پافشاری مکرون بر مذاکره بین ایران و آمریکا جواب می‌دهد؟

رویداد۲۴ سفر ناگهانی ظریف به محل برگزاری اجللاس جی ۷ در حالی پایان یافت که گفتگو‌ها در مورد ایران همچنان ادامه دارد. رییس جمهور فرانسه مدت‌هاست تلاش می‌کند در جهت کاهش تنش بین ایران و آمریکا گام بردارد. سفر بی خبر روز گذشته ظریف گمانه‌زنی‌ها برای به سرانجام رسیدن مذاکرات با فرانسه را تقویت کرد. اما با وجود عدم استقبال ترامپ از طرح ماکرون آینده مذاکرات بین ایران و فرانسه به کجا خواهد رسید؟

عصر دیروز وزیر خارجه کشورمان بدون اعلام قبلی با هوپیمای دولتی به شهر بیاریتز فرانسه رفت و دقایقی پس از ورود به این شهر گفتگو‌ها را با ژان ایو لودریان، همتای فرانسوی خود آغاز کرد. مذاکرات ظریف در حاشیه نشست سران هفت کشور صنعتی برگزار شد.

رویترز به نقل از مقامات فرانسوی خبر داد که در این سفر کوتاه، ظریف سه ساعت و نیم گفتگو و مذاکره کرده که نیم ساعت آن با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه بوده است.

به گفته مقامات فرانسوی این گفتگو‌ها "مثبت" بوده و مذاکره در باره آن امشب و فردا بین سران گروه هفت ادامه خواهد داشت. ظریف هم در مورد آینده مذاکرات با فرانسه گفته است که راه دشواری در پیش است، اما ارزش آن را دارد. دو کارشناس اروپا در گفتگو با فرارو به تحلیل مذاکرات ایران و فرانسه و چشم انداز آن در آینده می‌پردازند:

دکتر عبدالرضا فرجی راد، استاد دانشگاه، سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان و تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک در این باره گفت: آنچه مسلم است الان مذاکرات بین ایران و فرانسه است و فرانسه می‌خواهد کاری کند بتواند هم فضای تنفسی برای اقتصاد ایران به وجود بیاورد و هم از طرف دیگر، ایران را به آمریکا و کاخ سفید وصل کند. موفقیت این طرح به این مساله بستگی دارد که طرح فرانسه تا چه حد می‌تواند راهگشا باشد و مورد پذیرش ایران قرار گیرد.

این کارشناس اروپا در مورد پذیرش ایران افزود: آنچه که مسلم است با در نظر گرفتن اجرای شروطی از طرف فرانسه، ایران تا حدودی طرح ماکرون را پذیرفته است. اما این بدان معنی است که هنوز خواسته‌های ایران کامل برآورده نشده است. اما قسمت دوم مهم‌تر است: حالا باید گفتگو‌هایی صورت گیرد و تا زمانی که این گفتگو‌ها در جریان است، با وساطت فرانسه معافیت‌هایی به ایران داده می‌شود.

این استاد دانشگاه گفت:، اما باید دید آیا ایران می‌پذیرد با آمریکا صحبت کند؟ اگر پذیرفت دو مساله پیش می‌آید. یا طرفین باید در چارچوب برجام صحبت کنند که طبیعتا در این صورت نباید مشکل خاصی باشد. ۱+۵ دور هم می‌نشینند، نماینده آمریکا هم همانطور که قبلا حضور داشته است شرکت می‌کند. طرفین گفتگو می‌کنند یا به توافق می‌رسند یا خیر. اگر به توافق رسیدند که تحریم‌ها باید برداشته شود. اگر به توافق نرسیدند بر اساس طرح فرانسه تحریم‌ها بر می‌گردد.

دیپلمات کشورمان افزود:، اما ممکن است آمریکایی‌ها خواسته بیشتری داشته باشند و منظورشان گفتگو و ملاقات در سطح بالا باشد. اینجاست که ایران از اول موضع خود را مشخص کرده و اعلام کرده آمادگی این مساله را ندارد. مقامات ارشد کشور هم گفته اند که ما مذاکره نمی‌کنیم.

فرجی راد گفت: این‌ها همه جزییات کار است که باید به تدریج جلو رود تا آینده آن مشخص شود. حالا این مذاکرات پیش می‌رود و در جایی که ایران یا آمریکا حساس شوند متوقف می‌شود. بنابر این باید مذاکرات ادامه پیدا کند تا ببینیم نتیجه چیست.

 

 

این استاد دانشگاه در مورد احتمال اقدام فرانسه خارج از کانال آمریکا گفت: کاری که فرانسوی‌ها می‌کنند در قالب اینستکس نیست. نوعی گشایش است که می‌خواهند در قالب جدید با آمریکایی‌ها پیاده کنند. آمریکا هم دو هفته پیش توی ذوق فرانسوی‌ها زد. آمریکایی‌ها اول چراغ سبز نشان دادند، اما طرف ایرانی آمادگی پیدا نکرد که با ترامپ ملاقات کند. البته فرانسه هم دنبال چنین هدفی نبود.

او افزود: آمریکایی‌ها چراغ سبزی دادند که فرانسه با ایران مذاکره کند، اما توقعشان این بود که از این مذاکران ملاقات سطح بالا حاصل شود. وقتی که مطمئن شدند این مذاکرات سطح بالا امکان پذیر نیست گفتند فرانسه نماینده ما نیست و ما نگفتیم تماس بگیرند.

فرجی راد گفت: این کاری که فرانسوی‌ها در حال حاضر انجام می‌دهند در ارتباط با خودشان نیست و نوعی واسطه‌گری است. اگر خودشان می‌خواهند کاری کنند باید در قالب اینستکس باشد یعنی شرطی که ایران برای آن‌ها گذاشته را اجرا کنند. ایران فاز یک و دوی کاهش تعهدات برجامی را اجرا کرده و فاز سه را چند روز دیگر اجرا می‌کند. این فاز خیلی برای اروپایی‌ها مهم است.

این استاد دانشگاه گفت: در قالب گام‌های ایران، تا قبل از اجرای فاز سه، فرانسه و بقیه اتحادیه اروپا باید خواسته‌های ایران یعنی "خرید نفت" یا "اعطای اعتبار" را بر مبنا و اساسی که دو طرف به توافق می‌رسند، عملی کنند. اگر این دو عملی نشود، ایران وارد فاز سه می‌شود. فاز سه حساس‌ترین فاز است. در این فاز غنی سازی بالا می‌رود یا سانتریفیوژ با تکنولوژی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد یا بازرسان با فواصل زمانی طولانی‌تری اجازه ورود به تاسیسات پیدا می‌کنند.

این کارشناس مسائل اروپا گفت: فرانسه قرار نیست کاری کند، اقدامات این کشور فقط واسطه‌گری است. اگر می‌خواهد کاری کند باید کشور‌های دیگری را وارد اینستکس کند که سرمایه‌گذار‌ی کنند. هرچه کشور‌های بیشتری در اینستکس سرمایه گذاری کنند تحریم از سوی آمریکا سخت‌تر می‌شود. اگر تعداد کم باشد آمریکا می‌تواند هر کس با ایران کار می‌کند را تحریم کند. دکتر ظریف سفری دیپلماتیک به کشور‌های اسکاندیناوی داشت؛ اگر بعد از گفتگو‌های انجام شده این سه کشور در اینستکس سرمایه گذاری کنند کار آمریکایی‌ها سخت‌تر می‌شود.

دکتر علی بیگدلی، کارشناس مسائل اروپا و استاد دانشگاه در مورد علل تلاش فرانسه برای به نتیجه رساندن مذاکرات با ایران گفت: پافشاری ماکرون دو دلیل عمده بیرونی و درونی دارد. دلیل درونی این است که با توجه به بحرانی که در فرانسه پیش آمده ماکرون سعی می‌کند برای خود وجاهتی کسب کند و برای دور آینده انتخابات در سال ۲۰۲۱ آماده شود.

او افزود: دلیل بیرونی آن است که فرانسه به دلیل بنیانگذاری اتحادیه اروپا در سال ۱۹۴۷ تلاش می‌کند اتحادیه اروپا را به عنوان رقیب آمریکا حفظ کند و به همین دلیل، ترامپ از اتحادیه اروپا خوشش نمی‌آید و خوشحال است که انگلستان از اتحادیه خارج می‌شود.

بیگدلی گفت: اما طرف دیگر قضیه ترامپ است که با حجم فراوان تحریم‌ها و حجم فراوان تسلیحاتی که وارد خلیج فارس کرده است، بعید به نظر می‌رسد از موضع سخت خود عقب نشینی کند؛ مگر در صورتی که بتواند امتیاز بگیرد تا بتواند پاسخ مردم آمریکا و رقبای انتخاباتی را در آستانه انتخابات بدهد. باید ببینیم به چه دلیل ترامپ باید عقب نشینی کند و امتیاز بدهد؟ اگر عقب نشینی کرد ایران در برابر او چه امتیازی خواهد داد؟

 

 

این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: همین وضعیت در مورد ما هم صادق است. اگر امتیاز بدهیم باید در قبال آن امتیازی بگیریم. به نظر من در اینجا باید امتیاز بدهیم، چون مذاکره شبیه معامله است. نمی‌توانیم در نقطه صفر اولیه بنشینیم و انتظار داشته باشیم به ما کمک کنند. اکنون روند مذاکرات با حالت فریز مواجه شده است.

بیگدلی ادامه داد: الان دیگر بحث برجام نیست. بحث جداگانه‌ای است. بحث حقوق و بشر و موشک در متن برجام نیامده است، اما الان شرایط عادی نیست و اینکه صرفا به اجرای محتویات برجام پافشاری کنیم به ضرر ما تمام خواهد شد.

این کارشناس مسائل اروپا گفت: اگر مرحله سوم را به اجرا بگذاریم و نتوانیم با ماکرون به توافق برسیم مسیر برای رفتن پرونده ما به شورای امنیت کاملا مهیا می‌شود. با توجه به شرایطی که ما الان با آمریکا داریم و مشکلاتی که اتحادیه اروپا دارد، فراسنه تا کی می‌تواند این بار را به دوش بکشد؟ بنابر این باید تغییراتی به وجود بیاید و ما هم باید در استراتژی خود تغییراتی به وجود بیاوریم. اینطور نیست که ما مرحله سوم را پیاده می‌کنیم و آن‌ها هم واکنشی نشان ندهند.

بیگدلی گفت:. باید اتفاقی بیافتد. به چه دلیل فرانسه با هزینه تحریم‌های ثانویه آمریکا کنار بیاید؟ ایران چه امتیازی می‌تواند بدهد؟ البته ما هم اگر بخواهیم عقب بنشینیم نمی‌توانیم جواب مردم را بدهیم باید حتما یک سری امتیازات بگیریم.

این استاد دانشگاه گفت: به نظر نمی‌آید سفر آقای ظریف خیلی موفقت آمیز باشد، چون ما می‌گوییم، چون برجام را اجرا نکردید باید امتیاز بدهید. برجام مرده است. بنابر این پافشاری بر روی برجام به نفع ما نیست. در صورت اجرای مرحله سوم، پرونده ما به شورای امنیت می‌رود. باید باب جدیدی باز کنیم تا حدودی بتوانیم آمریکا و اروپا را راضی نگه داریم وگرنه به جایی نمی‌رسیم. به نظر می‌رسد اینکه ظریف گفته مذاکرات رضایتبخش بوده، تعارف است. تاکنون چیزی اتفاق نیفتاده است.

این استاد دانشگاه در مورد توانایی فرانسه برای برآورده کردن خواسته‌های ایران خارج از کانال آمریکا گفت: بنگاه‌های اروپایی مستقل از دولت هستند و روابط نزدیکی با آمریکا دارند. مزایده و مناقصه با آمریکا برایشان مهم است. دولت نمی‌تواند آن‌ها را تحت فشار بگذارد. اینکه یک خبرگزاری فرانسه هم گفته بود قرار است اتحادیه اروپا ۱۵ میلیارد یورو در صندوقی بگذارد که صادرات و واردات با ایران از آن طریق انجام شود هنوز تحقق پیدا نکرده است و الان با توجه به وضعیت انگستان چنین اقدامی از طرف اتحادیه اروپا بعید است. خارج از کانال آمریکا، ماکرون و اتحادیه اروپایی‌ها به تنهایی نمی‌توانند کاری کنند.