ترس از خدمت، فرار از خدمت، دغدغه جوانان مشمول است

در این نشست محمدرضا اکبرحلوایی معاون پیشین نظام وظیفه به سخنرانی درباره خدمت نظام وظیفه و مزیت های تشکیل های کمپین های مختلف در این زمینه پرداخت و در ادامه تعدادی از سربازها و مشمولان خاطرات و مشکلات خود را بیان کردند.

اکبرحلوایی گفت: خدمت سربازی با تمام ویژگی های خوب وبد هم اکنون در کشور در حال انجام است. اگر از منظر جهانی به این موضوع بنگریم و تهدیدات دور را در نظر بگیریم باید بگوییم ازدیاد نیروی انسانی شاید منجر به افزایش توان رزمی نشود و حتی ممکن است به ضرر ما هم تمام شود.مخصوصا زمانی که با دشمنی مواجه میشویم که پیشرفت های بیشتری در حوزه تکنولوژی دارد، در زمان درگیری نیروی انسانی زیاد منجر به افزایش تلفات میشود. بر همین مبنا باید بر عامل نیروی انسانی به عنوان توان بازدارندگی، بیشتر تامل کنیم.

او ادامه داد: اگر تهدیدات منطقه ای و دشمنان هم جوار را مورد ارزیابی قرار دهیم و در یک تراز نظامی بررسی کنیم، کثرت نیروی انسانی میتواند عامل بازدارندگی باشد. همچنین افزایش توان رزمی نیزمیتواند باعث بازدارندگی شود و این عامل در روند سربازی تاثیرگذاراست. اما نمیتوان گفت که این بازدارندگی الزاما در خدمت سربازی انجام میشود ،باید توجه داشت سربازان هم بخشی از این مجموعه هستند و متاسفانه کشور نگاه صفر و صدی نسبت به سربازی دارد.

حلوایی با مثبت ارزیابی کردن خدمت سربازی از دیدگاه نیروهای مسلح ادامه داد: منتقدان خدمت سربازی با این پاسخ از سوی نیروهای مسلح روبرو می شوند که شما در موضوع امنیت ناآگاه هستید و در این حوزه تخصص ندارید و صحبت شما اثرگذار نیست. از طرف دیگر مشمولان سربازی و سربازانی که خدمت را تجربه کرده اند، نگاه متفاوتی به سربازی دارند. بعضی افراد سربازی را اثرگذار نمی دانند و حتی در مواردی برخی 2 سال خدمت سربازی را بی خاصیت تلقی میکنند اما من معتقدم هر 2 دیدگاه غلط است.

او با اشاره به ویژگی های مثبت سربازی گفت: سربازی قطعا ویژگی های مثبت غیر قابل انکاری دارد.به طور خاص بخش زیاد ی از سربازان با مدرک دیپلم و زیر دیپلم به خدمت اعزام میشوند و درآنجا نظم و انضباط را می آموزند.در مقایسه با 90 سال گذشته که سربازی ایجاد شد و شکل اجبار گرفت، کارکردهای بسیاری در زمان خود داشته است. من معتقدم که تا نیم قرن این روش به خوبی عمل کرده است اما با گذشت زمان و عدم بازنگری در فلسفه و اهداف سربازی، شیوه اجرای آن منحرف شد در واقع جامعه از سربازی سبقت گرفت و تغییری که قرار بود سربازی در جامعه ایجاد کند، تحقق نیافت.طی قرن گذشته، نکات منفی سربازی بر نکات مثبت آن غالب شده است، به همین دلیل بیشترمشمولانی که درگیر موضوع سربازی هستند، رغبتی برای سربازی رفتن ندارند. شاید یکی از دلایل آن ، پیشرفت های فناوری در سال های اخیر باشد.برای مثال نحوه برخورد نیروهای مسلح با سربازان، بر روی نگاه مشمولان اثرگذار است.

حلوایی افزود: اکنون فرصت نیست تا بحث عدالت و سربازی را پیش بکشیم، اما نکات مهمی دراین باره وجود دارد. تبعیض های موجود در حوزه سربازی قاعدتا باید برای همه یکسان باشد اما درمی بینیم که اینطور نیست. متاسفانه مسئولان نیروهای مسلح، میلی به بازنگری قوانین سربازی ندارند . اگرهم در این زمینه آسیب شناسی انجام و مشکلات آن نیز مشخص شده باشد، عزم جدی برای حل این مشکلات دیده نمی شود.اگر در قانون وظیفه عمومی، مواردی برای شان و منزلت سربازان در نظرگرفته شده بود به دلیل مسائل مالی کنار گذاشته شده است.

او ادامه داد : کسانی هم که اکنون سرباز هستند، جسارت بیان مشکلات به مسئولان را پیدا نمی کنند؛ زیرا می ترسند با اضافه خدمت و تنبیهات و جابجایی یگان مواجه شوند. اگرهم جسارت بیان مشکلات و فرصت بیان آن را داشته باشند، حس می کنند که گوش شنوایی پیدا نخواهند کرد بنابراین این مشکلات هیچ وقت بیان نمی شوند.

او با اشاره به تشکیل کمپین های مختلف خدمت سربازی افزود: اکنون کمپین هایی برای بهبود خدمت سربازی تشکیل شده است تا بتوان این مشکلات را شناخت و به مسئولان منتقل کرد تا شاید بتوان گوشی را شنوا کنیم. پس از فعالیت کمپین ها شاهد تغییرادبیات و نگرش برخی از مسئولان نسبت به نوع سربازی هستیم.

حلوایی تاکید کرد: نشست امروز نیز در همین زمینه برگزار شد تا این افراد بتوانند مشکلاتشان را بیان کنند. این مشکلات در اختیار نیروهای مسلح قرار می گیرد تا بتواند روند بهبود سربازی را تسریع بخشد.در نهایت، باید به دغدغه مردم، جوانان و خانواده ها توجه ودر جهت بهبود آن تلاش کرد. باید اقداماتی صورت گیرد تا زمانی که سربازان از خدمت ترخیص می شوند، احساس کنند که واقعا در امنیت کشورش تاثیر داشته اند و حس نکنند خدمت سربازی نوعی بیگاری کشیدن است و از ظرفیت هایشان به خوبی استفاده نشده است.

بیان اولین خاطره از یک سرباز در حال خدمت/از ترس خدمت درس خواندم

یکی از سربازان حاضر در جلسه، پس از حضور در پشت تریبون در بیان خاطره خود از خدمت سربازی گفت: بعد از کنکور، در دانشگاه کرمان قبول شدم اما به این دلیل که قصد ادامه تحصیل و قبولی در تهران را داشتم، اما چون مشمول خدمت سربازی می شدم، مجبور به تحصیل در کرمان شدم!

او در ادامه گفت: تنهاترین لحظه های زندگیم را در برجک سپری کردم، اگرچه این تنهایی ممکن است مفید باشد اما برای ده روز و نه برای دو سال.

تفاوت های خدمت در نیروی انتظامی با دیگر یگان ها از زبان یک سرباز پلیس

سربازی بعدی که در پشت تریبون حاضر شد، افسر وظیفه انتظامی بود، که از تفاوت های خدمت در نیروی انتظامی سخن گفت.

او در ابتدا گفت: «در نیروی انتظامی همیشه در موقعیت عملیاتی هستید، یعنی شما همیشه با تهدید جانی و تهدید حقوقی مواجه هستید. شما وقتی سرباز ارتش باشی در نهایت یک اسلحه در اختیار شماست اما سرباز نیروی انتظامی ممکن است با یک متهم میلیاردی مواجه شود و متهم از دست او فرار کند.»

او افزود: متاسفانه نحوه بکارگیری سربازان اصلا کارشناسی نیست. به طور مثال سرباز مسلح مقابل درب بانک بسیار آسیب پذیر است. چراکه آموزش های لازم برای کنترل درگیری را ندیده است. از طرف دیگر سربازان گشت شیفت های شب با اسلحه در کوچه و خیابان برای گشت زنی حضور دارند، اما باید به این نکته توجه کرد که آیا این سربازان آموزش های مناسبی دیده اند؟ مشکل دیگر این است که سربازان فقط بیمه اولیه هستند، بدین معنی که ویزیت پزشک و یا بیمارستان رایگان است اما باقی هزینه درمان برعهده خود سرباز است.

سرباز در حال خدمت در سپاه: آیا سربازی به بحث امنیت ملی ارتباط دارد؟

سرباز بعدی که در پشت تریبون حاضر شد، یکی سرباز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که 19 ماه از خدمت او می گذشت.

او در ابتدای صحبت های خود گفت: «به عنوان یک سرباز با موضوع اجبار گذراندن خدمت سربازی مشکل دارم. چرا که اگر به مشاغلی که در اختیار سربازان هست توجه شود، متوجه می شویم که کارهایی که سربازان در طول خدمت انجام می دهند، هیچ ربطی به امنیت ملی ندارد.»

او ادامه داد: اما موضوع بعد که به نظر من اهمیت دارد، توجه به زمان از دست رفته جوانان در این مدت است. افرادی که مجبور می شوند تا کسب و کار خودشان را رها کنند یا فرصت ادامه تحصیل را از دست می دهند.

از وضع بد غذای سربازان تا روزهای بازرسی

سرباز بعدی که در این نشست صحبت کرد، سربازی از ارتش بود که در ابتدای صحبت های خود به مسائل درون پادگان ها و خواب و غذای سربازان اشاره کرد. او گفت :کیفیت بعضی از غذاهای پادگان ها اصلا مناسب نیست. همچنین نظافت سلف های غذاخوری هم اصلا مناسب نیست.

او در بیان خاطره خود گفت: یکبار سربازان پول جمع کردند تا سفره خریداری و روی میز پهن کنند اما فرماند هان اجازه استفاده از آن را ندادند. همه این اتفاقات در حالی بود که در روزهای بازدید مسئولان و بازرسان، همه این اتفاقات برعکس میشد. به طور مثال سربازان سلف لباس های تمیز می پوشیدند، همه چیز مرتب میشد حتی سفرهایی که ما خریده بودیم را آن روز پهن کردند.

به سربازی رفتم تا مرد شوم اما چاپلوسی یاد گرفتم!

سپس سرباز وزارت دفاع در پشت تریبون حاضر شد و گفت: خیلی وقت ها خانواده ها به جوان ها می گویند که وقتی پسر به سربازی برود مرد خواهد شد، زندگی یاد می گیرد و می تواند روی پای خود بایستد.

او ادامه داد: من این موضوعات را به نوع دیگری یاد گرفتم. در سربازی چاپلوسی کردن را یادگرفتم، در سربازی زورگویی را یادگرفتم، و با این مشخصه ها زندگی من تغییری نکرد و بهتر نشد و همه شخصیت من به درجه روی بازو تعریف می شود.

او در ادامه با اشاره به رفتارهای متناقض در طول خدمت سربازی از سوی فرماندهان گفت: آیین نامه انضباطی نیروی های مسلح پر از قواعدی هست که در تناقض همدیگر هستند و همدیگر را نفی میکنند و فقط بنا به تشخیص فرمانده برای سربازان هر تصمیمی گرفته می شود.

دغدغه جوانان مشمول خدمت; تبعیض در میان جذب رشته های مشمولان

نفر بعد که در پشت تریبون حاضر شد، مشمول خدمت سربازی و متخصص در صدا و سیما بود.

او گفت: متاسفانه برای جذب سربازان از میان رشته های مختلف تحصیلی تبعیض قائل می شوند.

دانشجو هستم اما آینده ام با سربازی گره خورده است

نفر بعدی که در پشت تریبون حاضر شد، یک دانشجو بود که در انتظار موعد مشمولیت خود به سر می برد.

او در ابتدای صحبت های خود درباره تاثیر سربازی بر روی تحصیل و دانشگاه گفت:افرادی را می شناسم که به خاطر فرار از سربازی، تحصیل خود در دانشگاه را طول می دهند و این در حالی است که افرادی که من میشناسم از دانشجوهای خوب هستند. حتی افرادی را می شناسم که در رشته ای غیرمرتبط تحصیل می کنند فقط به این دلیل که به سربازی نروند.

او افزود: در واقع آینده همه جوانان به نوعی گره خورده با سربازی است. جوانان هزینه های زیادی متحمل میشوند تا دوره سربازی را یا نروند و یا به تاخیر بیاندازند.

او در ادامه گفت: « همچنین نکته دیگر تفاوت بین طلاب و دانشجویان در خدمت سربازی است. طبق گفته دبیر ستاد همکاری های حوزهای علمیه و آموزش و پروش طلاب که علاقه مند هستند میتوانند سربازی خود را در آموزش و پرورش بگذرانند. من در این خصوص تحقیق کرده ام. طلاب میتوانند در نهادهای دولتی فعالیت کنند و این فعالیت به ازای سربازی حساب شود. چرا این امتیاز برای دانشجویان سایر علوم نیست؟.»

این دانشجو ادامه داد: امیدوار هستم روزی برسد که سربازان بتوانند دوره سربازی خود را در محیطی بگذرانند که هم بتوانند کار یاد بگیرند و هم برای کشو رمفید واقع شوند.

سپری شد وقت جوانان به بطالت یعنی مرگ آن ها

یک کارافرین حوزه فناوری ارتباطات نفر بعدی بود که به عنوان یک مشمول در این نشست صحبت کرد.

او در ابتدا گفت: همیشه تعریف قتل برای ما کشتن یک موجود است و وقتی به خاک سپرده میشود جز مردگان محسوب میشود. اما قتل در حقیقت کشتن یک فرصت است. وقتی فردی در یک قرار ملاقات یک ربع دیر میرسد، آن یک ربع را از عمر فرد مقابل کشته اید. به این دلیل که آن فرد در طی یک ربع سپری شده، هیچ کاری جز انتظار انجام نداده است.

او در ادامه با طرح این سوال که سربازی چیست؟ ادامه داد: «ما فکر می کنیم که امروزه بدون تلفات، امنیت کشور را تامین می کنیم در صورتی که تعداد زیادی جوان هر ساله وارد مرحله گذراندن خدمت میشوند و 2 سال از عمر خود را در این دوره می گذرانند و این یعنی مرگ تعداد زیادی از جوانان.»

یک نهم عمر جوانان در سربازی

مشمول بعدی که در این نشست حضور داشت یک بازیگر و کارگردان تئاتر بود.

او در ابتدا گفت: من هم مانند همه انسان ها که در ابتدا تصمیم می گیرند دکتر و یا مهندس شوند، تصمیم گرفتم مهندس شوم اما بعدها متوجه شدم که به رشته های مهندسی علاقه ای ندارم.

او در ادامه با بیان این موضوع که در جامعه ما همه در یک قالب شکل می گیرند گفت: «توقعات ما از آدم ها قالبی است که می گوید یک پسر معقول باید در این چارچوب باشد. یک مرد معقول باید یک شکل خاص باشد و ادم ها را در قالب خودشان به صورت فردی نمی پذیریم. متاسفانه بخشی از این جامعه نیز نظامیان هستند و آنان نیز مثل همه آدم های دیگر برخورد می کنند.»

او افزود: وقتی جوانی در 18 سالگی 2 سال به خدمت سربازی میرود یعنی یک نهم عمرش را در سربازی می گذراند. به اعتقاد من در سربازی باید به توانمندی نیروهایی که جذب می کنیم توجه کنیم.