وزیر ارتباطات در سیبل انتقادات | اکبر منتجبی، سردبیر سازندگی: رفع فیلتر گام به گام یعنی ترس وزیر | میثم سلیمانی، روزنامه‌نگار: اختیارات وزیر در حد زدن دکمه رفع فیلتر نیست

رویداد۲۴| امیرحسین جعفری: وضعیت اینترنت و عدم رفع فیلترینگ سبب افزایش انتقادات به دولت و مشخصا وزیر ارتباطات شده است. صحبت از رفع فیلتر گام به گام و مشکلات زیرساختی نیز از سوی جامعه پذیرفته نشده و عموم کارشناسان معتقدند که این ادعا‌ها ناشی از ضعف دولت در مقابل کسانی است که در شورای عالی فضای مجازی مخالف رفع فیلترینگ هستند. سوال مهم، اما این است که وزیر ارتباطات واقعا چه نقشی در رفع فیلترینگ دارد؟

چرا وزیر ارتباطات ناکارآمد است؟

اکبر منتجبی، سردبیر روزنامه سازندگی که در شماره امروز خود وزیر ارتباطات را ناکارآمد توصیف کرده و خواستار برکناری او شده، معتقد است که وزیر باید مشکلات حوزه‌ی خود را بشناسد و اگر در آن مسیر عمل نکند، وزیری ناکارآمد به حساب می‌آید. ضمن اینکه موضوع اینترنت تبدیل به یک مسأله‌ی حیاتی برای روزمره شهروندان شده و وزیر نمی‌تواند ساده از کنار آن بگذرد. او می‌گوید: «ابتدایی‌ترین کار کسی که وزیر می‌شود این است که مشکلات حوزه‌ی خودش را بررسی کند و متناسب با مطالبات موجود، پیگیری کند. مثلاً وزیر کشور می‌داند مشکلات گشت ارشاد چیست و واکنش عموم مردم نسبت به گشت ارشاد چیست. این وزیر اگر توسعه‌دهنده‌ی گشت ارشاد باشد، با دولتی که مردم به آن رأی داده‌اند، منافات دارد و طبیعتا حوزه‌ی زیرمجموعه‌ی خود را نفهمیده است. در حوزه‌ی فیلترینگ و اینترنت نیز معتقدیم که از دهه‌ی نود به بعد، مهم‌ترین وزارتخانه‌ای که با مردم، هنرمندان و قشر وسیعی از مردم سر و کار دارد، وزارت ارتباطات است. وقتی اینترنت ندارید، هیچ چیز ندارید. اینترنت جزئی از وسیله‌ی زندگی شده است. اینترنت وسیله‌ای است که فرزندانمان را با آن به مدرسه می‌رسانیم و ظهر به خانه برمی گردیم. زندگی بدون اینترنت غیرممکن نیست، اما قطعاً دشوار است. وقتی کسب و کار‌های وسیعی در این حوزه وجود دارد، شما دیگر نمی‌توانید از اینترنت با فیلترینگ صحبت کنید. آنها نمی‌توانند بگویند سرعت را کاهش می‌دهند و مردم باید قبل کنند. وزیری که این حوزه را انتخاب می‌کند، باید مطالبات مردم را بشناسد و اگر در آن مسیر عمل نمی‌کند، حتماً وزیر ناکارآمدی است.» 
او با اشاره به اینکه «کسی که فیلتر می‌کند، از اهرم‌های قدرتمندی برخوردار است» گفت: «زندگی سراسر مبارزه است، از صبح که بیدار می‌شویم تا شب مبارزه می‌کنیم. با آلودگی مبارزه می‌کنیم، با فرزندمان مبارزه می‌کنیم، با مدیرمان مبارزه می‌کنیم تا به یک چارچوب درست برسیم. وزارت ارتباطات نیز بی چالش نیست. وقتی وزارتخانه‌ای به این شکل و با طیف بسیار گسترده در حد ۶۰ میلیون نفر در ارتباط است، نمی‌تواند بی چالش باشد.»

لابی‌گری، نیاز وزارت ارتباطات

سردبیر سازندگی معتقد است که وزیر باید مطالبات اصلی وزارتخانه‌ی خود را از هر طریق از جمله لابی‌گری با مجموعه‌هایی مانند شورای عالی فضای مجازی پیش ببرد. او می‌گوید: «در ایران دو نوع مدیریت داریم. اول اینکه طرف فکر می‌کند بدون سر و صدا کار خود را در حد اندک پیش ببرد. نوع دوم مدیرانی هستند که معتقدند ما دوره‌ی کوتاهی داریم و باید این مشکلات را حل کنیم. مرحوم بورقانی ۲ سال در وزارت ارشاد بود، الان به عنوان معمار نوین مطبوعات مشهور هستند. او جلو برخی رویه‌های نادرست ایستاد و خیلی هم با وی برخورد شد. الان همه‌ی مردم به راحتی سایت و روزنامه راه می‌اندازند و این ناشی از همان فعالیت هاست. در وزارت ارتباطات هم به نظر من آقای هاشمی کم کاری می‌کند و ناکارامد است، چون بخشی از کار این وزارتخانه لابی‌گری است. ربطی ندارد که شما ۱۴ نفرید و آنها ۱۶ نفر! وظیفه‌ی شما که دستور دادن نیست، باید یار جمع کنید. باید هر کاری می‌توانند انجام دهید تا این مطالبه انجام شود. وقتی ماموریتی از طرف مردم دارید، باید این موضوع به هر شکل انجام شود.»

رفع فیلترینگ گام به گام؛ محصول ترس وزیر

منتجبی معتقد است که صحبت از برداشتن گام به گام فیلترینگ و مشکلات زیرساختی، نتیجه‌ی ترس وزیر برای برداشتن فیلترینگ است. او می‌گوید: «یک بهانه راه انداخته‌اند که زیرساخت‌ها آماده نیست و شرکت‌ها مخالف‌اند. چه کسی گفته؟ من و شما برای بالا آوردن یک سایت معمولی باید یک ربع صبر کنیم. در دنیای هوش مصنوعی، همچنان گرفتار سرعت اینترنت هستیم. سرعت ما قبل از ۱۴۰۱ بالای ۵۰ درصد بود الان به ۱۰ درصد رسیده است. وزیر ارتباطات ما برای توجیه می‌گوید رفع فیلتر گام به گام که نوعی فریب مردم است. از سوی دیگر آقای ضرغامی و سرافراز می‌گویند معنی ندارد و باید فیلترینگ را بردارید. فیلترینگ گام به گام معلوم است که از ترس وزیر می‌آید.»

نقش وزیر ارتباطات چیست؟

میثم سلیمانی، روزنامه‌نگار، معتقد است که مطالبه رفع فیلترینگ از وزیر ارتباطات وارد مراحل احساسی شده در حالی که نقش وزیر در این حوزه، تلاش برای تصمیم‌سازی است. او می‌گوید: «این مسأله را باید از چند وجه دید. نکته اول جایگاه وزیر است. زمان جهرمی هم نشان داده شد که وزیر نتوانست جلو فیلترینگ را بگیرد. حتی آن دکمه‌ی قطع و وصل فیلترینگ دست وزیر نیست. نکته دوم نقش وزیر است. نقش وزیر در نقطه‌ی تصمیم‌سازی است. در نقطه‌ای که می‌تواند تصمیم‌سازی صورت بگیرد، وزیر می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. ما فضا را در رابطه با وزیر، احساسی کردیم و این طور صحبت می‌کنیم که رفع فیلتر باید به سرعت انجام شود. ما در حال حاضر با یک بحران به نام فیلترینگ مواجه هستیم که در یک دهه‌ی اخیر شکل گرفته و در چند ماه از بین نمی‌رود. در حال حاضر رفع فیلتر مسیر درستی را پیش می‌برد. قطعاً اختیارات وزیر در حدی نیست که یک دکمه را بزند و فیلترینگ را بردارد».

کاهش مخالفان رفع فیلترینگ

او در رابطه با کاهش مخالفان رفع فیلترینگ می‌گوید: «دولت پرونده را به شورای عالی فضای مجازی برده و با اجماع مسیر را باز می‌کند. ما می‌بینیم که نظر مخالفان رفع فیلترینگ نیز روز به روز بیشتر برمی‌گردد. در حکمرانی فضای مجازی، عموم مسئولین به این نتیجه رسیده‌اند که فیلترینگ فایده‌ای ندارد. اگرچه با یک سری تصمیم فردی این اتفاق افتاد، اما حالا با نظر جمع، فیلترینگ برداشته می‌شود».

اصلاح ساختاری اینترنت

این روزنامه‌نگار معتقد است که باید اصلاحات جدی در حوزه‌ی زیرساخت اینترنت صورت بگیرد و رفع تحریم در این حوزه واجب‌تر از رفع فیلترینگ است. او می‌گوید: «برداشته شدن گام به گام فیلترینگ و فقدان زیرساخت این روز‌ها بسیار مطرح می‌شود. ما نیاز به بالای ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داریم تا بتوانیم شرایط اقتصاد دیجیتال را به حالت عادی برگردانیم. درست است که ما روی رفع فیلتر تأکید می‌کنیم، اما در یک نگاه کلان‌تر، تا زمانیکه رفع تحریم به درستی انجام نشود، استفاده درستی از اینترنت نداریم. ما در سال‌های اخیر هیچ تجهیزات جدیدی وارد نکردیم و آنچه داریم دیگر پشتیبانی نمی‌شود. در بحث زیرساخت، ۸۵ درصد ترافیک موجودمان در شبکه موبایل کشور مصرف می‌شود. در هیچ کجای دنیا این حجم از ترافیک به شبکه موبایل منتقل نمی‌شود. ما هنوز روی توسعه زیرساخت‌های فیبرنوری و شبکه ثابت مشکل داریم، وگرنه با رفع فیلتر هم مشکل زیرساخت خواهیم داشت. من بین رفع فیلتر و رفع تحریم، قطعاً رفع تحریم را انتخاب می‌کنم».

رفع فیلترینگ اجماعی

او معتقد است که رفع فیلترینگ به شکل اجماعی، از بازگشت آن جلوگیری می‌کند. او می‌گوید: «وقتی اجماعی صورت می‌گیرد و بر اساس یک دستور اجماعی، اقدامی را در راستای رفع فیلتر انجام می‌دهید، دیگر به راحت نیست که این تصمیم را برگردانید. الان اجماع در این موضوع صورت گرفته که فیلترینگ هیچ مشکلی را حل نکرده است. چنین نتیجه‌گیری، از بازگشت فیلترینگ جلوگیری می‌کند.»