تعداد دارو در نسخه پزشکان ایرانی ۱.۵ برابر استاندارد است

رویداد۲۴ ایرج حریرچی روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی با حضور خبرنگاران درباره اظهارات اخیر سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مبنی بر وجود سیستم رصد دارو از زمان واردات تا توزیع ‏و عدم پاسخگویی سازمان غذا و دارو در صورت وقوع احتکار دارو گفت: این موضوع اتفاق شایعی نیست. علت آن این است که برخی از واردکنندگان دارو به ‏خاطر ادعای کمبود منابع، وقتی می‌خواهند دارو را به شرکت پخش بدهند، تقاضای وجه نقد می‌کنند.

 

وی گفت: مقداری از داروی موجود مانند ‏همه صنایع باید در انبار‌ها وجود داشته باشد. گاهی میزان ذخایر یک دارو به حدود ۴ ماه می‌رسد و در این شرایط توزیع دارو در ‏مراکز خاص دولتی و داروخانه‌های بزرگ انجام می‌شود و از این بابت عذرخواهی می‌کنیم. در این شرایط نیز نمی‌توان همه دارو‌های ‏موجود در انبار‌ها را وارد همه داروخانه‌ها کنیم. ‏

 

حریرچی ادامه داد: دسترسی درباره دارو‌های داخلی وجود دارد، اما درباره دارو‌های خارجی مشکلاتی در چند سطح وجود دارد. به ‏طور مثال گاهی یک داروی خارجی جزو فهرست دارویی کشور نیست و برای آن نسخه نوشته می‌شود. وقتی دارویی در فهرست ‏دارویی نیست، قاعدتا در بازار نیز وجود ندارد. از پزشکان نیز درخواست می‌کنیم که چنین دارو‌هایی را تجویز نکنند. ‏
معاون وزیر بهداشت بیان کرد: به جز داروی بیماران خاص، دارویی که نمونه داخلی دارد را نمی‌توانیم وارد کنیم. در مواد اولیه ‏دارویی مشکل جدی وجود ندارد. هر چند اگر کسی مشکلی در این زمینه داشته باشد می‌تواند با سازمان غذا و دارو تماس بگیرد. البته ‏مشکلاتی درباره جعبه و بسته‌بندی دارو وجود دارد که تلاش می‌کنیم برطرف شود. ‏

واکنش به اظهارات اخیر وزیر ارتباطات درباره واردات دارو

 

وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر وزیر ارتباطات درباره واردات دارو بیان کرد: وزیر ارتباطات گفت که یک واردکننده ‏دارو، رقم مشخصی را وارد کرده است. سازمان غذا و دارو به هیچ عنوان خودش دارو وارد نمی‌کند. این خبر مربوط به یک ‏واردکننده است و نه سازمان غذا و دارو.

 

وی افزود: با اقداماتی که در وزارت بهداشت و با همکاری وزارت ارتباطات و با تاکید رئیس جمهوری و ‏هیئت دولت شده، اقدامات بسیار خوبی در ردیابی دارو‌ها در حال انجام است و تقریبا تمام کالا‌های سلامت محور به سامانه تی تک ‏وارد شده است. در زمینه دارو نیز دارو‌های گران و وارداتی به این سامانه وارد شده است. میزان قاچاق نیز در سیستم دارویی بسیار ‏کم است، اما حتی یک مورد نیز اضافه است. ‏

‏ تعداد داروی تجویزی در نسخه‌ها

 

سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه این نشست خبری با بیان اینکه داروی مصرفی در ایران حدود ۱.۲ درصد کل تولید ناخالص ملی ‏کشور یا ۱.۲ درصد کل مخارج ایرانیان را به خود اختصاص می‌دهد، اظهار داشت: این رقم بسیار قابل توجه است. یعنی از هر ۸۳ ‏تومانی که هر ایرانی در سال هزینه می‌کند، یک تومان به دارو اختصاص می‌یابد. از طرفی ۲۸ درصد پرداختی از جیب مردم در حوزه ‏سلامت مربوط به دارو و ملزومات سرپایی است. این میزان بالاترین جزء پرداختی از جیب مردم است. این عوامل باعث می‌شود هم ‏از نظر اقتصادی و هم از نظر سلامت به موضوع دارو توجه کنیم. ‏

 

وی افزود: اقدامات متعددی در کشور در سال‌های گذشته برای کاهش اقلام دارو در هر نسخه انجام شده است. بر اساس اعلام سازمان ‏جهانی بهداشت، در هر نسخه‌ای که نوشته می‌شود به طور میانگین تعداد دارو باید زیر ۲ عدد باشد، اما در کشور ما در دهه‌های گذشته ‏این میزان حدود ۴ عدد بوده است.

 

حریرچی گفت: در سال ۹۰ تعداد قلم دارو در نسخه به طور میانگین به ۳.۱ رسیده و در سال ۹۶ با اقدامات انجام ‏شده به ۲.۸۸ قلم دارو در هر نسخه رسیده است. این میزان از میانگین توصیه‌ای سازمان جهانی بهداشت بالاتر است. ‏

 

حریرچی ادامه داد: به جز تعداد اقلام داروی تجویزی در هر نسخه، نوشتن نسخه برای هر بیمار یا عدم لزوم نوشتن آن مطرح است. در ‏کشور‌های اروپای غربی، ۲۵ تا ۵۰ درصد و گاهی تا ۷۰ درصد موارد بیماران مراجعه کنندگان به پزشکان عمومی و خانواده ثابت ‏شده که بدون تجویز دارو قابلیت بهبود دارند، اما در کشور ما بر اساس فرهنگ مردم یا پزشکان، در سطوح عمومی درخواست نسخه یا ‏تجویز نسخه انجام می‌شود.

 

وی گفت: در کشور‌هایی که رابطه مستقیم مالی بین بیمار و پزشک وجود دارد و نظام پرداخت به ازای ویزیت و ‏خدمت است، معمولا تعدد اقلام دارویی تجویزی بسیار بیشتر از کشور‌هایی است که خرید راهبری خدمت یا پزشک خانواده دارند. ‏

 

سخنگوی وزارت بهداشت درباره مصرف آنتی بیوتیک و کورتون نیز گفت: مصرف آنتی بیوتیک در نسخه‌های کشور ما نسبت به ‏کشور‌های مشابه بسیار بیشتر است. البته باید توجه کرد که شاخص میانگین مصرف سایر گروه‌های دارویی به جز آنتی بیوتیک و ‏دارو‌های کورتونی در کشور ما نسبت به کشور‌های توسعه یافته کمتر است.

۶.۵ میلیونی ایرانی از فشار خون خبر ندارند

 

حریرچی افزود: در ایران و کشور‌های مشابه ایران، بسیاری از ‏بیماری‌های مزمن با شدت کم و متوسط که نیاز به درمان دارند، تشخیص داده نمی‌شوند. مثلا ۶.۵ میلیون ایرانی داریم که فشار خون ‏بالا دارند و تشخیص داده نشدند. در ایران ۵۰ درصد افراد بالای ۵۵ سال فشار خون دارند و ۳۵ درصد این افراد مراجعه نکرده یا ‏بیماری آن‌ها تشخیص داده نشده است. ‏

 

سخنگوی وزارت بهداشت بیان کرد: دو رویکرد نسخه نویسی اجتماعی و پیشگیری در این راستا وجود دارد. توجه به ‏عوامل اجتماعی موثر بر سلامت و تغییر سبک زندگی اخیرا در بسیاری از کشور‌های اروپایی مورد توجه و اقبال قرار گرفته است. ‏پیشگیری سطح چهارم نیز پیشگیری از اقدامات غیرضروری درمانی و بالینی است که می‌تواند بر اقدامات درمانی و تنظیم ‏نسخه‌ها تاثیر مثبت داشته باشد. ‏

 نسخه نویسی اجتماعی

 

حریرچی در ادامه درباره پیشگیری سطح چهارم گفت: در سطح یک و دو و سه خدمات سلامت از عوامل بیماری و عوامل خطر و ... ‏پیشگیری می‌شود. در پیشگیری سطح دوم، اقداماتی انجام می‌شود که در زمان مناسب یعنی وقتی بیماری شدت زیادی ندارد، آن را ‏تشخیص دهیم. به طور مثال وقتی قند خون شروع به بالا رفتن می‌کند، می‌توان دیابت را شناسایی کرد و از آن پیشگیری کرد. این ‏موضوع تشخیص زودرس و غربالگری است. در پیشگیری سطح سوم، اقدامات درمانی و توانبخشی انجام می‌شود تا بیمار به ‏زندگی مناسب برگردد. ‏

 

وی افزود: در پیشگیری سطح چهارم، پیشگیری از اقدامات زائد یا غیرضروری انجام می‌شود که یا آسیب رسان هستند یا ضررشان ‏بیشتر از نفع آن است. به طور مثال آنژیوگرافی یک اقدام تهاجمی است و ممکن است عوارض ایجاد کند. در این سطح از پیشگیری، ‏اقدامات تشخیصی زائد انجام نمی‌شود. زیرا این اقدامات گاهی غیرضروری است. ‏

 

سخنگوی وزارت بهداشت ادامه داد: یکی از بزرگترین معضلات آینده زندگی بشر، مقاومت به آنتی بیوتیک است. زیرا آنتی بیوتیک ‏مازاد در انسان و دام مصرف شده و حالا با میکروب‌ها و باکتری‌هایی مواجه هستیم که به آنتی بیوتیک‌های گران نیز مقاوم هستند. ‏

 

حریرچی گفت: برای راه اندازی پزشکی خانواده، نسخه نویسی اجتماعی و پیشگیری سطح چهارم اولا باید شبکه‌ای از افراد ایجاد ‏شود که با سبک زندگی مردم ارتباط دارند. قبل از طرح تحول سلامت در روستا‌ها بهورز حضور داشت، اما کمبود شدید پزشک و ‏مشکلات مراکز بهداشتی نیز وجود داشت.

 

وی افزود: در حال حاضر زیرساخت اجرای پزشکی خانواده در روستا‌ها فراهم است و در قسمت‌های ‏عمده‌ای نیز انجام می‌شود. در حاشیه شهر‌ها که بیش از ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارد، تک تک افراد مراقب سلامت دارند و در اکثر ‏شهر‌ها به جز کلانشهرها، پوشش مراقبان سلامت به نزدیک ۱۰۰ درصد رسیده است. زمان اجرای این کار بسیار طولانی است و ‏نیاز به زیرساخت‌های لازم دارد.

 

‏معاون وزیر بهداشت بیان کرد: مهمتر از همه این‌ها اصلاح نظام پرداخت است. نظام پرداخت فی فور سرویس (پرداخت به ازای خدمت درمانی) باعث می‌شود که ‏پزشک ناخودآگاه بخواهد بیمار بیشتری ببیند. در نتیجه همان طور که رئیس جمهوری هم گفت، بیمار می‌گوید اگر نسخه طولانی نوشته ‏نشود، پزشک بی سواد است و دیگر به او مراجعه نمی‌کند. ‏