تیرِ خلاص کرونا بر توریسم/ پای درد و دل فعالان گردشگری: هتل‌داران ورشکسته، خانه‌های بوم‌گردی خالی

رویداد۲۴  اکنون ۶ ماه است که به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا برخی از کسب و کار‌ها مانند صنعت گردشگری دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند و هزاران نفر تحت تاثیر شیوع این بیماری در این حوزه بیکار شدند. در این شرایط تمامی مشاغلی که مرتبط با حوزه گردشگری بودند هم دچار آسیب و ضرر شدند. از جمله هتل‌ها، آژانس‌های هواپیمایی، تورها و ...

درست در نخستین روز‌های اسفندماه سال گذشته که بیش از هر زمان دیگری از سال مردم خودشان را برای گردش و سفر‌های داخلی و خارجی آماده می‌کردند، ویروس کرونا از چین از راه رسید و باعث شد بخش زیادی از مردم نه تنها در اسفندماه، بلکه تا امروز یعنی مرداد ماه نیز از سفر محروم باشند. چرا که نه از تورهای داخلی و خارجی خبری هست، نه پروازهای خارجی در جریان است و اساسا طبق توصیه اکید ستاد ملی مقابله با کرونا، سفرهای داخلی و خارجی برای جلوگیری از شیوع این ویروس باید همچنان از برنامه مردم حذف شود.  همین مسئله صنعت گردشگری را با چشم اندازی نامعلوم و مبهم مواجه کرده.

این آسیب، اما صرفا مختص ایران نبوده و در سراسر دنیا به دلیل گسترش این بیماری، کسب و کار‌های متعدد مرتبط با سفر در معرض آسیب و ضرردهی قرار گرفتند. بر اساس آمار شورای جهانی گردشگری و سفر، ۵۰ میلیون شغل مربوط به صنعت گردشگری در سراسر جهان به دلیل کرونا از بین خواهد رفت.

براساس آمار‌های سال گذشته، هرساله از ابتدای اسفندماه تا پایان فروردین ماه حدود یک میلیون مسافرت خارجی از سوی گردشگران ایرانی صورت می‌گیرد و حدود ۸۵۰ هزار گردشگر خارجی طی این مدت به کشور وارد می‌شوند و در طی این مدت حدود ۲۰ میلیون نفر سفر داخلی با ۷۵ میلیون شب اقامت (بر اساس میانگین نوروز ۱۳۹۸) توسط گردشگران داخلی ثبت می‌شود که این اتفاق در بهار امسال یعنی سال ۹۹ رخ نداد. بر اساس گفته‌های فرخ مهر رئیس جامعه هتل‌ها و هتل آپارتمان‌های استان تهران، هتل‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۰ درصد کاهش پذیرش مهمان داشته‌اند و برخی هتل‌ها تعطیل کرده‌اند.

این در حالی است که در روز‌هایی که تحریم از هر طرف به کشور فشار وارد می‌کند، گردشگری از یک سو برای مردم ایران آرامش بخش و از سوی دیگر با ورود گردشگران خارجی به کشور، باعث ارز آوری و رونق گرفتن برخی از کسب و کار‌ها بود. اما این فرصت در روز‌های کرونایی از ایران و بسیاری از کشور‌ها گرفته شده است تا شرایط را برای آن‌ها بیش از پیش سخت‌تر کند.

بیشتر بخوانید:بدهی شرکت‌های هواپیمایی در دوران کرونا چقدر شده است؟

تا این لحظه مرز‌های هوایی و زمینی به سایر کشور‌ها بسته است و این به معنای این است که هیچ سفر خارجی صورت نمی‌گیرد و اگر این وضعیت تا پایان سال ادامه داشته باشد، شرایط به مراتب وخیم‌تر خواهد شد. در این شرایط برخی از مردم ترجیح می‌دهند تا سفر‌های داخلی را تجربه کنند. برخی از تور‌ها به صورت محدود و با رعایت نکات بهداشتی سعی دارند تا مردم را به سفر‌های گردشگری ببرند، اما بعید است که حتی این سفرها نیز بتواند گوشه کوچکی از آسیب بزرگی که به این صنعت وارد شده است را جبران کند.

خبرنگار رویداد۲۴  در گفت وگو با کارشناس صنعت گردشگری و همچنین یک هتلدار، شرایط توریسم در ایران در دوران پساکرونا را مورد بررسی قرار داده است.

آرش نور آقایی کارشناس صنعت گردشگری در گفت و گویی به رویداد ۲۴ می‌گوید: حتی پیش از ویروس کرونا هم صنعت گردشگری روی صنعتی خود را به ما نشان نداده بود و ترنول مالی که انتظار داشتیم محقق نشده بود. در این دوران کرونا اگر برخی سفر می‌روند یا برخی از تور‌های گردشگری فعالیت دارند، اما نمی‌توان به این موضوع به مثابه یک صنعت نگاه کرد. ما از اول هم به سمت صنعتی شدن نرفته بودیم اکنون این سفر‌ها هم نمی‌توان کار خاصی در صنعت گردشگری برای ما انجام دهد.

صنعت گردشگری جهان فلج شده است

این کارشناس با بیان اینکه صنعت گردشگری بیشترین آسیب را دردوران کرونا دید، تصریح کرد: صنعت گردشگری در دنیا  فلج شد و سازمان گردشگری جهانی هم این موضوع را تاکید می‌کند. بدون تعارف باید بگویم که مسئله گردشگری در ایران صرفا ویروس کرونا نیست. مسائل سیاسی، افسردگی، اقتصادی به همراه این بیماری همگی در حال فشار آوردن به این صنعت هستند.

وی افزود: ما نمی‌توانیم اثرات زیان بار این شرایط بر صنعت گردشگری را پیش بینی کنیم، چون اساسا معیار موثقی برای آمارگیری نداریم و ضربه‌هایی که خوردیم سیاسی، اقتصادی و روانی بوده است. اساسا مغز صنعت گردشگری ما در کجا قرار دارد؟ و نقش علم در صنعت گردشگری ما کجا است؟ هیچ کارشناس قدری هم نمی‌تواند به صورت دقیق آماری از وضعیت بدهد و هرچه بگوید صرفا حدس و گمان است نه براساس یک داده علمی پژوهش شده.

استانداری که روستاییان را به ایجاد خانه بوم‌گردی تشویق می‌کرد کجاست؟

نورآقایی ادامه داد: در این شرایط من به تولید محتوا و کمک به این عرصه روی آورده‌ام. بالاخره باید امید داشت و فکر می‌کنم زمان خوبی برای این کار است. اساسا یک کارگاه در سازمان گردشگری ما ایجاد شده است که بگوید مفهوم گردشگری چیست؟ گردشگری مگر فقط همان خانه‌های بوم گردی است؟ آن استانداران و افرادی که مدام روستاییان را برای ایجاد خانه‌های بوم گردی تشویق میکردند اکنون کجا هستند؟ آن فرد روستایی که خانه خود را فروخته و تبدیل به خانه بومگردی کرده است و حالا که مسافر ندارد، اکنون باید چه کاری انجام دهد؟ آن‌هایی که دستور می‌دادند چند هزار خانه بومگردی باید ایجاد شود اکنون کجا هستند که جوابگو باشند؟ چون ما با علم در رابطه نیستیم و از همین رو بهتر است که تحقیق و پژوهش کنیم و ببینیم برای پیشرفت صنعت گردشگری، دیجیتال کردن و ... آن باید چه کار‌هایی انجام دهیم.

وی افزود: اساسا به این فکر کرده بودیم که نباید همه بار اقتصاد را روی دوش گردشگری بگذاریم که اگر چنین مشکلاتی نظیر بیماری ایجاد شد، با بحران مواجه نشویم؟ ما توانستیم به آن فکر کنیم، اما توان و فرصت اجرایی کردن را نداشتیم و از این جهت شانس آوردیم. شعار می‌دادیم گردشگری به جای نفت! خب اکنون زمان آن است که این تفکر را اصلاح کنیم.

ترس و وحشت، جایگزین مسافران 

در همین رابطه یکی از هتل‌داران در جزیره کیش در گفت وگویی به رویداد ۲۴ گفت: از اسفندماه که شاهد شیوع کرونا در کشور بودیم، بسیاری از مسافرینی که برای تعطیلات فروردین هتل رزرو کرده بودند، رزروی خود را کنسل و پول خود را پس گرفتند، همین مسئله فشار زیادی به ما هتل داران وارد کرد، زیرا ما آن پول را صرف هزینه‌های هتل، غذا و کارکنان کرده بودیم و این مسئله باعث شد تا ما با بدهی‌های هنگفتی مواجه شویم.

این هتل دار ادامه داد: در ایام سال ما نسبتا شرایط خوبی داشتیم، اما در ۶ ماه گذشته شرایط بسیار وخیم شده و مجبور شدیم تعدیل نیرو کنیم، زیرا مسافران به صورت بسیار محدود به هتل می‌آیند. برخی از همصنفان ما نیز مجبور به تعطیلی هتل خود کرده‌اند و در این مسیر افراد بسیاری از کار بی کار شدند. متاسفانه شرایط خوبی نداریم و برای ما که این کار شغل اولیه ما است و از آنجایی که مشخص نیست این شرایط تا چه زمانی ادامه دارد، واقعا جای نگرانی و ترس دارد.