جراحی برای نجات برجام
روحانی با بیان اینکه امروز به سران ۵ کشور اعلام کردیم که از دو اقدامی که تاکنون انجام می‌دادیم، صرف‌نظر خواهیم کرد و این دو اقدام به یک بیان ساده شامل ۲ فروش بوده است، تصریح کرد: هر زمان مواد غنی‌شده ما به ۳۰۰ کیلوگرم می‌رسید، اضافه بر آن را به کشوری می‌فروختیم و در قبال آن کیک زرد می‌گرفتیم.
از امروز این فروش متوقف می‌شود و فروش دوم، فروش آب سنگین بود که هر وقت آب سنگین ما از ۱۳۰ تن تجاوزمی‌کرد، آن مقدار اضافی را به کشوری می‌فروختیم، امروز این فروش را هم متوقف می‌کنیم. روحانی همچنین با تاکید بر اینکه اگر در پایان ۶۰ روز به نتیجه نرسیدیم دو اقدام دیگر را آغاز خواهیم کرد، این دو اقدام را چنین تشریح کرد: توافق در برجام بر این مبنا بوده که غنی‌سازی خود را در سطح ۶۷/ ۳ نگه داریم و از این اقدام خودداری می‌کنیم؛ یعنی دیگر سطحی برای ما مطرح نیست.
رئیس‌جمهور افزود: رآکتور آب سنگین اراک بنا بود با مشارکت کشورهای ۱+۵ آن وقت در برجام، نوسازی شود و در مسیر راه بوده و هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است؛ دومین اقدام این است که بعد از ۶۰ روز نسبت به اراک هم تصمیم خواهیم گرفت که برنامه قبل از توافق برجام‌مان را ادامه دهیم و اراک را تکمیل کنیم و در مرحله دوم هم ۶۰ روز فرصت داده می‌شود و اگر به نتیجه نرسیدیم، اقدام بعدی مورد نظر ماست.
روحانی همچنین اظهار کرد: به طرف مقابل یعنی ۵ کشور اعلام کردیم اگر آنها ظرف ۶۰ روز پای میز مذاکره آمدند و با آنها صحبت کردیم و به نتیجه رسیدیم و به منافع اصلی‌مان مخصوصا نفت و بانک به‌عنوان دو مورد از منافع مهم دست یافتیم، به نقطه اول و به شرایط ۱۷ اردیبهشت ۹۸ برمی‌گردیم.
همزمان دولت روز گذشته در نامه‌ای به کشورهای حاضر در توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه) تصمیم خود برای کاهش تعهداتش در قبال این توافق را اعلام کرد.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا ۱۸ اردیبهشت سال گذشته رسما از توافق هسته‌ای با ایران به‌صورت یک‌طرفه خارج شد و فرمان بازگشت تحریم‌های ایران را که براساس برجام تعلیق شده بود، امضا کرد.
در ادامه سیاست‌های آمریکا در قبال ایران در چارچوب «حداکثر فشار بر ایران»، کاخ‌سفید ۱۹ فروردین سال‌جاری در اقدامی خصمانه و مغایر با قوانین بین‌المللی نام سپاه پاسداران انقلاباسلامی را رسما در لیست به اصطلاح تروریستی دولت امریکا قرار داد و به‌دنبال آن دوم اردیبهشت، سال‌جاری اعلام کرد که با پایان معافیت فعلی هشت خریدار نفت ایران از تحریم‌ها، این معافیت‌ها تمدید نخواهد شد.
در کنار این فشارها دولت ترامپ روز شنبه هفته جاری معافیت‌های مربوط به همکاری هسته‌ای اتحادیه اروپا، چین و روسیه با ایران را تمدید کرده اما دو معافیت انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیومغنی‌شده با کیک زرد را تمدید نکرد. در ادامه اقدامات آمریکا در قبال ایران مقام‌های آمریکا چند روز پیش از اعزام ناوگروه «یواس‌اس آبراهام لینکلن» به آب‌های خلیج‌فارس خبر داده‌اند.
حسن روحانی روز گذشته در چنین فضایی و در سالگرد خروج آمریکا از برجام، کاهش تعهدات ایران در قبال برجام را اعلام کرد و با بیان اینکه البته این اعلام برای ۶۰ روز است؛ یادآور شد: البته در پیامی که به ۵ کشور دادیم به صراحت گفتیم که اگر بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی بکنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند با یک اقدام بسیار قاطعی روبه‌رو خواهند شد و این اقدام قاطع را نیز در این نامه برای ۵ کشور توضیح دادم.بر این اساس به گفته رئیس‌جمهوری فاصله مرحله اول تا دوم کاهش تعهدات ایران در برجام، دو ماه خواهد بود که اگر اقدامات جدیدی از سوی طرف مقابل صورت گیرد، ایران به شرایط قبل بازخواهد گشت.
ناتوانی اروپا در عمل به تعهدات اقتصادی
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور در جلسه هیات دولت، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را به نفع منطقه و کل جهان و به ضرر دشمنان ایران برشمرد و تاکید کرد: تندروهای آمریکا، صهیونیسم و ارتجاع منطقه به‌عنوان نیروهای ضدبرجام، ضد‌ایران بوده و هستند. رئیس‌جمهور اظهار کرد: بعد از روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا که مجموعه شرایط انتخابات یک شرایط نامتعارف و غیرمعمول در این کشور بود، این دولت با وجودی که با شعار صلح و اینکه سربازان خود را از منطقه خارج و به نفع ملت آمریکا کار کرده و در مسیر حقوق و قانون حرکت خواهیم کرد، از مردم رأی گرفت؛ اما متاسفانه به تعهدات خود عمل نکرد.
روحانی ادامه داد: امروز گروه تندرویی که در داخل کاخ سفید بسیاری از امور را در دست دارد، حتی اختیار کار را از شخص رئیس‌جمهور هم گرفته و از این شیوه نه تنها دولت فعلی آمریکا، بلکه مردم منطقه و حتی دوستان آمریکا در اروپا، کانادا و مکزیک هم در رنج قرار دارند.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: امروز همه آنهایی که متحد آمریکا بودند و همه صاحبان شرکت‌های تجاری و کارآفرینان دنیا در رنج هستند. در چنین شرایطی، صهیونیسم و ارتجاع و گروه داخلی آمریکا به‌ویژه آیپک، فشار آوردند تا دولت آمریکا از برجام خارج شود. رئیس‌جمهور ادامه داد: البته آمریکایی‌ها بیش از یکسال شعار می‌دادند و بعد از دی‌ماه سال ۹۶ بود که برای زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود، امیدوارتر شدند که این در جای خود باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: آمریکا ابتدا می‌خواست با خروج از برجام ایران را وادار کند که روز بعد از برجام خارج شود تا پرونده را به شورای امنیت ببرد و بار از دوش آمریکا برداشته شود تا فشار بر ایران تشدید شود.
روحانی با بیان اینکه هنر، تدبیر و هوشمندی نظام ایران این بود که در این دام نیفتاد و در زمین آمریکا بازی نکرد، گفت: وقتی دوستان ما و همچنین کشورهای اروپایی با تماس مستقیم حضوری، تلفنی یا ارسال پیام از ما درخواست کردند که به آنها مهلتی بدهیم ما هم به درخواست آنها پاسخ مثبت دادیم. رئیس‌جمهور افزود: به‌دلیل اینکه اتمام حجت کنیم و مردم ما بدانند که در کارها عجله نمی‌کنیم و حساب‌شده عمل می‌کنیم و به‌دلیل اینکه می‌دانستیم و می‌دانیم برجام چقدر مهم است و ویرانی برجام چقدر برای منطقه و جهان خسارت‌بار است، به آنها پاسخ مثبت دادیم.
روحانی تصریح کرد: قرار بود که چند هفته صبر کنیم که چند ماه صبر کردیم. دو مرتبه آنها تماس گرفتند و از ما خواستند کمی بیشتر به آنها مهلت دهیم و ما باز هم این مهلت را به آنها دادیم و براساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام ۴ نوبت با ۵ کشور باقیمانده (۲ مرتبه در سطح معاونان وزرا و دو بار در سطح وزرا) در چارچوب برجام مذاکره کردیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه ما از ساز و کار برجام استفاده کردیم و از لحاظ حقوقی قدم‌هایی که باید برداریم را برداشتیم، اظهار کرد: دوستان ما قدم‌های خوبی هرچند ناکافی در این مدت برداشتند و اروپایی‌ها از لحاظ زبان و تبلیغات، مواضع خوبی در پیش گرفتند، اما در مقام عمل و به‌ویژه در بخش اقتصادی متاسفانه ناتوان بودند.
تفکر کدخدامآبی آمریکا
رئیس‌جمهور در ادامه سخنانش اظهار کرد: یکبار دیگر در مصاحبه‌ای در سال ۹۱ گفتم که وقتی ما در سال ۸۲ و ۸۳ با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کردیم، اروپایی‌ها دچار یک مشکل بودند و آن مشکل باعث شد توفیق ما بسیار اندک باشد و آن مشکل این است که آمریکا را کدخدا می‌دانند و این تفکر اروپایی است که نمی‌گذارد آنها تصمیم قاطع برای منافع ملی خودشان اتخاذ کنند البته از آن زمان تاکنون آن تفکر مقداری بهتر شده و امروز دیگر کدخدایی آمریکا را در امور سیاسی و حقوقی قبول ندارند.
روحانی اضافه کرد: متاسفانه در بخش اقتصادی، شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی همچنان آمریکا را کدخدا می‌دانند و این تفکر ناصحیح و نادرست باعث می‌شود نتوانند تصمیم درست برای منافع اروپا، منطقه و جهان اتخاذ کنند و متاسفانه زیر بار فشار خم می‌شوند.
استراتژی نظام در مورد نقض برجام
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه بیش از ۷ ماه پیش در سازمان ملل متحداعلام کردم که استراتژی نظام، تعهد در برابر تعهد، نقض در برابر نقض، تهدید در برابر تهدید، اقدام در برابر اقدام است، گفت: امروز می‌خواهیم به آن سخنان عمل کنیم و بگوییم در چارچوب برجام، اولین قدم قاطع خودمان را برمی‌داریم. روحانی خاطرنشان کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سال ۹۴ تا امروز ۱۴ نوبت تایید کرده که ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده است و ۵ کشور در تمام جلسات بعد از خروج آمریکا اعتراف کردند که ایران از همه منافع برجام نمی‌تواند استفاده کند، پس عدم‌توازن را همه قبول دارند. رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه «تکالیف در برابر حقوق» یک اصل بدیهی حقوقی است، تصریح کرد: نمی‌شود یک کشوری به تکالیفی عمل کند، ولی از حق خودش برخوردار نشود. این توازن حق و تکلیف همیشه باید محفوظ بماند و بنابراین طبق تصمیم شورای‌عالی امنیت ملی، صبح امروز از طرف من ۵ نامه به سران ۵ کشور باقیمانده در برجام ارسال شد.
امروز، روز پایان برجام نیست
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه در این نامه‌ها به طرف‌هایمان اعلام کردیم که یک سال به خاطر توصیه‌های شما صبر کردیم گفت: یک سال صبر و حوصله کردیم و به تمام تعهدات خودمان پایبند بودیم. او تاکید کرد: امروز نمی‌خواهیم از برجام خارج شویم و همه مردم ما و جهان بدانند که امروز، روز پایان برجام نیست، اما روز گام جدید در برجام و در چارچوب برجام است.
رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه برجام در بندهای ۲۶ و ۳۶ به ما حق داده که اگر طرف ما تعهد خودش را نقض کند، ما آن را در کمیسیون مشترک مطرح کنیم و یک زمان‌بندی پیش‌بینی کرده که از آن زمان‌بندی عبور کردیم و در سطح معاونان و وزرا آن کمیسیون مشترک تشکیل شده، تاکید کرد: متاسفانه به‌رغم اینکه اروپایی‌ها و دوستان‌مان بارها و بارها تاکید کردند که خروج آمریکا را به نحوی جبران و به تعهدات خود عمل می‌کنیم، در مقام عمل شاهد آن نبودیم.رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه راه ما کاملا مشخص است و مردم ما بدانند ما از برجام خارج نشدیم و برجام پابرجاست، خاطرنشان کرد: ما امروز آن روی سکه برجام را نشان می‌دهیم همان برجامی که در بندهای ۲۶ و ۳۶ به ما می‌گوید که در صورت تخلف طرف مقابل، شما هم می‌توانید تعهدات خودتان را در هر سطحی بکاهید، ما امروز کاهش آن و نه خروج از برجام را اعلام کردیم.
مرد صلح و مرد اعتدال هستیم
روحانی در ادامه سخنانش در جلسه هیات دولت تصریح کرد: ما همچنان مرد صلح و مرد اعتدال هستیم. ما آغازگر نقض تعهدات نبودیم و آغازگر هیچ جنگی نخواهیم بود؛ اما هیچ‌گاه تسلیم قلدری نشدیم و نخواهیم شد و در برابر هر متجاوزی پاسخ قاطع خواهیم داد، این فرهنگ ما ایرانیان است، این فرهنگ اسلام ماست و این راه پیامبر و ائمه ما و راه شهیدان ما است.
در چارچوب برجام آماده مذاکره هستیم
رئیس‌جمهور در ادامه خطاب به کشورهای دوست و به ۵ کشور باقیمانده، با تاکید بر اینکه در چارچوب برجام آماده مذاکره هستیم، گفت: نه یک کلمه کم و نه یک کلمه اضافه. برجام، همان برجام است و تغییر نمی‌کند، اما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و اجرای تعهدات شما و شکل اجرای تعهدات، پای میز مذاکره بنشینیم. روحانی تصریح کرد: میز مذاکره را ترک نکردیم و شما هم مرتب به ما گفته‌اید که ما میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد. آن قلدری که بنا بود میز مذاکره را به‌هم بزند، تا امروز ناموفق بوده است.
هشدار در مورد توقف همکاری در مقابله با مواد مخدر
رئیس‌جمهور با اشاره اینکه می‌خواهم به دوستان نکته دیگری را بگویم، اظهار کرد: قاعدتا همه شما به نقش ایران در امنیت منطقه از خلیج‌فارس تا مدیترانه و از دریای خزر تا دریای سرخ مطلع هستید و می‌دانید.
شما می‌دانید که نقش ایران در مبارزه با تروریسم در این منطقه تا چه حد بوده است و شما می‌دانید که اگر نقش ما نبود امروز تروریست‌ها در پایتخت‌های کشورهای اروپایی جولان می‌دادند. روحانی اضافه کرد: شما نقش ما را در اینکه سیل مهاجرین را نگذاشتیم از این منطقه به سمت اروپا حرکت کند، می‌دانید
. پذیرای میلیون‌ها مهاجر بودیم و هستیم. شما می‌دانید که ما بزرگ‌ترین سنگر مبارزه با مواد مخدر بودیم و این ما بودیم که با ۴ هزار شهید از نیروهای عزیز و جان‌برکفمان در مرزهای شرقی نگذاشتیم این همه مواد مخدر عبور کند و به کشورهای شما برسد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه انجام این اقدامات، میلیاردها دلار مخارج دارد و با شرایطی که آمریکا به‌وجود آورده، قادر به پرداخت این مخارج نیستیم، گفت: نمی‌شود برجامی باشد و هزینه‌اش را ما پرداخت کنیم. روحانی تاکید کرد: اگر برجام برای امنیت جهان، منطقه و برای صلح و توسعه منطقه است همه باید بهایش را پرداخت کنند.
رئیس‌جمهور خطاب به طرف‌های دیگر برجام با بیان اینکه شما می‌خواهید سایه برجام همیشه بر سر شما بوده اما همه کار این درخت به‌عهده ما باشد، افزود: شما هم وظیفه دارید؛ شما امروز برای حفظ خودتان نه به‌خاطر ایران، برای امنیت خودتان، برای حفظ جوان‌های خودتان در برابر مواد مخدر و سیل مهاجرین و همکاری‌های دیگری که تاکنون ایران با شما داشته است، وظیفه دارید و اگر این روند ادامه پیدا کند آن همکاری‌ها تعطیل خواهد شد.
آغاز زبان جدید مذاکره
رئیس‌جمهور با بیان اینکه امروز با زبان جدیدی مذاکره را شروع کردیم، گفت: امروز میز مذاکره را ترک نکردیم بلکه با زبان حقوقی با شما سخن می‌گوییم که دیروز با زبان دوستانه و سیاسی بیشتر با شما حرف می‌زدیم؛ این حق ماست که از زبان سیاسی و از زبان حقوقی برای منافع ملت‌مان استفاده و بهره‌برداری کنیم.
روحانی تاکید کرد: دوستان عزیز ما در دنیا و منطقه بدانند ایران به خوبی قادر است کشور را اداره کند؛ نظام ما، نظام پایدار است؛ ملت ما، ملت منسجم است؛ اگر اختلاف سلیقه هم داشتیم، به‌خاطر فشار آمریکا این اختلاف سلیقه را کنار گذاشته و می‌گذاریم.
روحانی اظهار کرد: راهی که امروز انتخاب کردیم، راه جنگ نیست، راه دیپلماسی است؛ به‌عنوان کسی که در این مساله آشنایی دارم و به‌عنوان نماینده ملت ایران، به ملت ایران عرض می‌کنم، راه امروز، راه درگیری و جنگ با دنیا نیست؛ باز هم راه دیپلماسی است؛ «دیپلماسی با یک زبان جدید و با منطق جدید.»
روحانی با بیان اینکه باز هم با قانون و منطق حرف می‌زنیم، گفت: از روز اول تاکید کردم و امروز هم تاکید می‌کنم که برجام یک توافق برد - برد بوده و اجازه نمی‌دهیم که آمریکا این توافق برد - برد را به برد - باخت تبدیل کند.
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه دنیا باید بداند که برجام به یک توافق برد - باخت و چیزی که آمریکا می‌خواهد، تبدیل نمی‌شود، گفت: اگر هم بر فرض بشود، به یک توافق باخت - باخت تبدیل می‌شود.
برجام یا برد - برد است یا باخت-باخت است. شما اشتباه نکنید. آمریکا سر شما کلاه نگذارد، راه و مسیر ما مشخص است.روحانی با اشاره به اینکه امروز در چارچوب برجام ضمن استفاده از حق قانونی خود برای بهره‌گیری از یک مرحله،۶۰ روز هم به دوستان‌مان مهلت دادیم، گفت: امیدوارم در این ۶۰ روز بتوانیم با مذاکرات سازنده به نقطه مطلوب برسیم.رئیس‌جمهور افزود: اصل برجام درست و راهبردی و صبر یکساله ما هم راهبردی بوده است. آغاز راه جدید هم راهبردی و ملی و به نفع ملت ما خواهد بود و این مسیر را قاطعانه ادامه می‌دهیم.
