رویداد۲۴ بررسی کرد؛
سایه نهادهای امنیتی بر موسیقی خیابانی/ فرمانداری تهران؛ جزیره جداگانه دولت!
اجرای موسیقی خیابانی که از یک سو زمینه‌ساز ایجاد نشاط در جامعه بوده و از سوی دیگر می‌تواند به کسب درآمد برای نوازندگان جوان و گمنام بینجامد در تمام جهان موضوعی پذیرفته شده است، اما این موضوع در ایران که در میان ۱۰ کشور افسرده جهان جای داشته و به صورت جدی نیازمند شادی و نشاط است همچنان با چالش‌هایی عجیب مواجه است آنچنانکه برخی مسئولان به آن لقب تکدی‌گری مدرن داده‌اند.
رویداد۲۴ چندی پیش عیسی فرهادی فرماندار شهرستان تهران با اشاره به افزایش افراد و گروه‌های نوازنده موسیقی در سطح شهر تهران، این پدیده را «تکدی‌گری مدرن» خواند و از لزوم اخذ «مجوز دولتی» برای آن خبر داد.
مردادماه سال گذشته نیز بنا بر اعلام رسانه‌ها نمایندگانی از کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، شهرداری تهران و وزارت اطلاعات در واکنش به افزایش این گروه‌های موسیقی، در جلسه‌ای بر سر «لزوم اخذ مجوز و کنترل و برخورد» با این گروه‌های موسیقی توافق کرده بودند.
حال باید به این سوال پاسخ داد که آیا موسیقی خیابانی به واقع نوعی تکدی‌گری مدرن است؟ به گزارش رویداد۲۴ در تکدی‌گری افراد بدون ارائه کالا یا خدمت از مردم تقاضای کمک می‌کنند این در حالی است که موسیقی خیابانی نوعی از اجرا و گرایشی از هنر موسیقی است که هنرمند هنر خود را به مخاطبان که از گروه‌ها و اقشار مختلف اجتماع هستند عرضه می‌کند. موسیقی خیابانی در کشورهای مختلفی سنت خاص خود را دارد. زمانی موتزارت با کاهش تعداد نوازندگان، ارکستر مجلسی را ایجاد کرد تا در انقلاب فرانسه در کنار مردم باشد. ویکتور خارا از نمونه بزرگ موسیقیدانانی است که اجراهای بسیاری در میان مردم داشته است. در این نوع موسیقی گاه اعتراضات جامعه بیان می‌شود و گاه صرفا برای شادی شنوندگان است. رسمیت موسیقی خیابان تا آنجاست که امروزه فستیوال‌های موسیقی خیابانی نیز برگزار می‌شود. همایون شجریان زمانی اعلام کرد حاضر است موسیقی خیابانی برگزار کند.
با این مقدمه سخت می‌توان درک کرد که مسئولان کشور چگونه موسیقی خیابانی را تکدی می‌خوانند. احتمالا باید این فرض را در نظر گرفت که آنها اساسا درکی از سنت موسیقی خیابانی ندارند یا باید گفت این اقدام در راستای محدودیت برای موسیقی است.
چگونه است کسی از مجوز برای سایر اجراهای خیابانی که سنت دیرینه‌ای در ایران دارد، سخنی نمی‌گویند و فقط قرار است موسیقی خیابانی محدود شود؟ چگونه فرماندار تهران رسم پهلوان‌های محله را تکدی گری نمی‌خواند؛ چگونه فرماندار تهران تئاتر خیابانی را تکدی گری نمی‌داند و فقط با موسیقی مشکل دارد و تنها نوازندگان خیابانی محکوم به پیمودن راه پر پیچ و خم دریافت مجوز می‌شوند؟ گویی که شادی‌آفرینی در میان مردم آنچنان مهلک است که به آن لقب تکدی‌گری مدرن داده می‌شود.
سال گذشته برای نخستین بار از صدور مجوز برای موسیقی خیابانی سخن گفته شد. آن زمان كمیسیون فرهنگی مجلس، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری تهران، وزارت اطلاعات و ناجا جلساتی برگزار کردند که نتیجه آن چنین شد که گروه‌های موسیقی خیابانی برای اجرا از این نهادها مجوز بگیرند!
کنسرت رسمی که با بلیت فروشی انجام می‌شود، چنین فرآیند پیچیده‌ای نداشت و اصولا مشخص نبود چرا وزارت اطلاعات برای اجرای خیابانی باید دخالت کند؟ در کجای تعاریف تاسیس این وزارتخانه، بررسی و نظارت بر اجراهای موسیقی آمده است.
همان زمان پروانه سلحشوری عضو كمیسیون فرهنگی مجلس به روزنامه ایران گفته بود «منوط كردن اجراهای موسیقی خیابانی به كسب مجوز از مراجع دولتی و حكومتی تصمیمی كاملا اشتباه است که تبعات منفی دارد.»
سلحشوری معتقد بود همین که اجرای موسیقی خیابانی به گزارش یك نهاد امنیتی، پیوند داده شد، اولین نشانه خطا بودن این تصمیم است.
سلحشوری در یادداشتی نوشت: «در ایران چهل سال است كه مسایل امنیتی بر حوزه های اجتماعی و فرهنگی سایه انداخته و مناسبات این حوزهها را در قامت خطراتی بالقوه شناسایی كرده است. چنین نگاهی اصلی‌ترین زمینه تنگ شدن دایره فعالیت‌ها در این حوزهها است كه با توجیهات امنیتی انجام می‌گیرد. این وضعیت امروز بعد از اصراری چهل ساله انباشتی از نارضایتی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد كرده و شهروندان را به این احساس رسانده كه دیدگاه های امنیتی به این حوزهها چون طنابی دست و پای آنها را در زندگی شخصی و استفاده از حداقل پدیده های مورد تمایل جامعه بسته است.»
البته فاطمه ذوالقدر در توضیحی افشا کرد که کمیسیون فرهنگی تصمیم گیر چنین سیاستی نبوده و طرح از جای دیگری فقط به اطلاع کمیسیون رسیده است. ذوالقدر گفته بود «منوط كردن اجرای موسیقی خیابانی به كسب مجوز تصمیمی اشتباه هست و كمیسیون فرهنگی مجلس عامل این تصمیم گیری نبوده و فقط در جریان آن قرار گرفته است.»
فعلا این طرح انجام نشده است اما مشخص است نهادهایی با موسیقی خیابانی مشکل دارند و تلاش می‌کنند هر حرکت جزیی مردم تحت نظارت آنها قرار بگیرد. سخنان عیسی فرهادی فرماندار پایتخت نیز نشان داد بدنه دولت با آنچه دولت در انتخابات وعده کرده، حداقل در بیان آن بسیار فاصله دارد. گویی فرمانداری تهران جزیره‌ای جداست که بی توجه به سیاست‌های دولت راسا تصمیم‌گیری می‌کند.
خبر های مرتبط
