رای دادگاه لاهه الزام آور است/ کسانی که مشکل تامین دارو دارند، مستنداتشان را برای ارائه در لاهه بفرستند

رویداد۲۴ لعیا جنیدی در همایش مدیران و کارشناسان حقوقی دانشگاه‌های علوم پزشکی با اشاره به الزام آور بودن رای اولیه دادگاه لاهه برای ایالات متحده در زمینه رفع موانع تامین غذا، دارو و تجهیزات پزشکی و تجهیزات پروازی اظهار کرد: کارشناسان و مدیران حقوقی دستگاه‌های دولتی و خصوصی به ویژه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همه کسانی که در این زمینه شاهد نقض رای دادگاه هستند، باید موارد نقض را مستند و آماده ارائه به جلسات اصلی دادگاه دعوای ایران و آمریکا کنند.

جنیدی تصریح کرد: جنس قواعد تحریم، قواعد حقوق عمومی است نه خصوصی. در حوزه قواعد حقوق خصوصی، استثنا‌ءهایی در زمینه شمولیت بر اتباع هر کشور در دیگر کشور‌ها هست، اما جنس حقوق عمومی هیچ وقت اینگونه نبوده است.

او با اشاره به اینکه پذیرفتنی نیست که کشوری توقع داشته باشد که اصول و قواعد مورد قبولش فراتر از خاک کشورش اعمال شود، خاطرنشان کرد: اگر کشوری فکر می‌کند ضرورت دارد مقررات داخلی اش باید فراتر از مرزهایش اعمال شود، باید برود معاهداتی را در این رابطه با دیگر کشور‌ها امضا کند، مثل معاهدات تجارت و محیط زیست. تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعمال حقوق عمومی داخلی در خارج از خاک آمریکا است، بنابر این به طور کلی اصول حقوق بین الملل آنها را نفی می‌کند.

معاون حقوقی رئیس جمهور در ادامه سخنانش گفت: در ارتباط خاص ایران و ایالات متحده از این بدتر می‌شود، چرا که در فضای روابط دو کشور، غیر از این اصول کلی، یک معاهده مودت قدیمی نیز وجود دارد. ممکن است بگویند که در این سال‌ها دو کشور نسبت به هم رفتار تخاصم آمیز داشتیم، اما به هر حال هنوز هیچ کدام از طرفین از این معاهده بیرون نرفته است. تهدید آمریکا به احتمال خروج از این معاهده نیز ناظر به زمانی است که از این معاهده خارج شود و تا زمانی که خارج نشده ملتزم و مکلف به رعایت مفاد آن است.

جنیدی با اشاره به اینکه در مواد مختلف این معاهده تکالیفی در نظر گرفته شده از جمله در زمینه تجارت و رفتار با اتباع طرف مقابل، اضافه کرد: این معاهده بند مهمی دارد که می‌گوید اگر یکی از طرفین امتیازی در تجارت به اتباع کشور ثالثی داد، باید این امتیاز را به طریق اولی به اتباع کشور طرف این معاهده هم بدهد. بنابر این به دلایل متعدد ایالات متحده مجاز نبوده است تحریم‌های یکجانبه علیه ایران اعمال کند و آمریکا تعهدات خودش را نقض کرده است.

وی با بیان اینکه استناد آمریکا در دادگاه برای توجیه اعمال تحریم‌ها، این بوده که رفتار ایران برای صلح و امنیت آمریکا تهدید ایجاد کرده است، گفت: این یک پارادوکس جدی است. با وجود اختلافات درباره معاهده یا توافق بودن برجام، اما در هر شکل، برجام برای طرفین امضا کننده و به اعتبار قطعنامه شورای امنیت بودن، برای همه دنیا، الزام‌آور و لازم‌الاجراست. ضمن اینکه آمریکا خودش یکی از امضا کنندگان این توافق بوده لذا عدالت را در جامعه بین المللی زیرپا گذاشته است.

معاون حقوقی رئیس جمهور تاکید کرد: اضافه بر این‌ها آمریکا در دادگاه لاهه هم مکرر به مساله تهدید صلح و امنیت اشاره کرده است، در حالی که توافق برجام و قطعنامه شورای امنیت بر اساس توافق جهانی برای استقرار صلح و امنیت محقق شده است و همه کشور‌های دنیا اعتقاد داشتند که این توافق درجه امنیت و صلح را در دنیا بالا می‌برد.

وی تصریح کرد: حالا برعکس این مساله آمریکا مدعی است که این توافق برای امنیت ملی من مضر است. این خیلی تعارض آمیز است. اولا خود دولت آمریکا هم این توافق را امضا کرده است، و در ثانی چگونه است که امنیت ملی و صلح از نظر آمریکا با امنیت ملی و صلح از نظر دیگر کشور‌های جهان و شورای امنیت در تعارض است.

جنیدی با اشاره به اینکه دوره اقدامات یکجانبه و انتقام شخصی گرفتن در عرصه بین المللی گذشته است، خاطرنشان کرد: اگر دولتی در شرایطی که مرجعی برای رسیدگی بین المللی به دعاوی نبود، یا امکان اقدامات چندجانبه نبود، اقدامی یکجانبه می‌کرد، شاید قابل توجیه بود، اما در جایی که هم مرجع قضایی رسیدگی کننده وجود دارد و هم امکان اقدام چندجانبه، اقدام یکجانبه این‌چنینی هیچ وجهی ندارد و فقط نظم بین‌المللی را به مخاطره می‌اندازد.

معاون حقوقی رئیس جمهور گفت: علاوه بر همه معاهدات و مقررات مورد اشاره در فوق، مبنای مستقل دیگری تحت عنوان حقوق بشر دوستانه وجود دارد که ناظر بر تمام روابط و تحولات و تعاملات بین المللی است. آمریکا در موضوع تحریم‌های اعمال شده علیه کشورمان، علاوه بر تمام رویه‌ها و معاهدات و قواعد بین المللی، حقوق بشر دوستانه را نیز نادیده گرفته و نقض کرده است.

جنیدی با اشاره به رویه حقوقی طرح و پیگیری دعوای جمهوری اسلامی ایران علیه آمریکا در دادگاه لاهه، ادامه داد: با وجود آنکه آمریکا در دادگاه مدعی شد که در حوزه‌هایی، چون تحریم دارو و تجهیزات پزشکی، مراعات سلامت و جان مردم ایران را می‌کند، اما در رای اولیه دادگاه لاهه این ادعای آمریکا مورد قبول قرار نگرفته و تاکید شده که تحریم آمریکا در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی خسارات جبران ناپذیری بر جای خواهد گذاشت و لذا باید متوقف شود. رای اولیه دادگاه، جبران‌ناپذیر بودن تحریم‌ها، ضرورت داشتن و اقدام فوری در توقف تحریم‌ها را پذیرفته که این بسیار مثبت است.

او افزود: رای اولیه دادگاه لاهه تاکید کرده که دولت ایالات متحده باید هر مجوزی برای رفع موانع تامین دارو و تجهیزات پزشکی در ایران لازم است را به طور کلی و نه لزوما موردی و یک به یک، صادر کند. بر این اساس تمام موانع عملیات بانکی مربوط به تامین این اقلام نیز باید برطرف شود.

معاون حقوقی رئیس جمهور با اشاره به اینکه رای اولیه دادگاه الزام آور است، تصریح کرد: در شرایط حاضر تکلیف بزرگی بر عهده سازمان حقوقی دستگاه‌های دولتی و نیز همه بخش‌های خصوصی به ویژه در عرصه بهداشت و درمان قرار دارد. همه کسانی که در این عرصه فعال هستند و حتی تک تک بیماران و کسانی که درگیر مشکلات تامین دارو و تجهیزات پزشکی هستند، باید نسبت به مستندسازی و ثبت و ضبط هر آنچه که نقض دستور اولیه دادگاه بین المللی لاهه است، اقدام کنند.