آلود بگیرند که رئیس کل بانک مرکزی در برابر این فشار‌ها ایستاده است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مبارزه با این جریان کار یک فرد نیست، افزود: حتی برخی دولت‌ها نیز برای مقابله با این افراد ناتوان هستند. نمی‌توان به صراحت صاحبان ثروت را منتسب به جریان خاصی در کشور دانست، اما مبارزه با آن‌ها کار پیچیده و خطرناکی است.

وی تصریح کرد: مجموعه بانک مرکزی تا امروز توانسته تا حدی جلوی این فشار‌ها ایستادگی کند و امید بر این است که به تدریج بازار به دست جریان‌های طبیعی مبتنی بر عرضه و تقاضای منطقی و علمی سپرده شود.

فشار دلال‌های وابسته به جریان‌های خاص

نکو همچنین منطقی بودن قیمت ارز را همواره به سود صادرات دانست و اظهار کرد: نباید با اهرم‌هایی قیمت ارز را به شدت پایین آوریم که به صادرات لطمه بخورد، اما وقتی سیاست‌های چندگانه‌ای را در بازار داشته باشیم و ارز همچنان گرفتار چند نرخی شدن باشد فساد نیز در این شرایط ناگزیر است. تا زمانی که مشکلات ارزی و بانکی منطقی حل نشود باید منتظر بروز فساد و رانت برای برهم زدن آرامش بازار ارزی باشیم.

این نماینده پیشین مجلس یادآور شد: وقتی نرخ‌های چندگانه در کشور وجود دارد برای صادرکننده وسوسه انگیز خواهد بود که ارز خود را از این مابه‌التفاوت چند نرخی در بازار آزاد بفروشد، اما مشکل اصلی در حال حاضر طبقه واسط و دلال است که در برخی مواقع وابسته به بعضی از جریان‌های سیاسی نیز هستند.

وی افزود: این افراد سعی می‌کنند بدون زحمت سودی را نصیب خود کنند که در نهایت به ضرر صادرکنندگان خواهد بود؛ بنابراین این فشار‌ها را نمی‌توان تنها متوجه صادرکنندگان دانست.

 

بیشتر بخوانید: