تخت جمشید در خطر خروج از فهرست آثار جهانی

رویداد۲۴- ترک‌خوردن سنگ‌ها، آبگرفتگی، گل‌سنگ و فرونشست زمین کم بود. ساخت سیلوی ٢٤متری درحریم تخت جمشید هم به گرفتاری‌های بزرگترین اثر باستانی ایران اضافه شده است. این سیلوهای ذخیره گندم درحریم منظر تخت جمشید و نقش رستم ساخته شده‌اند که همین موضوع می‌تواند دلیلی برای خارج‌شدن این آثار از فهرست آثار جهانی یونسکو شوند.

تخت جمشید که یکی از بزرگترین بناهای سنگی جهان به شمار می‌آید، در سال‌هایی با تهدیدهای متفاوتی مواجه شده است اما هیچ‌ کدام از آنها تا امروز نتوانسته این بنای تاریخی را به زانو درآورد، اما شاید ساخت‌وسازی در نزدیکی این اثر بتواند آن را از فهرست آثار میراث جهانی خارج کند و ضربه بزرگی به اعتبار و جایگاه این بنای باشکوه وارد کند. ساخت دو واحد سیلو با ارتفاعی بالغ بر ۲۴متر و قطری درحدود ۱۷متر درحالی انجام شده که براساس ضوابط، ارتفاع مجاز ساخت‌وساز در این منطقه ۸.۵متر است. با این‌که ساخت این سیلوها متوقف شده است، اما همچنان نگرانی‌ها ادامه دارد.

برهمین اساس ساخت این سیلوها بسیاری از فعالان حوزه میراث فرهنگی را نگران کرده است. رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان فارس در گفت‌وگو با فارس، از همین نگرانی‌ها گفته است. به گفته مسعود منیعاتی با وجودی که در عملیات مذکور قصد ساخت تعداد بیشتری از این سیلوها دیده شده، وجود همین دو سیلوی ساخته‌شده درصورت کوتاه‌نشدن تا ارتفاع مجاز، خطر قرارگیری مهم‌ترین اثر جهانی ایران یعنی تخت جمشید را در فهرست آثار در معرض خطر سازمان یونسکو درپی خواهد داشت.

منیعاتی معتقد است؛ موقعیت ساخت سیلوها به‌گونه‌ای است که تخت جمشید و نقش رستم را تحت‌تأثیر سوء خود قرار خواهد داد و این اقدام درحالی صورت می‌گیرد که ساخت چندین سوله  کارگاه تولید مواد غذایی درمحدوده حریم پاسارگاد ضمن تخریب چشم‌انداز پایتخت کوروش موجب درخواست یونسکو برای توضیح در ارتباط با کوتاهی صورت گرفته ازسوی مراجع مسئول شده است.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس از طرف افکار عمومی از مسئولان سازمان میراث فرهنگی استان فارس پرسید:  چگونه عملی که براساس صراحت قوانین حریم تخت جمشید غیرقانونی است، می‌تواند بدون توجه به آگاهی از غیرقانونی بودن کار خود و اخطارهای مکرر یگان حفاظت تخت جمشید ادامه یابد؟

درهمین رابطه افشین یزدانی، کارشناس حریم تخت جمشید هم با ابراز نگرانی از ساخت این سیلوها گفته این سیلوها در حریم درجه دو تخت جمشید قرار دارد و منظر آن را با مشکل روبه‌رو کرده است. به اعتقاد او درحال حاضر ارتفاع این سیلو که بیشتر از ۲۰ متر است، نه‌تنها منظر تخت جمشید بلکه نقش رستم را تحت‌تأثیر قرار داده است.

او با اشاره به این‌که درحال حاضر فعالیت احداث سیلو متوقف شده، معتقد است این ساخت‌وساز غیرمجاز می‌تواند پرونده ثبت جهانی نقش رستم را نیز با چالش مواجه کند. از این‌رو هرچه سریع‌تر باید تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شود. این کارشناس حوزه حریم گفته؛ با توجه به این‌که این ساختمان بتنی است، از این‌رو عمر آن زیاد است و از نظر یونسکو بسیار چالش‌برانگیز است. ضمن این‌که با توجه به ضوابط یونسکو و این‌که این سیلو درحریم درجه دو و نزدیک‌ترین نقطه به حریم درجه یک است، مشکلات عدیده‌ای را به وجود می‌آورد.

درهمین زمینه مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به خبرگزاری ایرنا گفته، ساخت این دو سیلو در اطراف مجموعه تخت جمشید براساس رأی دادگاه متوقف شده است و هر دوی این سیلوها باید تخریب شوند. به گفته مسعود رضایی‌منفرد، از روزهای نخست و زمان پی‌کنی ساخت سیلو درحریم درجه دو تخت جمشید اخطارهای لازم داده شد اما سازندگان به این اخطارها توجه نکردند و به کار خود ادامه دادند ولی حکم دادگاه با جدیت دنبال و اجرایی خواهد شد.

او با اشاره به این‌که در مدت زمان کمتر از یک‌ماه گذشته دو سیلو ٢٠متری درحریم درجه دو تخت جمشید ساخته شده است که با پیگیری‌های قانونی مجموعه روند احداث متوقف و این دو سیلو پلمب شده است، گفته درپی پلمب این سیلوها رأی دادگاه به نفع میراث فرهنگی و مجموعه جهانی تخت جمشید صادر شده است و درحال حاضر طی روال قانونی برای تخریب این سیلوها هستیم. او زمان تخریب این دو سیلو را به دلیل انجام کارهای قانونی نامشخص عنوان کرده اما گفته تاکنون اخطاری از سازمان یونسکو در این زمینه به مجموعه تخت جمشید اعلام نشده است. رضایی‌منفرد همچنین ساخت سیلو درحریم تخت جمشید را تهدیدی برای پرونده ثبت جهانی نقش رستم دانست و گفت: پرونده ثبت جهانی نقش رستم درحال آماده‌سازی است که کار نقشه‌برداری بخشی از مجموعه هم انجام و پرونده به یونسکو ارسال می‌شود.

منبع: شهروند