آزادیِ خاکستری

رویداد۲۴ - شیدا ملکی- میدان آزادی نه تنها اصلی‎ترین نماد تهران، بلکه یکی از مهم‎ترین بخش‎های شهرسازی و معماری در کشور است. حالا اما به نقطه‎ای از تهران بدل شده است که هویت در آن رنگ باخته و آنچه باقی مانده خیابانی خاکستری با بوی دود و تعفن است. 

هر ساعت از شبانه روز که از این منطقه پایتخت عبور کنید زندگی جاری است، اما بویی از انضباط شهری و آرامش به مشام نمی‎رسد. میدان آزادی دیگر تبدیل شده است به لحاف چل تکه‎ای در ورودی تهران که تکه تکه‎های از هم گسسته آن هر روز آشفته‎تر از گذشته می‎شود.

برج آزادی اما در قسمت مرکزی این میدان دیگر فقط نمادی است که مسافران و گردگشران با آن عکس بگیرند و یادشان بماند در میان همه آلودگی‎های تهران که جان را می‎گیرد برج آزادی هنوز پابرجاست.

هرچه از شعاع محوطه برج آزادی به سمت ترمینال غرب حرکت کنید، آلودگی‎های صوتی، بصری و محیطی افزایش می‎یابد. از آلودگی‎ها هم که بگذرید دیگر جایی نیست برای راحت عبور کردن از ترمینال غرب. دستفروش‎های پایانه غرب تقریبا بیشترین فضای این پایانه را اشغال کرده‎اند.

تعجب‎آور اما اینجاست که دستفروشی در دیگر فضاهای شهری پایتخت و حتی مترو جرم محسوب می‎شود و به شدت از سوی ماموران رفع سد معبر با آنها برخورد می‎شود، حتی با توسل به برخوردهای فیزیکی خشن. اینجا اما آزادی بی‎مثالی  به دستفروشان داده شده است.

این درحالی است که حقانی، عضو شواری شهر تهران درباره پدیده دستفروشی در پایانه مسافربری میدان آزادی به رویداد۲۴ می‎گوید: «در شرایطی که مدعی هستیم بر اساس ماده 55 قانون شهرداری‎ها باید با دست فروشی مبارزه شود، توقع می‎رود این قانون در تمام وسعت شهر تهران اجرا شود. اجرا نشدن کنترل و برخورد با دستفروشان در پایانه میدان آزادی، قابل توجیه نیست و قطعا کوتاهی مدیران شهری درباره این موضوع است.»

صدای راننده هایی که رشت، رشت و قزوین قزوین و... را فریاد می‎کنند هم پتکی می‎شود بر ذهن‎هایی که تلاش می‎کنند، آسیب‎هایی که بر میدان آزادی وارد شده را نبینند.  

معاونت خدمات شهری و محیط زیست منطقه 9 تهران اما در پاسخ به رویداد۲۴ درباره موقعیت پایانه مسافربری غرب تاکید می‎کند که این قسمت از میدان آزادی در حیطه وظایف شهرداری منطقه 9 نیست و مسئولیت این ناحیه متوجه شهرداری منطقه پنج می‎شود.

به گفته دفتر معاونت خدمات شهری و محیط زیست شهرداری منطقه 9  تهران، این شهرداری این منطقه فقط محوطه سبز اطراف برج آزادی را مدیریت می‎کند و نواحی دیگر این میدان در حیطه وظایف شهرداری منطقه 9 نیست.

این در حالی است که محوطه فضای سبز اطراف برج آزادی هم از موقعیت خوبی برخوردار نیست و در بیشتر روزهای سال در حال تعمیرات، بازسازی و اصلاحات است.

از سویی دیگر درحالی که رویداد۲۴ دلیل این آشفتگی را از یکی راهنماهای موزه برج آزادی جویا شد؛ وی معتقد بود محوطه فضای سبز اطراف برج آزادی هم باید تحت نظارت سازمان میراث فرهگی قرار گیرد. این موضوع باعث می‎شود تا هویت تاریخی این محوطه بیشتر مورد توجه باشد.

پایانه غرب، محوطه برج آزادی و حالا بخش شمالی میدان آزادی ابتدای خیابان جناح. بنابر آخرین تقسیم بندی شهرداری تهران ورودی جناح در خیابان آزادی در حیطه وظایف شهرداری منطقه 2 قرار می‎گیرد. این گوشه از لحاف چهل تکه خیابان آزادی هم وضعیت مناسبی ندارد. از یک سو پایانه تاکسی‎رانی و از سوی دیگر مسافرانی که تقریبا تا میانه‎های خیابان ایستاده‎اند و پیرو آن حجمی از ترافیک که به دلیل ازدحام جمعیت و ازحام ماشین‎های شخصی برای سوار و پیاده کردن مسافرها ترافیک ایجاد می‎کنند. 

متاسفانه با وجود پیگیری‎هایی که برای گفت‎وگو با مسئولان معاونت خدمات شهری و محیط زیست منطقه 2 تا این لحظه موفق به برقراری ارتباط با هیچ یک از مسئولان این منطقه نشدیم.

اما بر اساس آنچه در سایت شهرداری مناطق مختلف تهران مخصوصا منطقه (2-5-9) ذکر شده است شهرداری‎ها موظف به انجام اموری هستند که در این مناطق شاهد اجرایی شدن آنها نیستیم. برخی از این وظایف عبارت است از؛

- نظارت و كنترل بر رفت و روب معابر منطقه و جمع‎آوري و حمل زباله و نظارت بر حسن انجام اين امور و جلوگيري از سوزاندن زباله و ساير مواد دودزا و آلوده‎كننده محيط زيست.

- نظارت و كنترل بر حفظ و نگهداري پارك‎ها و فضاي سبز عمومي و همچنين اجراي فضاي سبز در محدوده منطقه، بر اساس برنامه‌هاي ابلاغي و با رعايت ضوابط مربوطه.

- انجام اقدامات لازم به منظور بررسي مستمر وضعيت تونل‎ها، كانال‎ها و مسيل‎ها و اقدام جهت لايروبي به موقع آنها. هیچ یک از این وظایف اما در خیابان آزادی اجرایی نمی‎شود.

محمد حقانی، که از سال 68 تا پایان دوره کاری شهردار وقت در شهردای تهران مشغول به کار بود درمورد موقعیت فعلی میدان آزادی به رویداد۲۴ می‎گوید: میدان آزادی یکی از مهم‎ترین و حساس‎ترین مناطق تهران محسوب می‎شود. این میدان در دوره‎های قبلی هم مدتی به شکل امروز، یعنی چند پاره مدیریت می شد که قطعا بدترین نوع مدیریت برای چنین مناطقی است. 

حقانی در ادامه با اشاره به دوره مدیریتی اش در بخش های خدمات شهری تهران تاکید می کند که چند  پارچه کردن میدان آزادی نشانه ای روشن از عدم مدیریت در این منطقه است.

به اعتقاد وی میدان آزادی به طور کامل باید تحت مدیریت منطقه 9 قرار بگیرد تا یکپارچگی مدیریت در نهایت منجر به ساماندهی میدان آزادی شود.

وی همچنین با توضیح این موضوع که ورودی تهران از سمت فرودگاه مهرآباد، میدان آزادی است، تاکید می‎کند: « نباید به سادگی از مدیریت میدان آزادی  عبور شود چرا که اولین تصاویری که از تهران در ذهن مسافران آن شکل می‎گیرد میدان آزادی و برج آزادی است.»

تهران تبدیل شده است به شهری خاکستری که آلودگی صوتی و بصری میادین اصلی و پر تردد آن را می‎بلعد. این موضوع اما حل نمی‎شود مگر با ایجاد تغییرات بنیادین و برنامه ریزی شده در حوزه مدیریت شهری تهران و در این مورد مشخص یکپارچه شدن مدیریت میدان آزادی.