گمانه‌زنی‌ها از نرفتن ایرانیان به حج تمتع امسال

رویداد24- به رغم دعوت رسمی وزیرحج عربستان ازهیات ایرانی برای امضاء تفاهم نامه اعزام زائران حج 95، مسئولان عربستان تاکنون برای صدور روادید این هیات اقدامی نکرده اند. در آخرین روزهای سال ۱۳۹۴، رییس سازمان حج و زیارت در اظهار نظری صریح، اعلام کرد:«متاسفانه تا امروز هیچ افق روشنی برای حج تمتع امسال وجود ندارد». اظهار نظری که تا حد زیادی نشان دهنده این نکته بود که حضور حاجیان ایرانی در حج تمتع سال ۱۳۹۵ در هاله ای از ابهام است. پس از آن نیز در تازه ترین اظهار نظرها ، صبح یکشنبه نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت اعلام کرد: تاخیر ایجاد شده توسط عربستان برای انجام مذاکرات مقدماتی حج، به معنای آن است که نمی‌خواهند حج انجام شود.

این اتفاقات در شرایطی است که ، به رغم دعوت رسمی وزیرحج عربستان ازهیات ایرانی برای امضاء تفاهم نامه اعزام زائران حج 95، مسئولان عربستان تاکنون برای صدور روادید این هیات اقدامی نکرده اند. هیات ایرانی متشکل از رئیس سازمان حج و زیارت، مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران ایر، برخی معاونین بعثه مقام معظم رهبری درحج و مسئولان هلال احمر کشورمان طبق برنامه زمانبندی شده قبلی قرار بود برای امضاء تفاهم نامه حج 95 به عربستان سعودی سفر کنند. برهمین اساس این نشست که همه ساله پیش از اعزام زائران ایرانی برای امضاء تفاهم نامه و برنامه ریزی های مربوطه به عربستان انجام می گرفت، امسال نیز قرار بود روز چهارشنبه نوزدهم اسفندماه جاری درعربستان برگزار شود . دراین نشست دو جانبه مقررشده بود مسئولان سعودی و پزشک حج عربستان ودیگر دست اندرکاران حضور داشته باشند که به دلیل عدم صدور ویزا برای مسئولان ایرانی لغو شد.

احتمال بالای عدم حضور زائران ایرانی درحج سال ۱۳۹۵ درشرایطی است که پس از حادثه منا در شهریور ماه سال گذشته که منجر به کشته شدن ۴۶۱ زائر ایرانی شد، برخی از نمایندگان مجلس خواستار لغو یک طرفه سفر حج تمتع سال ۹۵ از سوی ایران شدند. به طوریکه سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در دی ماه سال گذشته از لغو اعزام به حج تمتع به دلیل لغو روابط دپیلماتیک عربستان با ایران خبر داد. محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در مورد تاثیر قطع روابط دیپلماتیک عربستان با ایران بر موضوع حج تمتع امسال گفت: در فاجعه منا حق مطلب این بود که ایران در قطع روابط دیپلماتیک با عربستان پیشقدم شود نه اینکه دولت عربستان با ارتکاب این همه جنایت بخواهد در این مورد تصمیم‌گیری کند زیرا سعودی‌ها در فاجعه منا بسیاری از حجاج مظلوم و بی‌گناه را به شهادت رساندند و حالا نیز با وقاحت تمام اقدام به اعدام شیخ نمر کردند. اما پس از این اظهار نظر از سوی سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی سازمان حج و زیارت طی بیانیه ای اعلام کرد:«اتخاذ هرگونه تصمیم در خصوص برنامه های حج تمتع صرفاً از طریق بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت با در نظر گرفتن مسائل شرعی و نظر مسئولان محترم بلند پایه نظام و دولت محترم صورت خواهد گرفت.» تا این که سرپرست حجاج ایرانی در بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد عملیات حج تمتع سال ۹۵ طبق برنامه زمان بندی شده دنبال و ان شاالله انجام خواهد شد.

با این حال بررسی ها نشان می دهد، لغو سفر حج عمره و تمتع تا حد زیادی می تواند ضررهای میلیاردی را نصیب عربستان کند. براساس آمار، هر سال به‌طور میانگین 850 هزار زائر ایرانی برای حج عمره به عربستان اعزام می‌شدند، اگرچه این آمار بسته به روابط این دو کشور بیشتر و کمتر می‌شد اما این حج که مهم‌ترین منبع گردشگری زیارتی عربستان است، در فروردین ماه سال گذشته از سوی ایران تعلیق شد. از سوی دیگر با توجه به جمعیت کشور و اینکه به هر یک‌هزار نفر، یک سهمیه حج تمتع تعلق می‌گیرد، شمار زائران ایرانی حج تمتع نیز هر سال به 75هزار نفر می‌رسید. 

اردشیر اروجی، مدیرکل سابق دفتر آمار و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی، درباره آمار کلی زائران حج تمتع می‌گوید: «هر سال سه میلیون زائر عازم حج تمتع می‌شوند که از این تعداد یک‌میلیون نفر از مردم عربستان هستند و بنابراین کل ورودی گردشگران مذهبی تمتع، دو میلیون نفر است». بر این اساس از میان این دو میلیون نفر، با درنظرگرفتن 75هزار زائر ایرانی، حجاج تمتع ایرانی 3,7 درصد از کل این ورودی را شامل می‌شوند. آن‌طور که این کارشناس گردشگری می‌گوید، کل ورودی حجاج عمره در عربستان 7میلیون نفر بوده و ایران که پیش از این هر سال 850هزار زائر را به این سفر اعزام می‌کرد، 12 الی 13 درصد از کل ورودی عمره را تشکیل می‌داد که حال از این تعداد گردشگران حج کاسته شده است. حجاج تمتع کشور ما در هر سال 280میلیون دلار هزینه می‌کردند. این رقم برای حج عمره ایرانیان به یک‌میلیاردو380میلیون دلار می‌رسید. بر این اساس 1,4میلیارد دلار، کل هزینه ای است که گردشگران مذهبی ایران به اقتصاد عربستان سعودی تزریق می‌کردند که 1,1میلیارد دلار آن با تعلیق سفر حج عمره در فروردین‌ و 280میلیون دلار آن با لغو سفر عمره کسر شد تا هزینه‌ای که حجاج ایرانی در این کشور خرج می‌کردند به صفر برسد.