رانت اقتصاد نفتی مانع مشورت دولت با اقتصاددانان شده است/ فهم درستی از اقتصاد بدون نفت نداریم

رویداد۲۴ برخی کارشناسان معتقدند که دولت چندان اعتقادی به مشورت با اقتصاددان‌ها ندارد. در همین نمونه اخیر یعنی نظرخواهی معاون اول رئیس جمهور برای تصمیم گیری در رابطه با اقتصاد آزاد و دولتی، بسیاری همین شک و شبهه را مطرح می‌کنند که این نظرخواهی‌ها هم نمایشی است.

سابقه چنین نظرخواهی هایی، جلسات مشورتی دولت با اقتصاددان‌ها در ارتباط با ارز ۴۲۰۰ بود که با وجود مخالفت بسیاری از این کارشناسان، دولت باز هم کار خود را کرد.

از اقتصاد نفتی جدا نشدیم

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در خصوص علت این مساله می‌گوید: «ما بعد از ۷۰ سال تازه در حال ورود به اقتصاد بدون نفت هستیم. دوران اقتصاد بدون نفت در سال‌های بین ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ بود که بعد از ملی شدن صنعت نفت اجازه فروش نفت را به ایران ندادند. بعد از ۷۰ سال امروز در سال ۹۸ برخی مسائل وجود دارد که نشان از مشکلاتی در صادرات رسمی نفت ماست و باید به صورت غیررسمی اقدام به صادرات کنیم. به نظر می‌رسد که در سال گذشته و حتی ابتدای امسال، هنوز از قواعد اقتصاد نفتی کنار نرفتیم و همچنان قواعد و مدیریت اقتصاد نفتی حاکم است و بیشتر درگیر ساده انگاری مساله هستیم.»

وی معتقد است: «اگر این روند ادامه پیدا کند، مردم مشکلات بیشتری خواهند داشت. جلسات مشورتی هم بیشتر نمایشی است، چون هنوز اصلاحات ساختاری و تغییر قواعد اقتصادی به اقتصاد بدون نفت و پذیرش مساله جنگ اقتصادی صورت نگرفته است.»

شقاقی می‌گوید: «من در جلسات بانک مرکزی حضور داشتم و تاکنون در ۶ جلسه با حضور رئیس کل بانک مرکزی شرکت کرده‌ام. آقای همتی به نظرم آدم دغدغه مندی می‌رسد و جلساتش نمایشی نیست، اما در سایر نهاد‌هایی که حضور دارم بیشتر حس می‌کنم نمایشی است.»

اطلاعات درست به اقتصاددان‌ها بدهیم

به گفته وی، قواعد اقتصاد نفتی یعنی ساز و کار‌هایی که از ۵۰ سال قبل ایجاد شد و برخی نهاد‌های غیرعقلایی ایجاد شد. هنوز قواعد اقتصاد نفتی و نهاد‌های غیرعقلایی دوران نفتی را کنار نگذاشته‌ایم. بیشتر این جلسات نمایشی است و دلیلش این است که هنوز فهم درستی از اقتصاد بدون نفت نداریم.

این اقتصاددان تاکید می‌کند: «باید به کسانی که می‌خواهیم از آن‌ها مشورت بگیریم، اطلاعات درستی از اقتصاد ایران داده شود. در عین حال به نظر می‌رسد اقتصاددان‌ها ساز و کار‌هایی را به صورت مشورت به دولت گفته اند، اما چون هنوز قواعد اقتصاد نفتی را به دلیل رانت موجود به هم نزدیم، حاضر نیستیم به ساز و کار علم اقتصاد پایبند باشیم. هر راهکاری هم که داده می‌شود به دلیل برهم زدن منافع برخی دیگر، فرد متهم به خلاف گویی می‌شود. اصول اقتصاد بازار را ابتدا باید پذیرفت و نظام خلق ثروت با نظام خلق قدرت از هم جدا شود و ساز و کار بخش خصوصی و شفافیت را بپذیریم.»