پنج راهکار خروج از سردرگمی در صنعت پخش

رویداد ۲۴ | اسماعیل دلفراز، رئیس هیات‌مدیره پخش رازی نوشت: با اینکه صنعت پخش سهم قابل‌توجهی در GDP کشور دارد (حدود ۹ درصد)، اما تاکنون نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند. دلایل زیادی برای این سردرگمی صنعت پخش می‌توان عنوان کرد؛ شاید عمده‌ترین دلیل آن نداشتن متولی، آیین نامه و قوانین مدون برای نظارت و راهبری این صنعت است که همین موضوع باعث عدم‌توجه به مباحث کلیدی و زیرساختی در این حوزه از سوی نهاد‌های مرتبط با این صنعت شده است. چنان‌که سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در زمینه آسیب‌شناسی و رفع موانع آن صورت نپذیرفته است. ریسک‌های متعددی در صنعت پخش وجود دارد که بررسی و اتخاذ تدابیر لازم برای رفع آن احساس می‌شود قبل از اینکه این ریسک‌ها پایه‌های این صنعت را سست کند. به عنوان مثال به برخی از ریسک‌هایی که این صنعت را تهدید می‌کند به شرح زیر می‌توان اشاره کرد که نیازمند وجود برنامه جامع با تعیین متولی و اختصاص بودجه کافی برای شناسایی و رفع تهدید‌های احتمالی است:

۱- فقدان قوانینی که بتواند به عنوان نقشه راه، نشان‌دهنده مسیر شرکت‌های پخش باشد. بعضا هر شرکتی به فراخور حال خود قوانینی برای خود تنظیم کرده است.

۲- اداره سنتی و عدم‌توجه به فناوری‌های روز دنیا: در تمام دنیا روش‌های پخش روز به‌روز با توجه به نیاز مشتریان در حال به‌روزرسانی هستند و استراتژی خود را مبنی بر رساندن محصول به دست مصرف‌کننده با بالاترین کیفیت و کمترین زمان قرار داده اند. در ایران نیز با توجه به استقبال مردم از خرید اینترنتی و گسترش روز افزون شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند روز به‌روز ارائه خدمات سریع و با کیفیت از سوی شرکت‌های پخش بیشتر احساس می‌شود.

۳- توجه ویژه به ناوگان حمل‌ونقل و متناسب سازی آن با نوع محصول: اکنون اکثر ناوگان در اختیار شرکت‌های پخش، فرسوده و غیراستاندارد است که کیفیت خدمت رسانی و هزینه‌های شرکت‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و نیاز به طراحی و استفاده از ناوگان مناسب با مدنظر گرفتن دو مولفه سرعت و کیفیت شدیدا احساس می‌شود.

۴- در برخی از موارد هزینه‌های حمل با سود نهایی که باید هزینه‌های شرکت را پوشش دهد همخوانی ندارد و این ناشی از دستوری بودن قیمت‌گذاری از سوی برخی از نهاد‌های مرتبط است و باید متناسب با هزینه‌های مرتبط اصلاح قیمت صورت گیرد.

و، اما به طور ویژه، حوزه دارو و اقلام پزشکی که از سوی برخی از شرکت‌های پخش که به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کنند و فعالیت آن‌ها در ارسال و پخش به موقع و باکیفیت اقلام دارویی برای مردم بسیار حیاتی است نیز علاوه بر اشکالات و چالش‌های ذکر شده در بالا با مشکلات دیگری نیز دست به گریبان هستند. عدم‌توجه به حل این مشکلات از سوی نهاد‌های نظارتی و دولت می‌تواند معضلات زیادی در توزیع دارو ایجاد کند که عمده‌ترین آن، مطالبات معوق شرکت‌های پخش است که رقم قابل ملاحظه‌ای در صورت‌های مالی آن‌ها نمایان است. عدم‌وصول این مطالبات، باعث عدم‌تامین به موقع منابع مالی و بروز اشکال و خلل در ارائه خدمات می‌شود.

با توجه به اینکه این مطالبات عمدتا از بخش‌های دولتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی است لازم است نهاد‌های مرتبط در رفع این مشکل و تسویه مطالبات شرکت‌های پخش اقدام عاجل به عمل آورند. در حال حاضر ریسک مطالبات معوق که شرکت‌های پخش را با چالش نقدینگی مواجه کرده به همراه عدم‌بهره مندی از تکنولوژی در حوزه خرید، انبارش و توزیع کالا، ناوگان عمدتا فرسوده، زیرساخت‌های سنتی، پرداخت‌های بلندمدت مشتریان (داروخانه‌های خصوصی) با توجه به مطالبه این داروخانه‌ها بابت اجرای طرح دارویار و... باعث شده در صورت‌های مالی شرکت‌های پخش آن سودآوری قابل انتظار که بتواند باعث رشد و شکوفایی این صنعت باشد را شاهد نباشیم. امید است با توجه به استراتژیک بودن این صنعت، توجه ویژه‌ای از سوی نهاد‌های بالادستی برای رفع معضلات این صنعت صورت گیرد.