خطر جنگ در واپسین روز‌های عهد ترامپ/ آیا گزینه اقدام نظامی علیه ایران منتفی شده است؟

رویداد۲۴روزنامه نیویورک تایمز آمریکا در گزارشی به نقل از چهار نفر از مقامات ارشد کنونی و سابق دولت آمریکا مدعی شده دونالد ترامپ در جلسه روز پنجشنبه هفته گذشته، گزینه حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را مورد بررسی قرار داده است. ترامپ در این جلسه از مشاوران ارشدش سوال کرده چه گزینه‌هایی برای یک اقدام علیه سایت هسته‌ای اصلی ایران برای او وجود دارد.

 

این جلسه یک روز بعد از انتشار گزارشی درباره افزایش قابل توجه مواد هسته‌ای انبار شده در ایران برگزار شده است. سازمان بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته گزارش داد ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی خود در واکنش به خروج یکجانبه آمریکا از برجام، تاکنون ذخائر اورانیوم غنی شده خود را به 12 برابر حد مجاز برجام رسانده است. رویترز نیز با انتشار گزارشی مدعی شده ۲.۴ تن اورانیوم غنی شده ایران بسیار بیشتر از محدودیت ۲۰۲.۸ کیلوگرمی است که در توافق هسته‌ای اجازه آن به ایران داده شده است.

 

گفته می‌شود طیفی از مشاوران ارشد ترامپ او را از یک حمله نظامی به ایران منصرف کرده‌اند؛ از جمله این مشاوران می‌توان به مایک پنس معاون اول، مایک پمپئو وزیر خارجه، کریستوفر میلر وزیر منتخب دفاع، مارک میلی رییس ستاد مشترک بوده اند که به او هشدار دادند هر گونه حمله‌ای به تاسیسات ایرانی به سادگی به یک درگیری وسیع‌تر در هقته‌های پایانی زیاست جمهوری ترامپ تبدیل خواهد شد.

 

خبرگزاری رویترز نیز محتوای این نشست را در گفتگو با یک مقام دولت آمریکا تایید کرده است. این رسانه نوشته: هر حمله‌ای چه موشکی و چه سایبری قرار بوده متوجه نطنز باشد. جایی که به گزارش آژانس بین‌المللی هسته‌ای اکنون ۱۲ برابر مواد هسته‌ای بیشتری نسبت به محدوده برجام در آن انبار شده است. آژانس در گزارش اخیر خود تاکید کرده ایران اجازه دسترسی به هیچ یک از سایت‌های مشکوک را به بازرسان نداده است.

 

به گزارش نیویورک تایمز، در این جلسه ترامپ از مشاوران امنیت ملی ارشدش خواسته گزینه‌های موجود و نحوه پاسخ به ایران را برای او شرح دهند. به گفته یکی از مقامات دولتی که از جزئیات این جلسه خبر داشته، بعد از اینکه پمپئو و میلی خطرات بالقوه تنش نظامی را برای رییس جمهور شرح داده‌اند، مقاماتی که جلسه را ترک کردند به این باور رسیدند که گزینه حمله نظامی علیه ایران منتفی شده است.

 

رویترز در گفتگو با یک مقام آمریکایی نوشته: در این جلسه ترامپ گفته گزینه‌ها را برای او شرح دهند. مشاورانش سناریو‌های مختلف را عنوان کرده‌اند و او در نهایت تصمیم گرفته این سناریو‌ها را دنبال نکند. یکی از مقامات حاضر در این جلسه به نیویورک تایمز گفته: شاید ترامپ هنوز به دنبال راه‌هایی برای حمله به دارایی‌ها و متحدان ایران از جمله در عراق باشد. گروه کوچک‌تری از مشاوران امنیت ملی روز چهارشنبه گذشته (یک روز قبل از جلسه مذبور) با ترامپ جلسه داشتند و درباره ایران با رییس جمهور حرف زده بودند.

 

به محض اینکه ترامپ مارک اسپر وزیر دفاع و دیگر مشاوران ارشد در پنتاگون را اخراج کرد، بسیاری از مقامات وزارت دفاع و امنیت ملی نگرانی شان را از احتمال آغاز یک عملیات نظامی در واپسین روز‌های حضور رییس جمهور در کاخ سفید اعلام کردند.

در روزهای اخیر تحرکات مبهمی در ارتباط با ایران در کاخ سفید و منطقه به وقوع پیوسته است. شکست دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا با وقوع تغییراتی در کابینه و پنتاگون همراه شد. نیویورک تایمز هفته گذشته با انتشار گزارشی از حمله احتمالی آمریکا علیه ایران در واپسین روزهای باقی مانده از دوران ریاست جمهوری ترامپ خبر داده و نوشت به گفته منابع مطلع، مقامات پنتاگون از اینکه ترامپ ممکن است عملیات نظامی آشکار یا پنهانی انجام دهد ابراز نگرانی کرده‌اند. برکناری مایک اسپر، وزیر دفاع آمریکا به همراه چند مقام ارشد نظامی و اطلاعاتی دیگر دولت آمریکا در روزهای اخیر گمانه زنی ها درباره طرح حمله نظامی آمریکا علیه ایران را جدی تر کرد. 

 

در همین رابطه، الویت آبرامز نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز هفته گذشته در تور خاورمیانه ای خود به کشورهای عربستان و امارات و همچنین رژیم صهیونیستی سفر و به دیدار و رایزنی پرداخت. در همین ارتباط، مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا نیز قرار است هفته آینده به اسرائیل سفر کند و قرار است نشست مشترکی میان وزرای خارجه آمریکا و بحرین و اسرائیل در تل  اویو برگزار شود. واشنگتن در روزهای اخیر بار دیگر تعهد خود را نسبت به تامین منافع اسرائیل در منطقه خاورمیانه اعلام کرد.

چنین اتفاقاتی در روز‌های پایانی یک رییس جمهور دست کم برای ایران تازگی ندارد. مقامات اسرائیلی که نگران روی کار آمدن دولت جدید اوباما در آمریکا بودند، در واپسین روز‌های ریاست جمهوری جرج بوش ویروس استاکس نت را وارد برنامه‌ای هسته‌ای ایران کردند.

 

دیک چنی معاون بوش بعد‌ها در کتاب خاطرات خود نوشته او کسی بوده که از این ایده حمایت کرده است. جرج بوش نمی‌خواسته چنین کاری کند، اما در نهایت این حمله سایبری علیه تاسیسات نطنز دست کم ۱۰۰۰ سانتریفیوژ هسته‌ای ایران را از دسترس خارج کرده است.

نشریه اورشلیم پست نیز در روز‌های گذشته گزارشی درباره احتمال حمله نظامی آمریکا علیه ایران یا چراغ سبز این کشور به اسرائیل و همکاری در یک حمله نظامی خبر داده است. به گفته رسانه اسرائیلی اورشلیم پست، پنجشنبه شب، همزمان با جلسه مقامات امنیتی آمریکا در کاخ سفید، یک جلسه به صورت ویدئو کنفرانس بین آویو کوخاوی رییس ارتش اسرائیل با مارک میلی وزیر دفاع آمریکا برگزار شده است. این به آن معنا است که بعد و یا همزمان با جلسه‌ای که مقامات امنیتی عالی رتبه آمریکا با ترامپ در باره مساله حمله به ایران برگزار کرده اند، مقامات اسرائیلی نیز به صورت آنلاین حضور داشته اند.

 

روز چهارشنبه مک مستر مشاور سابق امنیت ملی ترامپ در گفتگو با فاکس نیوز احتمال حمله اسرائیل علیه ایران در واپسین روز‌های ریاست جمهوری ترامپ را مطرح کرد. نشریه عرب ویکلی روز‌های اخیر گزارشی به نقل از منابع اطلاعاتی منتشر کرده و مدعی شده واحد‌های عملیاتی درون سفارت آمریکا در منطقه خضرای بغداد در حال انجام تمرین‌های غیر معمولی هستند.

 

منابع آگاه به این رسانه خبر داده‌اند که تشکیلات سیاسی و امنیتی عراق در حال بررسی این تحرکات غیر معمولند. نیرو‌های آمریکایی در عراق اصولا مانور‌ها و تمرین‌های نظامی شان را دور از چشم شهروندان عراقی انجام می‌دهند، اما از زمان تشدید حملات علیه سفارت آمریکا در بغداد این مانور‌ها به منطقه خضرا و در نور روز منتقل شده است.

 

---

بیشتر بخوانید:گمانه‌زنی‌ها درباره اخراج وزیر دفاع آمریکا/ ترامپ قادر به انجام حمله نظامی علیه ایران است؟

 

به گفته ناظران، آمریکا خود را برای نوعی عملیات در روز‌های پایانی دولت ترامپ آماده می‌کند که می‌تواند حمله به  ایران یا عملیات‌هایی علیه نیرو‌های ایران در بغداد یا بیروت باشد.

 

جزییات درز کرده از نشست کاخ سفید، رسانه‌های اسرائیلی و مانور‌های سفارت آمریکا در عراق نشان می‌دهد ترامپ در روز‌های پایانی حضورش در کاخ سفید می تواند دست به یک اقدام نظامی محدود علیه ایران بزند. حمله به ایران از اساس برای پایگاه رای ترامپ هم فکر خوبی به نظر نمی‌رسد. رای دهندگان او با هرگونه درگیری بیشتر و عمیق‌تر آمریکایی‌ها در خاورمیانه مخالف است، اما می‌تواند رابطه با تهران چنان مسموم کند که رییس جمهور بعدی یعنی بایدن نتواند به سادگی با بازگشت به برجام آن را احیا کند. این در حالی است که تیم دولت انتقالی بایدن به دلیل عدم پذیرش نتیجه انتخابات از سوی ترامپ هنوز به هیچ یک از اطلاعات امنیت ملی دسترسی ندارد.

عرب ویکلی به نقل از منابع عراقی نوشته ترامپ در روز‌های پایانی به دنبال یک اقدام علیه ایران است که اثرات آن دست کم برای چند سال از بین نرود. این رسانه نوشته: دولت عراق که از نزدیک بیانیه‌ها و اقدامات دولت ترامپ را در هفته‌های پایانی رصد می‌کند بر این باور است که ممکن است واشنگتن به زودی در هفته‌های آتی سفارتش را در بغداد تعطیل کند.

 

به گفته ناظران تعطیلی سفارت بخشی از سازوکاری خواهد بود که برای جلوگیری از پاسخ نظامی ایران به حملات احتمالی آمریکا در دستور کار قرار می‌گیرد. این رسانه عربی به نقل از منابع اطلاعاتی عراقی ناشناس مدعی شده سران شبه نظامیان مورد حمایت ایران (حشد شعبی) اخیرا اقدامات محتاطانه‌ای را در پیش گرفته اند که می‌تواند از ترس حملات موشکی یا پهپادی نظیر آنچه علیه قاسم سلیمانی انجام شد باشد.