عامل مهم آشفتگی بازار چیست؟
رویداد۲۴ اخیراً در اقتصاد کشور افرادی باعث احتکار بعضی از اقلام مصرفی شدند که با توجه به سیاست‌های دولت پس از مدت کوتاهی این مشکل برطرف شد ضمن اینکه تعدادی زیادی از انبارهای کالای محتکران نیز در این مدت کشف و کالاها نیز به بازار عرضه شد.
احتکار در واقع نوعی مانع ایجاد کردن در تعادل بین عرضه و تقاضا است که با توقف در میزان عرضه و کاهش آن باعث افزایش تقاضا می‌شود و این افزایش تقاضا ازیک‌طرف باعث هجوم شهروندان جهت خرید بیشتر می‌شود و از طرف دیگر باعث می‌شود درآمد یا سود محتکران افزایش یابد. در واقع محتکران در بازار کمبود ایجاد می‌کنند و همین عامل کسب سود برایشان در پی دارد.
در اینجا منظور از احتکار عبارت است از متوقف کردن یا کاهش دادن روند توزیع کالا در یک کشور یا استان که این عمل توسط همه یا بعضی از توزیع‌کنندگان یا فروشندگان به شکل موقت اتفاق میافتد. این عمل با توجه به وضعیت بازار به‌ویژه تقاضای تحریک‌شده مصرف‌کنندگان باهدف بالا بردن قیمت و افزایش درامد حاصل از فروش کالا انجام می‌گیرد.
در ماده یک بند الف قانون تشدید مجازات محتکران و گران‌فروشان آمده است: «احتکار عبارت است از جمع و نگهداری ارزاق موردنیاز و ضروری عامه مردم به‌قصد افزایش قیمت» و در ماده دو همین قانون مجازاتی برای محتکران در نظر گرفته است.
سیاست‌هایی که دولت در برابر محتکران در این شرایط اقتصادی می‌تواند انجام دهد این است که اول این‌گونه افراد را وادار کند به عرضه و فروش کالای احتکار شده، دوم تعیین قیمت و قیمت‌گذاری کالاها براساس وضعیت و در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور.
عبدالرضا پیروی منش، معاون امور بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان هرمزگان، در خصوص میزان کشف کالاهای احتکار شده در استان هرمزگان به ایسنا گفت: تاکنون کالاهای کشف‌شده به ارزش ۲۹۸ میلیارد و ۲۸۱ میلیون ریال و در این خصوص ۱۳پرونده تخلف احتکار تشکیل و جهت صدور رأی به تعزیرات حکومتی ارسال شده است.
وی در مورد نوع کالاهای احتکار شده اعلام کرد: گروه‌های کالایی کشف‌شده شامل مواد خوراکی، مصالح ساختمانی و آهن‌آلات هستند.
پیروی منش در خصوص اقدامات انجام‌شده جهت جلوگیری از احتکار کالاهای اساسی و موردنیاز شهروندان افزود: در جهت پیشگیری از احتکار کالا، رصد و پایش سطح شهر و همکاری با سایر دستگاه‌های نظارتی و استفاده از ظرفیت نیروهای ناظرین افتخاری و دستگاه‌های انتظامی در دستور کار است.
وی در مورد نحوه عرضه کالاهای کشف‌شده به بازار تصریح کرد: از طریق فروشگاه‌های منتخب عرضه می‌شود که جزئیات بیشتر در این زمینه و نحوه توزیع این نوع کالاهای کشف‌شده هفته آینده مشخص می‌شود.
محمد دانا، کارشناس مسائل اقتصادی در این زمینه به ایسنا گفت: احتکار در همه دوره‌ها باهدف افزایش سود در کشور ایجادشده ضمن اینکه فروشندگان یا توزیع‌کنندگان داری حساب و منطق هستند زیرا می‌دانند اگر موجودی کالاهای خود را به بازار عرضه کنند برای تأمین همین مقدار از موجودی کالا نیاز به سرمایه بیشتری نسبت به قبل دارند و سرمایه بیشتر هم هزینه بیشتری دارد اما در میزان سود آن‌ها تفاوتی ایجاد نمی‌شود.
این کارشناس اقتصادی افزود: بازاریان ما به‌خوبی از این موضوع اطلاع دارند که در شرایط تورمی نگهداری سرمایه نقدی هزینه بالایی دارد و به همین دلیل افراد سعی می‌کنند موجودی کالاهای خود را نگهدارند زیرا در این روش نه‌تنها هزینه‌ای ندارد بلکه می‌توانند سود بالاتری نیز داشته باشند.
دانا در خصوص رفع این مشکل اقتصادی تصریح کرد: درصورتی‌که بتوانیم قیمت‌ها در کل اقتصاد کشور ثابت نگهداریم و به یک وضعیت باثبات برسیم در این صورت است که تعادل ایجاد می‌شود و تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان تکلیف خود را به‌صورت روشن می‌دانند و نسبت به آینده اطمینان حاصل می‌کنند و درنهایت این مشکلات خودبه‌خود برطرف می‌شود.
افشین حبیبی، کارشناس مسائل اقتصادی در مورد وضعیت احتکار به ایسنا، اظهار کرد: در کشور ما با توجه به فرهنگ اقتصادی مردم حتی یک مغازه‌دار کوچک نیز با توجه نگرانی‌های موجود نسبت وضعیت اقتصادی، در انبار خود نگه می‌دارد زیرا افراد ترس از نوسانات شدیدتر در آینده دارند.
وی افزود: به‌صورت کلی انبارداری یک چرخه واقعی دارد یعنی هر انبار به میزانی ورودی و خروجی کالا دارد لیکن اکنون اگر به‌دقت این ورودی و خروجی‌ها را بررسی کنیم نشان می‌دهد باهم برابر نیستند و انبارها این روزها خروجی ندارند و موجودی انبارها در حال افزایش است و برخلاف گذشته که میزان ورودی و خروجی هر انباری برابر بوده، این تعادل به‌هم خورده است و می‌توان گفت احتکار در اقتصاد فعلی وجود دارد.
حبیبی اضافه کرد: این مسائل نشان‌دهنده یک مشکل حل‌نشده مثل تورم در اقتصاد است زیرا تا زمانی که مشکل اقتصادی وجود نداشته باشد این‌گونه تعادل‌ها برقرار است و اگر اقتصاد در مسیر صحیح خود قرار گیرد این مسائل بدون دخالت نیروهای خارجی بازار،مثل دولت حل خواهد شد بنابراین برای رفع این موضوع ابتدا باید گره‌های تنیده در اقتصاد کشور را حل کرد.
