نگاهی دقیق تر به زندگی «تازه به دوران رسیده های ایرانی»

تازه به دوران رسیده عبارتی است که بار معنایی منفی زیادی را به دوش می کشد و اگر به کسی تعلق گیرد مطمئنا رضایت نخواهد داشت اما هیچ با خود فکر کرده اید که چه می شود فردی لایق این عبارت می شود و حاضر است تمام حرفهای دیگران را در این راستا بشنود؟

هرچند که اینگونه افراد در ظاهر بدون مشکل و تاحد زیادی هم مرفه به نظر می رسند اما با نگاهی دقیق تر و موشکافانه به زندگی آنها می فهمیم که درک و توجه به افراد تازه به دوران رسیده می تواند کارها و رفتارهای این افراد را به سمت مطلوب و آرام زیستن تغییر دهد. 

علی باجلان متخصص روانشناسی و مشاور خانواده در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به تعریف عبارت "تازه به دوران رسیده" گفت: در حالت عامیانه به افرادی که تازه و یکباره به مقام و ثروتی رسیده و مغرور شده باشند، تازه به دوران رسیده می گوییم یا به عبارت دیگر این افراد کسانی هستند که با توجه به سابقه خانوادگی و شخصیتی شان کاملا کوچک و ناچیز بودند که یکباره با رسیدن به یک جایگاه و مقام سرشان گیج رفته است.

وی ادامه داد: بنابراین کسب مقام و ثروت این دسته از افراد براساس شایسته سالاری، خودشناسی و آگاهی نبوده و به دلایل مختلفی مثل انجام یک معامله کلان به ثروت و مقام بالایی رسیده اند و به قولی میلیاردر یا تیلیاردر شده اند.

این متخصص روانشناسی با اشاره به اینکه تعریف فوق در دامنه شدید تا خفیف مطرح می شود، اظهار داشت: یکی از انواع اختلال های شخصیتی به نام خودشیفتگی از آنجا نشات می گیرد که روزی شاهزاده ای در گذر از کنار برکه با دیدن تصویر خود در آب عاشق خودش می شود و تا مدتها به مدح و ستایش می پردازد.

وی افزود: لذا افرادی که به چنین اختلالی مبتلا هستند مدام از خود و موفقیت هایشان تعریف می کنند و این دقیقا همان چیزی است که در افراد تازه به دوران رسیده به چشم می خورد.

باجلان با اشاره به غرور و تکبر بیش از اندازه اینگونه افراد بیان کرد: درواقع غرور برای افراد تازه به دوران رسیده پوششی است تا انها کمبودهایشان را از دیگران پنهان کنند و اطرافیان بخش های نامناسب شخصیتی و زندگی آنها را نبینند.

به گفته وی، افراد به این ویژگی رو می آورند تا به قولی نشان دهند که آنها هم در جامعه فردی مهم و دیگران برایشان ارزشی والا قائل هستند.

این مشاور و کارشناس خانواده، فخر فروشی از لحاظ جنبه منفی را ویژگی دیگر افراد تازه به دوران رسیده دانست و عنوان کرد: معمولا این دسته از افراد کارهای عام المنفعه و خیرانه را به گونه ای انجام می دهند که حسنات و جنبه مثبتش را از بین می برند، درحقیقت کار خود را بسیار بزرگ و در بوق و کرنا می کنند تا همه به آن پی ببرند.

وی ادامه داد: درواقع فرد از این راه (که حال می تواند نوع خرید کردن یا طرز صحبت کردن باشد) می خواهد خود را به دیگران نشان دهد و فخر فروشد درصورتی که نمی دانند این رفتار وی باعث دلزدگی مخاطب از برقراری ارتباط و نارضایتی می شود.

این متخصص روانشناسی گفت: علاوه بر خرید کردن برای فخرفروشی، متاسفانه امروزه در قشر تحصیل کرده بسیار مشاهده می شود که برخی افراد در صحبت های خود مدام ازالفاظ و واژه های بیگانه و غیرایرانی استفاده می کنند و به نوعی می خواهند سطح اطلاعات یا مسلط بودن به زبان خود را به رخ اطرافیان بکشند که متاسفانه از دید مخاطب بسیار ناپسند و خسته کننده می آید.

باجلان عنوان کرد: شروع به برقراری ارتباط اجتماعی جدید و گسترده در عین ترک روابط قبلی از دیگر ویژگی های افراد تازه به دوران رسیده است که متاسفانه این افراد در روابط جدید خود هم به دلیل همان خودشیفتگی و فخرفروشی موفق نیستند و بعد از مدتی منزوی خواهند شد.

وی افزود: حتی اگر این افراد منزوی نشوند چون بخاطر پول و مقام و نه برای شخصیت فردی که دارند مورد احترام قرار می گیرند با گرفتن پول و مقام از آنها بدون شک در روابط اجتماعی شان اخلال وارد می شود.

وی بیان کرد: تغییر رفتارهای اساسی افراد (مثل انجام کارهایی که در گذشته نبوده یا ترک فعالیتهای گذشته) بعنوان ویژگی دیگر افراد تازه به دوران رسیده مطرح می شود درواقع فرد در این حالت یکسری باورهای جدید را جایگزین باورهای سطحی خود می کند مثلا دین و ایمان خود را کنار می گذارد یا به اعتیاد و مصرف مشروبات الکی رو می آورد درحالیکه تا پیش از این بدین صورت نبوده است.

تازه به دوران رسیده ها از انجام هیچ کاری ترس و دلهره ندارند و حاضرند برای رسیدن به اهداف و خواسته های خود، دیگران را زیر پا گذاشته و به نوعی آنها را نردبام کنند، باجلان در این باره بیان کرد: بروز این ویژگی ها در افراد و منجر شدن به اینکه آنها را تازه به دوران رسیده بخوانند بستگی به یکسری عواملی دارد که آنها را عوامل آسیب پذیر کرده است.

وی ادامه داد: بی توجهی برخی از پدران و مادران به ویژگی و قابلیتهای فرزند خود یا استبدادی رفتار کردن آنها (سبک فرزندپروری) و حتی تجارب گذشته فرد مانند تحقیر و مسخره شدن از لحاظ جسمانی یا خانوادگی در بین همسالان و هم کلاسان، می تواند فرد را در آینده به سمت این ویژگی ها سوق دهد و جنبه انسانها را در زندگی تعیین کند.

این متخصص روانشناسی فرهنگ جامعه را در بروز ویژگی های فوق موثر دانست و اظهار داشت: متاسفانه از آنجا که بسیار دیده می شود افراد دارای پول و مقام از احترام خاص برخوردار هستند مستقیم یا غیرمستقیم این حالت به دیگران القا می شود که با کسب جایگاهی بالا می توان به خواسته های خود رسید و توجه دیگران را به خود جلب کرد.

به گفته وی، پرواضح است، خیلی از افرادی که مقام و جایگاهی دارند به دلیل نبود عوامل آسیب پذیر از گذشته تاکنون، موقعیت خود را بدون هیچ بار معنایی منفی حفظ کردند و دیگران هم عباراتی مثل تازه به دوران رسیده را به آنها نمی گویند.

بنابراین بدون عوامل آُسیب پذیری و مستعدکننده هرگز چنین عباراتی به افراد مختلف نسبت داده نمی شود و بهتر است اگر قصد اطلاق به افرادی داریم ابتدا گذشته و حال آن را بررسی کنیم. 

اکثر افرادی که تازه به دوران رسیده شناخته می شوند درگذشته مشکلات خانوادگی و کاری نامناسب داشته اند و درواقع آنها آسیب پذیر شده اند.

پس بهتر است با توجه به قابلیت و توانایی هر فرد بخصوص از سنین کودکی و درک همه جانبه آنها، بسترهای نامناسب را برای بروز ویژگی های فوق فراهم نکنیم و زمینه ساز آینده ای موفق و پر از ثروت بدون نسبت دادن القابی ناپسند باشیم.