خالد مشعل کیست؟+ سوابق سیاسی

رویداد۲۴ نازنین فرزان‌جو: در پی ترور اسماعیل هنیه در تهران به تاریخ ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ (۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴) و درست پس از شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان خبر‌هایی مبنی‌بر جانشینی خالد مشعل به‌عنوان رییس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین حماس منتشر شده است.

به گزارش رویداد۲۴ خبرگزاری رویترز نخستین رسانه‌ای بود که خبر از احتمال جانشینی خالد مشعل پس از ترور هنیه داد.

خالد مشعل کیست؟

خالد مشعل ۲۸ مه ۱۹۵۶ در در روستایی از توابع شهر سلواد در کرانه باختری و رام‌الله به دنیا آمد. او تا سال ۲۰۱۷ ریاست حماس را برعهده داشت، اما ترجیح داد از این سمت کناره‌گیری کند. در پی این کناره‌گیری شورای جنبش مقاومت اسلامی اسماعیل هنیه را به عنوان رییس دفتر سیاسی حماس جایگزین مشعل کرد.

پس از آن مشعل ریاست برون‌مرزی این دفتر را برعهده گرفت.

او از افراد تاثیرگذار در حماس و جزو بنیانگذارن آن است و پیش‌تر هم رهبر این جنبش و مقاومت مردم فلسطین در نوار غزه علیه صهیونیست‌ها بوده است.

تحصیلات خالد مشعل 

او در سلود دوران ابتدایی را گذراند و هنگامی‌که ۱۱ ساله بود به‌دنبال اشغال کرانه باختری در سال ۱۹۶۷ به دست اسراییل همراه با خانواده به کویت مهاجرت کرد بنابراین ادامه تحصیلاتش را در این کشور گذراند. خالد مشعل در دانشگاه کویت فیزیک خواند و در این رشته فارغ‌التحصیل شد.

پیوستن به اخوان‌المسلمین و ورود به دنیای سیاست

خالد مشعل در ۱۵ سالگی به به فعالیت سیاسی-اسلامی گرایش پیدا کرد و برهمین اساس به شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین در کویت پیوست. او در دانشگاه کویت رهبر جمعیت اسلامی-فلسطینی شد و در راه‌اندازی ائتلاف جنبش اسلامی که با حرکت فتح در بدست گرفتن رهبری اتحادیه کل دانشجویان فلسطینی در کویت در رقابت بود مشارکت کرد. وی و همکاران اسلام‌گرایش با جناح‌های ملی‌گرای سکولار که بر اتحادیه دانشجویان فلسطینی دانشگاه تسلط داشتند، درگیر شدند و درنهایت از هم جدا شده و انجمن دانشجویی خود را تشکیل دادند.

او پس از فارغ‌التحصیلی در کویت به تدریس فیزیک پرداخت و در کنار آن هم به فعالیت‌های خود در جنبش اسلام‌گرایان فلسطینی ادامه داد، اما در سال ۱۹۸۴ تصمیم گرفت تمام وقت خود را به سیاست اختصاص دهد بنابراین تدریس را رها کرد.

بیشتر بخوانید: فواد شکر کیست؟

این فعالیت‌ها شامل سازماندهی و جمع‌آوری کمک‌های مالی برای ایجاد شبکه‌ای از خدمات اجتماعی اسلامی در نوار غزه و کرانه باختری و توسعه قابلیت‌های نظامی اسلام‌گرایان فلسطینی بود که در آن زمان بسیار از سازمان‌های چریکی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) مانند فتح عقب بود.

شکل‌گیری حماس

در سال ۱۹۸۷ پس از وقوع قیام فلسطینی‌ها به نام انتفاضه اول جنبش اسلام‌گرایان فلسطینی به شکلی علنی موجودیت خود را با نام «حماس» اعلام کرد.

منشور این گروه که در سال ۱۹۸۸ صادر شد، خواستار جنگ مقدس برای ایجاد یک دولت اسلامی در سراسر فلسطین بود. این موضع تندرو، حماس را در تقابل با سازمان آزادی بخش فلسطین قرار داد، که در آن زمان به سمت به رسمیت شناختن حق موجودیت اسراییل پیش می‌رفت.

خالد پس از حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ از کویت به اردن نقل مکان کرد. در سال ۱۹۹۲ این گروه از وجود یک دفتر سیاسی در تبعید خبر داد و مشعل به عنوان یکی از اعضای این گروه معرفی شد. این دفتر که خارج از دسترس اسرائیل فعالیت می‌کرد، مسئول روابط بین‌المللی جنبش و فعالیت‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی بود. وی در سال ۱۹۹۶ و بعد از بعد از ترور شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز رنتیس به عنوان رئیس این دفتر انتخاب شد.

این گونه است که از مشعل به عنوان یکی از بنیان‌گذاران جنبش حماس نام برده می‌شود و از زمان تاسیس آن عضو دفتر سیاسی این گروه بوده است.

ازدواج

خالد مشعل در سال ۱۹۸۱ ازدواج کرد و از این ازدواج دارای ۷ فرزند سه دختر و چهار پسر است.

مخالفت خالد مشعل با حضور هنیه در مراسم و خاکسپاری قاسم سلیمانی

پس از ترور قاسم سلیمانی شایعاتی مبنی‌بر مخالفت خالد مشعل با حضور هنیه در تشییع جنازه و خاکسپاری قاسم سلیمانی مطرح شد.

روزنامه الاخبار لبنان در این باره نوشت: وی نه تنها مخالف شرکت در تشییع جنازه نبوده بل‌که سفر هیئت حماس به تهران و شرکت در تشییع جنازه را بسیار مهم می‌داند.

ترور نافرجام

خالد مشعل یک بار در ادن مورد سوقصد قرار گرفت.

وی در ۲۵ سپتامبر ۱۹۹۷ در پایتخت اردن هدف عملیات تروریستی موساد با دستور مستقیم بنیامین نتانیاهو قرار گرفت.

در این عملیات ۱۰ مامور موساد با پاسپورت جعلی کانادا برای کشتن مشعل وارد اردن شدند. خالد مشعل در یکی از خیابان‌های امان، پایتخت اردن، هدف حمله قرار گرفت و ماده‌ای سمی به او تزریق شد.

مقامات اردن دو عضو موساد را در ارتباط با این ترور دستگیر کردند.

حسین بن طلال، پادشاه سابق اردن از نخست وزیر اسرائیل خواست تا پادزهر ماده سمی را که به مشعل تزریق شده بود به اردن بفرستد. نتانیاهو ابتدا این خواسته را رد کرد. اما تلاش برای سوء قصد به جان مشعل ابعادی بین‌المللی پیدا کرد و بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا از نتانیاهو خواست که پادزهر را در اختیار اردن قرار دهد. نتانیاهو بالاخره تسلیم فشار کلینتون شد و با فرستادن پادزهر به اردن موافقت کرد.

انتخاب به‌عنوان رهبر حماس

خالد مشعل پس از ترور رهبر وقت جنبش مقاومت اسلامی حماس یعنی عبدالعزیز رنتیسی در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان رهبر این جنبش انتخاب شد ریاستی که گویا قرار است بار دیگر و به‌دنبال کشته‌شدن هنیه تکرار شود.