دست دولت در جیب سهامداران؛ متولیان بورس، متهم اصلی دستکاری در قیمت‌ها
رویداد۲۴ نازنین خودی- بازارسرمایه در روز گذشته با اشتیاق بیشتری به روند نزولی خود ادامه داد و به نظر می‌رسد خیال درآوردن رخت قرمزی که از چند روز قبل به تن کرده را ندارد. البته اینکه نمی‌خواهد یا نمی‌گذارند موضوعی است که حالا آژیر بورس را به صدا درآورده و اهالی بازار را به هشدار‌های مکرر نسبت به آینده بازار واداشته است. آن طور که کارشناسان بورسی می‌گویند گره کور بازار تنها از طریق اصلاح سیاست‌های اقتصادی دولت باز خواهد شد.
سقوط بازار در روز گذشته نیز دنباله تاثیرات تغییر در نرخ خوراک پالایشی‌هاست که گفته می‌شود به کاهش سود آنان منجر خواهد شد؛ تصمیم ناگهانی دیگری که از سوی دولت اتخاذ و آثار آن در وهله اول در بورس مشاهده شد. در تحلیل‌های دیگری نیز آمده که رشد قیمت دلار که می‌توانست محرکی هرچند کاذب برای رشد بازار باشد، حالا بلای جانش شده و گرایش سرمایه‌گذاران را به آن سمت برده است.
بر این اساس شاخص کل بورس با سقوط ۲۶ هزار و ۵۲۷ واحدی در ارتفاع دو میلیون و ۱۲۰ هزار و ۳۵ واحدی متوقف شد. شاخص هم‌وزن نیز با ریزش ۱۵ هزار و ۶۵۷ واحدی در پله ۷۲۴ هزار و ۱۱۶ واحدی ایستاد. درباره روند خروج سرمایه حقیقی نیز گفته می‌شود بازار سهام امروز با فرار ۹۴۸ میلیارد تومانی روبرو بوده و صندوق‌های درآمد ثابت نیز ۱۰۷ میلیارد تومان پول حقیقی از دست داده‌اند.
ستیز دولت با بازار سهام
«حمید میرمعینی» تحلیل‌گر بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد ۲۴ به بررسی بازار پرداخته و می‌گوید: با اتفاقی که برای پالایشی‌ها افتاد عکس‌العمل مناسبی از سوی مسئولان و سازمان بورس رخ نداد. همچنین ادامه تنش‌های منطقه سبب حاکمیت ناامیدی در بازار شده است. واقعیت این است که انتظار می‌رفت با انتشار گزارش‌های ۹ ماهه بازار حداقل افت نداشته باشد، اما محقق نشد.
به گفته او انتظارات عقلایی در اقتصاد می‌گوید اگر روند بازار متناسب با انتظارات نباشد حتی اگر اتفاقات خوب هم بیفتد تاثیر متفاوتی بر رفتار معاملاتی فعالان بازار نخواهد داشت. این وضعیت ناشی از ناامیدی از آینده و دستورالعمل‌های دولت است. در سال‌های اخیر دولت با اقدامات غیرکارشناسی و شاید هم جهت‌دار در تعارض با منافع سرمایه گذاران بوده است. اتفاق رخ داده در این دولت نشان این است که هیچ برنامه‌ای برای ایجاد مشوق و تامین امنیت برای سرمایه گذاری نداشته و تا جایی که توانسته دستش در جیب مردم و سهامداران بوده است.
او از مواردی، چون قیمت گذاری دستوری، برداشتن مشوق‌های صادراتی، افزایش قیمت خوراک پتروشیمی و کاهش قیمت پالایشی‌ها و تامین مالی برای جبران کسری بودجه و... نام می‌برد که همه در تضاد با منافع سرمایه گذاری است.
بیشتربخوانید: پیش‌بینی مهم از وضعیت بورس در سال ۱۴۰۳
بن بست بورس
میرمعینی چشم انداز مثبتی نیز برای تغییر این سیاست‌ها از سوی دولت نمی‌بیند و در این باره توضیح می‌دهد: رفتار سرمایه گذاران در این شرایط اصلا غیر منطقی نیست. اولین و مهم‌ترین عاملی که موجب جذابیت سرمایه گذاری می‌شود بحث امنیت است. افق ارزش‌گذاری سرمایه گذاران بر اساس مفروضاتی مانند برنامه سودآوری شرکت در آینده و سیاست‌های دولت است. این‌ها هیچ کدام نه تنها مشخص نیست بلکه بدترین حالت‌ها را باید فرض بگیرند.
جلوگیری از دستکاری قیمت با جرم‌انگاری‌های فراقانونی!
در شرایطی که بازار سرمایه به لطف تصمیمات خلق‌الساعه دولت روز به روز در زیان بیشتری فرو می‌رود، انتشار مصادیقی از موضوع ماده ۱۹ آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار در میان سهامداران طی روز‌های گذشته واکنش برانگیز شده و به نظر می‌رسد منجر به افزایش کنترل رفتار سهامداران خواهد شد تا شاید از دستکاری در قیمت‌ها و زیان‌های بازار جلوگیری شود. در مصوبه مذکور دو بند ۹ و ۱۰ آن واکنش‌های بیشتری داشت و به نظر می‌رسد با ابهاماتی همراه است. در این دو بند گفته شده خرید و فروش سنگین منوط بر ارائه دلیل بنیادی موثر است.
حمید میرمعینی درباره تاثیرگذاری این مصوبات بر بازار سهام توضیح می‌دهد: با انتشار این مصادیق فعالان بازار سرمایه و وکلای آگاه دادخواستی به دیوان عدالت اداری داده‌اند. در این دادخواست اشاره شده که بازار سرمایه با جرم انگاری که می‌تواند برای همه فعالان بازار سرمایه اتفاق بیفتد، دارد فراقانونی عمل می‌کند و دست متولی را در اعلام جرم علیه افراد فعال در بازار باز گذاشته است. برآیند آن مشکلات زیادی را سبب خواهد شد اما قبل از آن باید پرسید هدف از این اقدام چه بوده است؟
به گفته وی اگر هدف این است که از دستکاری قیمت‌ها جلوگیری کند واقعیت این است که خود متولی بازار دارد بزرگ‌ترین دستکاری قیمت را انجام می‌دهد. به وسیله دامنه نوسان و ایجاد صندوق‌های بازارگردانی و یک‌سری قوانینی که گذاشته دقیقا در جهت دستکاری قیمت است. اولین متهم این موضوع خود سازمان بورس است. قواعدی، چون بازارگردانی و دامنه نوسان در خیلی از بازار‌ها وجود ندارد. در بازاری که مبتنی بر علم اقتصاد است این اتفاق‌ها نمی‌افتد.
او در ادامه تصریح می‌کند: دامنه نوسان خودش رفتار توده‌وار، سیگنال‌فروشی و اغوای مردمی که حتی اسم سهم را نمی‌دانند ایجاد کرده و حالا دارند برایش قانون وضع می‌کنند. براین اساس کسی که تحلیل ندارد نباید در صف بیاید. نباید رفتار توده وار جمعی درست کند. هر کسی که در صف فروش است باید تحلیل و پشتوانه داشته باشد. از همین رو می‌توان گفت ساختار بازار خودش بزرگ‌ترین نقض کننده دستکاری قیمت‌هاست. دیوان عدالت اداری هم اگر بخواهد عادلانه رفتار کند حتما بایستی این مسئله را مورد توجه قرار دهد، در غیر این صورت دریچه اجرای سلیقه‌ای برخورد با افراد را باز می‌گذارد.
پیش بینی بورس در آینده نزدیک
این کارشناس بازار سرمایه درباره آینده بازار نگاه مثبتی ندارد و می‌گوید بازار نیازمند محرک است؛ چه می‌خواهد محرک کاذبی مثل افزایش نرخ تورم و دلار باشد، چه محرک‌های جدی‌تر به واسطه تغییر سیاست‌ها که البته قابل دسترس نیست.
او در پایان یادآور می‌شود: البته در مورد محرک‌های کاذب افزایش نرخ دلار و تورم این اتفاق خواهد افتاد و تغییراتی به بازار خواهد داد. اما فکر نمی‌کنم قبل از انتخابات مجلس باشد. تغییرات ناشی از این محرک پایدار نیست و بازار دوباره در رکود خواهد رفت.
