اسلحه کشیدن روی مردم برای مقابله با سگ گردانی!/ چرا رفتار حاکمیت با تغییر هنجار‌ها خشونت آمیز است؟

رویداد۲۴ صحنه اسلحه کشیدن یک سرباز به روی شهروندی که سگ به همراه خود داشت، احساسات عمومی را در کشور جریحه‌دار کرد. انتشار این فیلم این سوال را در برابر جامعه قرار داده که تا چه زمانی قرار است از رفتارهای قهری و خشونت‌آمیز استفاده شود؟

در این فیلمی که به تازگی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، یک مامور، فردی از پشت می‌گیرد و او از مقابل در خانه روی زمین می‌کشد و وقتی درگیری بالا می‌گیرد، سربازی که همراه مامور است، ناگهان از داخل ماشین نیروی انتظامی اسلحه‌ای بیرون می‌کشد و تهدید می‌کند.

نیروی انتظامی به این صحنه واکنش نشان داده و رفتار مامور را تایید نکرده و گفته اسلحه کشیدن مامور به دلیل این بوده که فرد به او فحش داده است. اگرچه ناسزا توسط هیچکس تایید نمی‌شود، اما سوال مهم این است که این سرباز چه آموزشی دیده که اسلحه پر به او داده شده است؟ اگر ماموری که به لحاظ نظامی و کنترل روی خود، تربیت نشده، ماشه اسلحه را می‌چکاند، چه اتفاقی می‌افتاد؟ اصلا چه کسی به او حق داده جایی که کودک و خانواده ایستاده، بدون در نظر گرفتن جوانب اسلحه بیرون بکشد؟

برخورد سرباز نیروی انتظامی به سبک دعواهای خیابانی

در ماده ۲ قانون بکارگیری سلاح توسط مأمورین نیرو‌های مسلح مأمورین مسلح ذکر شده که ماموران این شرایط را باید داشته باشند: ۱ - سلامت جسمانی و روانی متناسب با مأموریت محوله. ۲ - داشتن آموزش‌های لازم در راستای مأموریت‌های محوله. ۳ - تسلط کامل در بکارگیری سلاحی که در اختیار آن‌ها گذارده می‌شود. و ۴ - آشنایی کامل به قانون و مقررات مربوط به بکارگیری سلاح.

آیا ماموری که روی خود کنترل ندارد و فراموش می‌کند چه لباسی بر تن دارد و به محض شنیدن یک ناسزا اسلحه بیرون می‌کشد که گویی دعوای خیابانی است، خطا نکرده است؟ چرا نیروی انتظامی در این موارد جانب مردم را نمی‌گیرد؟ سوال مهمتر اینکه چرا نیروی انتظامی با این موارد برخورد جدی نمی‌کند تا اعتبارش به خاطر چنین رفتارهای نابخردانه‌ای که مورد تایید خود آنها هم نیست، تحت‌الشعاع قرار نگیرد.

در مواردی که حق ناجا پایمال شده بود، افکار عمومی با قدرت پشت این نهاد ایستاده بودند؛ چنانچه در ماجرای سیلی زدن علی عنابستانی به پلیس راهور، مردم کاملا حامی پلیس بودند و هنوز هم در اظهارنظرهایی که می‌کنند، به دنبال تنبیه نماینده مجلس هستند.

در ماجرای دیگر در درگیری حمدالله کریمی نماینده بیجار و سرباز ناجا نیز افکار عمومی خواستار برخورد با نماینده مجلس بودند اما در این ماجرا جو عمومی از نیروی انتظامی حمایت نکرد زیرا در جامعه‌ای که به سرعت در حال تغییر است، کسی توقع چنین برخوردهای نالازم و نسنجیده‌ای از نهادی که خود را «مجری قانون» می‌داند، ندارد. به همین دلیل بود که پس از انتشار این فیلم، موجی در اعتراض به این رفتارها به وجود آمد و از رفتار قهری و خشونت‌آمیز با شهروندان به شدت انتقاد شد و حتی فیلم‌های قدیمی دیگری از برخوردهای تند با شهروندان مانند بدرفتاری پلیس با فرد مشهدی که به ستون بسته شد به اشتراک گذاشته شد و انتقادها با این محور بالا گرفت که چرا نهاد امنیت مردم اینگونه با زبان سخت سخن می‌گوید.

برخورد سخت با اراذل و اشرار قابل قبول است؛ چنانچه وقتی سردار رضایی ناجا با گفته بود «معنا ندارد فردی با اوباش‌گری به آرامش مردم تعرض کند و دستی که قمه و قداره بلند می‌کند، باید قطع شود.» کسی منکر لزوم برخورد سخت نشده بود اما این حمایت در موضوعی مثل برخورد نیروی انتظامی با فردی که سگ به همراه دارد، وجود نداشت.

نیروی انتظامی البته پاسخ داده که برخورد با سگ گردانی مطالبه مردم بوده است. اگر چنین چیزی مطالبه عمومی بوده است، آیا نسبت به تمام مطالبات همین روحیه سخت و پیگیر وجود دارد؟ یکی از مطالبات بخشی از مردم، جمع کردن گشت‌های ارشاد در خیابان است. آیا نیروی انتظامی نسبت به این مطالبه هم همان نگاه را دارد یا مطالبات را گزینشی پیگیری می‌کند؟

بیشتر بخوانید: برخود سلبی با سگ‌گردانی جواب نمی‌دهد/ افراطیون و دولتی‌ها؛ مانع ساماندهی طرح ممنوعیت حیوان‌آزاری

یک جامعه شناس: به جای سرکوب، تغییر هنجارها را مدیریت کنیم

محمدعلی الستی جامعه‌شناس به رویداد‌۲۴ می‌گوید: جامعه ما جامعه در حال گذار و تغییر است و رفتار حاکمیت با این تغییر‌ها نباید خشونت‌آمیز باشد زیرا خشونت به هیچ عنوان رفتار بازدارنده‌ای نیست. این رفتار‌ها صرفا جامعه را بیش از پیش تحریک می‌کند و هوش و عقلانیت سیاسی ایجاب می‌کند که به جای سرکوب و مقابله با این دوران گذار و تغییر هنجارها، آن را مدیریت کنیم.

این آسیب‌شناس می‌گوید جامعه ما نیازمند رفتار‌های فرهنگی و کار نرم است نه رفتار‌های سخت و تحریک کننده. کار و رفتار‌های نرم هم سخت است، زیرا نیازمند آموزش و مطالعه زیاد دارد، از همین رو رفتار‌های سخت آسان‌ترین رفتار ممکن است و طبیعی است که بسیاری به این رفتار‌ها روی می‌آورند. ما اگر به دنبال تکامل اجتماعی هستیم باید به سراغ روش‌های فرهنگی‌تر برویم.

الستی ادامه می‌دهد: رفتار‌هایی که ما اخیرا از حاکمیت و نهاد‌های زیر مجموعه آن‌ها با مردم می‌بینیم از جمله اسلحه کشیدن روی مردم، صرفا فاصله عمیقی میان مردم و حاکمیت ایجاد می‌کند که در نهایت به ضرر خود حاکمیت است. برای اسلحه کشیدن سرباز وظیفه روی مردم هم به طور خلاصه باید بگویم که این فرد آموزش ندیده است. طبیعتا وقتی به روش‌های فرهنگی بها نمی‌دهیم مسلما به سربازمان هم رفتار‌های نرم را آموزش نمی‌دهیم و او فکر می‌کند با اسلحه کشیدن می‌تواند مشکل را حل کند. این حجم از بدبینی مردم به حاکمیت نشانه همین عدم آموزش‌هاست.

واکنش‌ها به برخورد نیروی انتظامی با سگ گردانی

واکنش‌ها در ایران نسبت به انتشار این فیلم بسیار زیاد بود. از جمله اینکه نوشته بودند: «فقط در ایران اتفاق می‌افتد که مسئولان با خود بگویند خب در پیک پنجم کروناییم، واکسن نداریم، برق نداریم، بحران آب داریم، ترافیک داریم، خب چیکار کنیم؟ آها، به سگ گردانی گیر بدهیم.»

کاربر دیگری از آمارها نوشته «رئیس پلیس آگاهی تهران گفته از بعد کرونا آمارکلاهبرداری، موبایل‌قاپی و سرقت ۳۰ درصد بیشتر شده، فرمانده انتظامی خراسان هم آمار رشد ۶۰ درصدی داده است. رئیس دادگستری آذربایجان و رئیس پلیس اصفهان و سمنان هم آمار‌هایی شبیه داده‌اند. در این شرایط مطالبه ما از پلیس برخورد با سگ گردانی نیست.»

کاربر دیگری با اشاره به دروس دانشگاهی نوشته «از اولین چیز‌هایی که در واحد آسیب‌شناسی اجتماعی دورۀ لیسانس یاد می‌گرفتیم این بود: قانونی که به صورت مکرر شکسته شود، مشکل از اون قانون است.»