اشغال سفارتخانه‌های خارجی توسط ایران در نحوه رسیدگی دادگاه لاهه تاثیرگذار است/ احکام لاهه ضمانت اجرایی ندارد

رویداد۲۴ محمد آیتی: رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای، از این هفته در دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه آغاز شد. دولت ایران در شکایت خود به «عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» بین ایران و آمریکا استناد کرده که در سال ۱۹۵۵ میلادی (۱۳۳۴ شمسی) بین دو دولت منعقد شد. این در حالی است کارشناسان معتقدند به دلیل ورود غیرقانونی ایران به سه سفارتخانه از سال‌های 1357 تا کنون، چندان نمی‌توان به پیمان مودت و راه طولانی دادگاه لاهه خوش‌بین بود. دادگاه لاهه پیش از این رای دادگاه لاهه درباره گروگان‌گیری اعضای سفارتخانه آمریکا را نادیده گرفت. کارشناسان دیگری استدلال کرده‌اند که اظهار پایبندی ایران به پیمان مودت یعنی قبول عادی‌سازی روابط با آمریکا!

هرچند بررسی پرونده در لاهه ابهامات زیادی به وجود آورده است و مسائلی همچون زمان رسیدگی و ضمانت اجرایی نامشخص است، با اینهمه دولت اصرار دارد پرونده در این دادگاه بررسی شود. این در حالی است که برخی مدافعان دولت نیز معتقدند با آنکه دادگاه لاهه نمی‌تواند کمکی به ایران بکند، اما راهی به جز این شکایت، برای ایران نمانده است.

به روند دادگاه لاهه خوشبین نیستم

سیدقاسم جاسمی نماینده کرمانشاه در گفت‌وگوی خود با رویداد۲۴ درباره شکایت ایران در دادگاه لاهه می‌گوید: بعد از جنگ جهانی دوم، سازمان‌هایی مثل سازمان ملل، شورای امنیت ملی و... تشکیل شد تا هر کشوری که به مشکل برخورد، از طریق این سازمان‌ها احقاق حق کند اما با گذشت زمان، این سازمان‌ها به ابزاری در دست آمریکا تبدیل شد بنابراین به روند دادگاه لاهه خوشبین نیستم و بعید می‌دانم حق جمهوری اسلامی ایران از طریق دادگاه احیا شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به اینکه اگر حکم به نفع ایران صادر شود از ضمانت اجرایی لازم برخوردار است یا خیر، افزود: این حکم‌ها ضمانت اجرایی ندارد، زیرا اگر حکمی هم به نفع ایران صادر شود، آمریکا با توسل به زور و قدرتی که در اختیار دارد جلوی اجرای حکم را خواهد گرفت. امروز ایران طلب‌های زیادی از دوران جنگ با عراق دارد یا مثلاً ما طلبی از آمریکا بابت منهدم کردم هواپیمای مسافربری که منجر به شهادت هموطنانمان شد داریم اما هیچ‌گاه طلب ایران از این خسارت‌‎ها پرداخت نشد. به طور کلی من با طرح شکایت و دنبال کردن آن از سوی وکلای ایرانی مخالف نیستم چون این تحرکات، بُعد روانی و تبلیغاتی دارد و لااقل به دیگر کشورها نشان می‌دهد که چه کشوری حق و چه کشوری باطل است.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: با وجود هزینه‌هایی که طرح شکایت و پیگیری آن دارد، ادامه این روند را به صلاح کشور می‌دانم زیرا اگر این حد از پیگیری‌ها را هم انجام ندهیم، آمریکایی‌ها طوری رفتار می‌کنند که دیگر کشورها تصور کنند ایران مقصر به وجود آمدن این شرایط است. البته هزینه‌های حقوقی این کار خیلی زیاد نیست و برای اینکه ما بتوانیم حقانیت خود را به دنیا نشان دهیم ارزش این را دارد که مسیر را دنبال کنیم.

اشغال سفارتخانه‌های خارجی توسط ایران در نحوه رسیدگی دادگاه لاهه تاثیرگذار است

جاسمی در مورد سابقه ایران در حمله به سفارت عربستان و اینکه این حرکت به نوعی شکستن پیمان مودت بود و اینکه آیا این اتفاق می‌تواند در نظر و حکم دادگاه تاثیر داشته باشد، گفت: به هرحال چند سال پیش، حمله به سفارت عربستان اتفاق افتاد و نباید این کار انجام می‌شد زیرا هر سفارتخانه‌ای، حکم خاک آن کشور را دارد ولی باید توجه داشت که عربستان در آن ایام، شرایطی را فراهم کرده بود که احساسات مردم ما جریحه‌دار شده بود. در هر صورت بعید نیست که این اتفاق در نتیجه حکم دادگاه تاثیرگذار باشد.