آسیب های روانی کرونا/ درصد بالایی از مردم درگیر اختلالات روانپزشکی هستند

رویداد۲۴ سید وحید شریعت، با اشاره به قرار گرفتن در هفته سلامت روان، تاکید کرد: باید آگاهی عمومی نسبت به مسائل مرتبط با بهداشت روان افزایش یابد و فرصتی باشد تا اینکه آموزش‌های بیشتری در زمینه سلامت روان به عموم مردم و همچنین به مسئولین و سیاستگذاران داده شود، و در نهایت باعث شود چه کسانی که می‌توانند نقش تأثیرگذار و مهمی در برنامه ریزی در زمینه‌های بهداشت روان داشته باشند و چه کسانی که به عنوان مصرف کننده خدمات هستند، آگاهی بیشتری پیدا کنند و با افزایش آگاهی بتوانند سلامت روان را ارتقا دهند. نامگذاری این هفته به این نام، بهانه‌ای است که بتوانیم توجه افراد را به سمت موضوعات مرتبط با بهداشت روان سوق دهیم.

وی با عنوان این مطلب که سازمان بهداشت جهانی هر سال یکی از موضوعات مهم و قابل توجه را به عنوان شعار روز انتخاب می‌کند تا به آن موضوع بیشتر دقت شود، گفت: امسال موضوع نابرابری یا ضرورت دسترسی همه افراد به خدمات سلامت روان را انتخاب کرده است. وقتی صحبت از نابرابری می‌شود، منظور نابرابری در دسترسی به خدمات مختلف سلامت، به ویژه خدمات ضروری اولیه برای همه مردم در دنیا است.

این روانپزشک ادامه داد: ما می‌دانیم میزان درگیری مردم با اختلالات روانپزشکی درصد بالایی دارد و درصد قابل توجهی از مردم نیازمند این خدمات پایه و اولیه هستند. سازمان بهداشت جهانی با این شعار قصد داشته است که موضوع دسترسی خدمات را به مردم و مسئولین یادآوری کند و تأکید داشته که برای گسترش دسترسی به خدمات باید اقداماتی انجام شود.

شریعت با اشاره به شیوع کرونا و افزایش اختلالات سلامت روان، گفت: در یکسال و نیم اخیر که کرونا در دنیا شیوع پیدا کرده و در کشور ما هم پنج خیز را داشته است، به ویژه این دو خیز اخیر که تقریباً پشت سر هم بودند، از جهات مختلفی تأثیرات منفی و گسترده‌ای روی مردم گذاشته است. از یک طرف استرس بیماری و احتمال مرگ و میر و ضرورت رعایت پروتکل‌ها و همچنین کاهش ارتباط افراد با یکدیگر و کم شدن حمایت اجتماعی که می‌توانستند از یکدیگر دریافت کنند، کاهش دید و بازدیدها، مسافرت‌ها و از طرف دیگر مرگ و میر زیادی که در این مدت اتفاق افتاد و سوگ‌های بدون آغوشی که وجود داشت و مردم ناچار بودند به تنهایی با سوگ خود کنار بیایند، آسیب‌های بسیاری برای همه مردم به خصوص مردم دنیا فراهم کرد.

بیشتر بخوانید: افسردگی و اضطراب در صدر اختلال‌های روانی در ایران/ کرونا باعث افزایش آمار خودکشی شد؟

عضو هیأت دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: جنبه دیگر دوره کرونا، آسیب‌های اجتماعی اقتصادی بوده است، که در برخی کشورها دولت‌ها توانستند تا حدودی با ذخیره‌های ارزی خود این آسیب‌ها را برای مردم جبران کنند که این مهم در کشور ما عملاً جبران نشده است و آنهایی که شاغل و استخدام دولتی نبودند، در زمانی که کارشان تعطیل می‌شد، هیچ مبلغ جبرانی دریافت نکردند، و این مواردی بود که در این مدت فشار بیشتری به مردم آورده است و جمعیتی که از قبل هم آسیب دیده بودند و استرس‌های متعددی را حتی پیش از شیوع کرونا تحمل کرده را تحت فشار گذاشته است.

وی ادامه داد: سال ۱۳۹۸ که کرونا شیوع پیدا کرد، سالی بود که مردم استرس‌های فراوانی را از قبل تحمل کرده بودند، از جمله سیل‌های متعدد در نقاط مختلف کشور، مساله ترور شهید سلیمانی، سقوط هواپیما و همه اینها به شدت تأثیر گذاشته بود و پس از آن با شیوع کرونا یک زنجیره‌ای از استرس برای مردم تکمیل گردید، بنابراین به نظر می‌رسد که شرایط، شرایط مناسبی از لحاظ سلامت روان نیست و نیاز است که اقدامات جدی در این زمینه انجام شود.

شریعت تاکید کرد: با توجه به نکاتی که ذکر شد و استرس‌ها و فشارهای وارد شده به مردم که کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داده است، مواردی که ضروری است مسئولین به آن توجه کنند در درجه اول شناخت مشکل و موضوع است. اینکه این مساله را به عنوان یک معضل در نظر بگیرند و از نظر متخصصان برای بهبود شرایط استفاده کنند. منظور از متخصصان، تنها متخصصان سلامت روان نیستند، بلکه حل این مشکل کاری است که نیازمند برنامه ریزی جمع بزرگی از متخصصان از جمله، جامعه شناسان، روانشناسان، اقتصاددانان، سیاستمداران و جمع گسترده‌تری است تا شرایط حاکم بر کشور به سمت بهبودی بیشتری پیش برود. در غیر این صورت هیچ نسخه ویژه ای برای ارتقا وضعیت نشاط و سلامت روانی مردم وجود ندارد که بتوانیم آن را پیشنهاد کنیم و به راحتی بتوان عوارضی که طی این سال‌ها اتفاق افتاده را به طرز معجزه آسایی برطرف کنیم.

وی افزود: شاید مهم‌ترین اقدام، در این زمینه کاهش آسیب باشد، به این معنی که درجه اول اقداماتی که منجر به بدتر شدن شرایط می‌شود را متوقف کنیم. این اقدامات اکثراً ناشی از تصمیمات نادرستی است که در سطح مدیریت گرفته می‌شود و ممکن است هرکدام از آنها فشار و تنش را در گروه‌هایی از مردم بیشتر کند. به نوعی نیاز است سختگیری‌هایی که خیلی از آنها قابل چشم پوشی است، توسط مسئولین کاهش یابد و گشایش‌هایی در زمینه‌های مختلف ایجاد کنند، که سلیقه‌های مختلف مطرح شود و افراد دست کم بتوانند نظراتی که در رابطه با وضعیت موجود دارند را با خیالی آسوده مطرح نموده و تنگ نظری‌ها را کنار بگذارند.

شریعت گفت: نکته دیگر سرمایه گذاری در بحث سلامت روان است، که این مهم باید به شکل جدی چه به صورت ساختاری (در سطح وزارت بهداشت که جایگاه اداره سلامت روانی اجتماعی باید ارتقا یابد) و چه در بودجه انجام شود. همینطور مجلس شورای اسلامی باید توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشد و بودجه مشخصی را برای سازمان‌هایی که خدمات اجتماعی و خدمات جامعه نگر سلامت روان را ارائه می‌کنند، اختصاص دهد تا جمع زیادی از مردم بتوانند از این خدمات بهره مند شوند و میزان ناتوانی و مشکلات ناشی از بیماری‌ها را کاهش دهند و همین طور مسائلی که مربوط به بازتوانی یا توانبخشی بیماران یا کسانی که دچار ناتوانی‌های ناشی از اختلالات روانپزشکی شدند، به صورت مشاغل حمایت شده و خدمات جامعه نگر می‌تواند تأثیر قابل توجهی در ارتقا وضعیت سلامت روانی بیماران و خانواده‌های آنها داشته باشد.