غرفه ۶ ناشر تعطیل شد/ ناشران پذیرفتند کتاب‌های حساس را به نمایشگاه نیاورند
همایون امیرزاده گفت: آیین‌نامه شورای مذکور در شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب به تصویب رسیده و براساس آن امسال اولین سالی است که با این روش جدید نظارت محتوایی کتاب‌های عرضه شده در نمایشگاه انجام می‌شود.
وی سپس به تشکیل شورای نظارت و ارزیابی نمایشگاه را با استناد به دو سند بالادستی اشاره کرد و گفت: دو سند بالادستی داریم. اولی مصوبات شورای انقلاب فرهنگی به عنوان بالاترین مرجع تصمیم گیری و قانونگذاری در امور فرهنگی در خصوص ضوابط نشر مصادیق روشنی اعلام کرده و دومی سند بند بیست و دوم قانون و اختیارات وظایف وزارت ارشاد است که اهداف این شورا براساس این دو مورد شکل گرفته است.
رئیس شورای نظارت بر محتوا ادامه داد: ایجاد هماهنگی با ناظرین مختلف برای کنترل کتاب‌های عرضه شده در نمایشگاه و تجزیه و تحلیل آماری آنها که نهایتاً به رئیس نمایشگاه ارائه می‌شود؛ بخشی از فعالیت‌های این شوراست. ساختار تشکیلاتی این شورا نیز به‌صورت تخصصی فعالیت می‌کند که کارگروه نظارت محتوای نشر داخلی، کارگروه نظارت محتوای نشر بین‌الملل، کارگروه نظارت اجرایی و مالی و هیات رسیدگی به تخلفات بخش‌های اصلی این ساختار را تشکیل می‌دهد.
او در توضیح فعالیت‌های هیات رسیدگی به تخلفات نیز اظهار داشت: برخلاف سه بخش اول؛ ساختار شورای نظارت که به صورت کارگروهی فعالیت می‌کنند، هیات نظارت بر تخلفات به دلیل آنکه ماهیت حقوقی و قانونی دارد و باید اشراف کامل بر این مسائل داشته باشد، با روش دیگری اداره می‌شود. گرچه در ساختار کلی این کارگروه نیز روح کلی حاکم بر شورای سیاستگذاری وجود دارد اما تقریباً به عنوان یک ساختار مستقل زیرنظر رئیس نمایشگاه وظایف خود را انجام می‌دهد.
رئیس شورای نظارت بر محتوا با اشاره به اصول کلی نظارت که در فعالیت این شورا مدنظر قرار می‌گیرد، گفت: امسال همانطور که اشاره شد بیشتر اقدامات به صورت نظارت درون‌صنفی انجام می‌شود و نماینده تشکل‌ها و صنوف در این مورد حضور دارند حتی تذکرات شفاهی و کتبی از طریق کمیته ناشران داخلی به ناشران متخلف اعلام می‌شود.
امیرزاده اضافه کرد: همانطور که پیشتر اشاره شده نظارت‌ها چه در بخش داخلی و چه بین‌المللی از همان زمان خوداظهاری متقاضیان آغاز می‌شود و در دو مرحله رسیدن کتاب‌ها به نمایشگاه و ایام برگزاری نمایشگاه؛ ادامه پیدا می‌کند. به همین سبب در بخش بین‌الملل بسیاری از کتاب‌ها که با ساختار ضوابط نشر جمهوری اسلامی همخوانی نداشتند اصلاً امکان عرضه در نمایشگاه را پیدا نکردند. در بخش داخلی نیز چنانچه اثری خارج از سیستم مذکور عرضه شده، یا تذکر گرفته و یا جمع‌آوری شده است. برهمین اساس تا دیروز 20 اخطار کتبی و 60 اخطار شفاهی به ناشران داده شده که از این تعداد 13 مورد به اخطار داده شده؛ اعتنا کرده و تخلف را رد کردند، هفت ناشری که به اخطار کتبی توجهی نشان ندادند نیز به هیات رسیدگی به تخلفات که اولین جلسه خود را دیروز برگزار کرد، ارجاع داده شدند.
رئیس شورای نظارت بر محتوا درباره نتیجه اولین جلسه رسیدگی به تخلفات نیز گفت: در جلسه دیروز مقرر شد چهار ناشر که به اخطارها اعتنا نکردند محکوم به تعطیلی غرفه تا پایان نمایشگاه شدند، یک ناشر محکوم به یک روز تعطیلی و دو ناشر نیز از حضور در نمایشگاه سال آینده محروم شدند. عمده این تخلفات نیز در بخش ناشران دانشگاهی و عمومی بوده است.
او اضافه کرد: به جز احکام مربوط به محرومیت از نمایشگاه سال بعد که قابلیت تجدیدنظرخواهی دارند؛ تعطیلی غرفه تا پایان دوره نمایشگاه و تعطیلی یک روزه به‌جای خود باقی می‌ماند.
امیرزاده اذعان کرد: ممکن است برخی محتواها از سد نظارت گذشته باشند اما ما مصرانه تاکید داریم هر کتابی که ضوابط را رعایت نکرده و به صورت غیرقانونی در غرفه‌ها عرضه می‌شوند، یا تذکر به ناشر را در پی دارند یا از نمایشگاه جمع‌آوری شدند. در همین چند روز نیز افراد مختلفی اگر با کتاب مسئله‌داری مواجه می‌شدند به ما اطلاع می‌دادند و حتی از خود خبرنگاران نیز پیامک‌هایی برای اطلاع‌رسانی برای کتاب‌های غیرمجوز داشتیم. فصل‌الخطاب ما رعایت ضوابط نشر است.
او سپس تصریح کرد: اگر در طول 10 روز نمایشگاه به یک محتوایی برسیم که شاید در طول سال اشکالات آن حتی از دید ممیز پنهان مانده باشد؛ اینجا مجدد تحت نظارت قرار می‌گیرد و مسیر تذکر به ناشران متخلف نیز کمیته ناشران داخلی است.
رئیس شورای نظارت بر محتوا درباره روند اقدامات بعد از تذکر نیز گفت: بعد از مشاهده تخلف از طریق کمیته ناشران داخلی ابتدا تذکر شفاهی به ناشر اعلام می‌شود. ناشر مذکور به مدت دو ساعت فرصت دارد که تخلف موجود را رفع کند اگر بعد از 2 ساعت تخلف همچنان پابرجا بود؛ تذکر کتبی برای او ارسال می‌شود. اگر باز هم مثلاً جمع‌آوری کتاب مسئله‌دار یا حل مشکل تعرض به حریم غرفه دیگری حل نشد، پیگیری کار به هیات رسیدگی به تخلفات ناشران ارسال می‌شود.
امیرزاده در پاسخ به خبرنگار ایلنا؛ مبنی بر اینکه آیا تعاملی که ارشاد می‌گوید با ناشران دارد تا جلوی عرضه برخی کتاب‌های مجوزدار که حساسیت برانگیز هستند در نمایشگاه گرفتار شود، حکم تذکر شفاهی را دارد یا خیر، گفت: این مسئله صرفاً یک تعامل و همکاری ازسوی ناشران است و هیچ‌گونه بار حقوقی برای آنها ندارد. چراکه کتاب‌هایی که عنوان شد همگی دارای مجوز هستند اما تنها با تعامل ناشران برای حساسیت‌زدایی از این رویداد فرهنگی در نمایشگاه کتاب؛ عرضه نمی‌شوند.
او با اشاره به بخشی تخلفات در واگذاری غرفه نیز گفت: یکی از مشکلات ما حضور غرفه‌های توزیع و فروشگاهی است که از سوی ناشر به دیگری واگذار شده به عنوان مثال ناشران دیروز گزارش دادند یک ناشر با دریافت سه میلیون امتیاز خود را به مدت 10 روز واگذار کرده است که یک تخلف بزرگ به‌شمار می‌آید.
رئیس شورای نظارت بر محتوا در توضیح محورهای اصلی تخلف که مدنظر شورای نظارت قرار دارد، توضیح داد: واگذاری فروش غرفه، ارائه کتاب سایرین، نقد کردن بن‌ها و ارائه کتاب‌های فاقد مجوز؛ مصادیق تخلف در نمایشگاه هستند. این موارد شامل بیست بخش است که این چهار مورد؛ محورهای اصلی را تشکیل می‌دهند.
امیرزاده افزود: هیات رسیدگی به تخلف که کارشناسان حقوقی وزارت ارشاد نیز در آن حضور دارند، مسائل حوزه نمایشگاه را رسیدگی می‌کند اما اگر تخلفی وجود داشته باشد که آنقدر بزرگ باشد که نتواند زیر پوشش این هیات حل و فصل شده یا رسیدگی به آن در حیطه اختیارات هیات نباشد، از مراجع حقوقی کمک می‌گیریم.
او همچنین از عدم مشاهده تخلف در حوزه کتاب‌های قرآنی خبر داد و گفت: خوشبختانه با تفاهم‌نامه‌ای که اواخر سال گذشته وزارت ارشاد و دارالقرآن باهم داشتند؛ رسیدگی به چاپ و عرضه کتاب قرآن یک نظم اساسی گرفت. ما در اداره کتاب نیز کارگروه تخصصی برای هر مورد داریم. خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته تا امروز گزارشی از تخلف در حوزه کتاب‌ها قرآن داشتیم.
رئیس شورای نظارت بر محتوا در واکنش به برخی شنیده‌ها بر ارسال نامه‌ای از سوی دادستانی که بر عدم عرضه 320 کتاب مجوزدار در نمایشگاه تاکید داشت، گفت: بهتر است توضیح کامل درباره این موضوع به بعد از نمایشگاه موکول شود اما این را می‌گویم که تعداد کتاب‌های اعلام شده به ما بسیار کمتر از این مورد است و در کل ورود دیگر نهادها و ارگان ها در امر نظارت محتوای نمایشگاه کتاب کاهش داشته است. این موارد معدود نیز با همان روش تعامل با ناشران حل و فصل شده و می‌شود.
