تغییر موازنه در عراق
رویداد۲۴-درحالیکه انتظار میرفت حیدر العبادی، نخستوزیر عراق، به لطف پیروزیاش بر داعش، کار سختی برای ابقا در مقام کنونی خود نداشته باشد، اما به نظر میرسد ائتلاف موسوم به سائرون که از تلفیق طرفداران مقتدی صدر و حزب کمونیست عراق تشکیل شده، تمام معادلات را بههم ریخته است. با این اوصاف، انتخابات پارلمانی عراق را باید بازگشتی بزرگ برای صدر دانست که در سالهای اخیر به حاشیه رانده شده بود.
فارغ از شخصیت کاریزماتیک و شهرت خانوادگی، به نظر همین دوربودن از سیاست در کنار شعار مبارزه با فساد باعث شد تا جریان حمایتشده از سوی صدر، به پدیده این انتخابات بدل شود؛ آنهم در شرایطی که مردم عراق از فساد ریشهدار در این کشور و همچنین حضور چهرههای تکراری در قدرت به ستوه آمدهاند. البته آنطور که رند الرحیم، سفیر سابق عراق در آمریکا، به الجزیره گفته، رأی به صدر بیشتر از آنکه رأی به یک برنامه منسجم باشد، احساسی و برگرفته از شعارهای پوپولیستی است.
آنچه بر پیچیدگی اوضاع در عراق میافزاید، اظهارات صدر بعد از اعلام نتیجه اولیه انتخابات است. او در توییتی از ائتلاف با جریان حکمت به رهبری عمار الحکیم و جریان سنی الوطنیه به رهبری ایاد علاوی و همچنین احزاب کردی گوران و کمال برای تشکیل یک دولت تکنوکرات خبر داده است. جالب اینکه در میان این ائتلافها، از جریانهای مهمی مانند ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری، فرمانده حشدالشعبی، ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی و همچنین حزب اتحاد میهنی کردستان خبری نیست. درواقع، صدر در مقام یک روحانی شیعه، بهجای ائتلاف با جریانهای ریشهدارتر شیعی به نظر میرسد به ائتلاف با جریانهای نوپاتر ازجمله جریان حکمت ملی و گوران روی آورده است. عمار الحکیم با خروج از مجلس اعلای اسلامی عراق و تشکیل جنبش حکمت ملی، عملا مسیر تازهای را در سیاست در پیش گرفته است. فقدان واژه اسلامی در نام این حزب، حاکی از آن بود که این حزب بیشتر ماهیتی ملی دارد تا اسلامی. ایاد علاوی نیز بهعنوان اولین رئیس دولت عراق بعد از سقوط رژیم صدامحسین، بهعنوان یک تکنوکرات کارکشته شناخته میشود که به واسطه حضور طولانیمدت در بریتانیا، رابطه خوبی با لندن و همچنین آمریکا دارد. حزب گوران نیز از سوی نوشیروان بارزانی، سیاستمدار متوفی کُرد، در اعتراض به تمامیتخواهی و فساد گسترده در دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان پایهگذاری شد. به نظر ائتلاف با این احزاب، نشان از عزم راسخ صدر برای مبارزه با فساد و گذار از فرقهگرایی دارد.
از دیگر سو، اظهارات صدر که با استقبال عربستان سعودی نیز مواجه شده است، بدون شک میتواند صحنه سیاسی در عراق را دستخوش تحولات مهمی کند. سفر سال گذشته او به عربستان و دیدار با محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی، نیز به نظر میرسد از تلاش او برای بهدستآوردن نفوذی منطقهای و چرخش به سمت عربستان نشان دارد.
آنطور که حلیمه کرافت، تحلیلگر بازار نفت، به «سیانبیسی» گفته است، نتایج انتخابات در عراق و پیشتازی صدر میتواند به معنای افزایش تنش میان ایران و عربستان در این کشور باشد. با این اوصاف، شاید عراق به صحنه جدیدی از نزاع میان این دو رقیب بر سر بهدستآوردن نفوذ منطقهای بیشتر در خاورمیانه بدل شود. صدر در حالی خود را برای تشکیل دولت آماده میکند که بنا بر گزارش العربیه، چهار ائتلاف ازجمله دولت قانون، فتح و اتحاد میهنی کردستان قصد دارند بزرگترین فراکسیون در پارلمان عراق را تشکیل دهند. درهمینباره گفته میشود که پیش از برگزاری انتخابات، جلسهای میان مالکی، عامری و سلیم الجبروی برگزار شده است؛ امری که میتواند چالشی مهم برای نقش صدر در شکلدهی به دولت بعدی عراق محسوب شود.