رویداد۲۴ سفارت ایران در ونزوئلا هفته گذشته اعلام کرد که یک کشتی ایرانی با بار مواد غذایی برای تامین اقلام مورد نیاز در فروشگاه اتکا به سمت بندر لا گویرا ونزوئلا حرکت کرده است. بازگشایی یک سوپرمارکت به خودی خود خبر مهمی محسوب نمی‌شود، اما وقتی این سوپرمارکت به ایران تعلق داشته باشد و قرار باشد در کشور دیگری که تحت تحریم آمریکاست بازگشایی شود، به تیتر اخبار جهان تبدیل خواهد شد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، این شعبه اتکا در ونزوئلا مجهز به اسکنر‌های تب‌سنجی است که در فرودگاه‌ها به کار برده می‌شود و در تمام فروشگاه اسپری ضد عفونی کننده و شیلد محافظ توزیع می‌شود.
این شعبه که با نام «مگاسیز» در کاراکاس بازگشایی شده، پر از مواد غذایی است که برچسب‌های فارسی و انگلیسی روی آن زده شده و به گزارش بلومبرگ، هیچ واژه اسپانیایی در آن به کار برده نشده و از این جهت برای بسیاری از شهروندان ونزوئلا آشنا نیست.
مگاسیز از ۲۰۰۰ کالای ایرانی و ۱۰۰۰ قلم کالای تولید ونزوئلا از جمله قهوه و انبه پر شده است. این فروشگاه در بخش شمالی پایتخت ونزوئلا احداث شده است.
از فروشگاه اتکا در ونزوئلا چه می‌دانیم؟
ساختمان مگاسیز در یک زمین به وسعت ۲۰ هزار متر مربع واقع شده که توسط دولت سابق ونزوئلا در زمان هوگو چاوز به فروشگاه زنجیره‌ای فرانسوی-کلمبیایی «اگزیتو» در سال ۲۰۱۰ داده شده بود. بعد از آن این زمین به یک سوپرمارکت زنجیره‌ای دولتی با نام «اباستوز بی سنتناریو» سپرده شد. این سوپرمارکت در سال‌های اخیر با مشکلات مالی عدیده‌ای روبرو شد و مجبور شد با تغییر نام به «کلپ» با بخش خصوصی و دولتی و ترکیبی از این دو به کارش ادامه دهد. حال این زمین به فروشگاه زنجیره‌ای ایران سپرده شده است.
اتکا پیش از این در تاجیکستان و عراق نیز شعبی را احداث کرده بود. این فروشگاه زنجیره‌ای که به وزارت دفاع ایران تعلق دارد که توسط آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم شده است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده از ماه ژوئن امسال هزینه سبد خرید خانوار در ونزوئلا افزایش چشمگیری پیدا کرده، اما قیمت اقلامی که در اتکا به فروش می‌رسد به طور قابل توجهی پایین است. بلومبرگ در گزارش خود به قیمت روغن ذرت (۲ دلار) و نوشابه ارم کولا (۸۲ سنت) اشاره کرده و گفته این رقم در ونزوئلا هم بسیار پایین است. این فروشگاه تقریبا شامل همه چیز می‌شود. از لباس تا تایر SUV و پوشک و غذا‌های کنسروی و مواد شوینده و حتی غذای سگ.
ژوان اسکولا شهروند ونزوئلا به بلومبرگ گفته: اینجا همه چیز عجیب و غریب است، ولی تا وقتی قیمت‌ها اینقدر خوب است اهمیتی ندارد.
در فضای فروشگاه پوستر‌های بزرگی با پرچم ایران و ونزوئلا به چشم می‌خورد. تلویزیون ونزوئلا تصویر عیسی رضایی مدیرعامل اتکا را در شعبه مگاسیس در کنار معاون اول رییس جمهور ونزوئلا و تعدادی از وزرا ایستاده نشان داد.
رضایی در گفتگو با این تلویزیون به تحریم‌های آمریکا علیه دو کشور اشاره کرده و گفته منافع اقتصادی تحریم و محدودیت نمی‌شناسد و امروز ما در برقراری تجارت آزاد، هم منافع خودمان را حفظ میکنیم هم منافع طرف ونزوئلایی.
او به تحریم‌های آمریکا علیه ایران و آمریکا اشاره کرده و گفته ما کشور‌هایی که تحریم شده‌ایم با خودمان که می‌توانیم مراوده داشته باشیم؟ رضایی گفته بسیاری از کالا‌ها را ونزوئلا دارد که در ایران به درد ما می‌خورد و این‌ها را می‌شود با هم مبادله کرد.
مدیر این فروشگاه در پاسخ به این سوال که آیا قرار است در آینده ایران نیز وارد کننده اقلام ونزوئلا باشد یا خیر؟ گفت: دقیقا برنامه همین است. ادوات کشاورزی، ابزار آالات معدنی، تاسیسات لوله کشی و برقی را به ونزوئلا صادر میکنیم و انواع محصولات این کشور شامل آلومینیوم، مواد معدنی، قهوه، کاکائو و میوه و سنگ آهن و چیبس چوب و الوار را به ایران وارد میکنیم.
روابط تجاری ایران و ونزوئلا البته منتقدان زیادی دارد؛ منتقدانی که معتقدند ونزوئلا نمی‌تواند کشور هدف برای ایران باشد زیرا اقتصاد آنجا به حدی خراب است که توان کمک کردن به ایران را ندارد بنابراین سرمایه‌گذاری در آنجای اشتباه راهبردی است. منتقدان مثال سرمایه‌گذاری خودروسازی در ونزوئلا را مطرح می‌کنند که بازده اقتصادی خوبی نداشته است.
مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بین الملل گفته «اقدام ایران در شرایط نامساعد آمریکا نوعی نمایش قدرت نیز محسوب می‌شود بنابراین اگر استراتژیک را به معنای رقابت بهتر بدانیم، ونزوئلا در سپهر اقتصاد کشورهای جهان در حد پایین قرار دارد و ارزش پولی آن خیلی مناسب نیست زیرا در شرایط کنونی ونزوئلا کشور ورشکسته اقتصادی است بنابراین معامله با آن، بازی با اسب مرده است.»
این در حالی است که موافقان این سیاست می‌گویند کارخانه تراکتورسازی ایران در ونزوئلا سودده است و مشکلی نداشته و از سوی دیگر هر بار که ایران کالایی به ونزوئلا صادر کرده، به سرعت در مقابل آن طلا گرفته و به همین دلیل ایران از این رابطه سود کرده است زیرا این کشور سرشار از طلاست و اگر ونزوئلا نتواند پول نقد به ایران برساند، اما توانسته بابت خرید خود، طلا بپردازد.
سفیر پیشین ایران: ونزوئلا برای ایران سرزمین فرصت‌هاست
اگرچه پیش از این در مورد صادرات بنزین به ونزوئلا، ایران از دریافت پول حاصل از فروش خبر داده بود، اما به نظر می‌رسد این بار طرح تهاتری در دستور کار است. درباره این طرح با احمد سبحانی سفیر پیشین ایران در ونزوئلا گفتگو کردیم.
سبحانی درباره ظرفیت‌های ونزوئلا برای تبادلات تجاری به رویداد۲۴ گفه ونزوئلا به طور سنتی وارد کننده اقلام و صادرکننده نفت و بنزین بوده است. اما در حال حاضر با مشکل تحریم روبروست. این کشور آمادگی صادر کردن اقلامی نظیر مواد کشاورزی در حد وسیع نبوده چون همه تاسیسات گمرک این کشور با واردات شکل گرفته اما برای اقلامی نظیر پودر آلومینا، چوب و آهن صادر کننده هستند.
او به فرصت‌های تهاتر کالا با ونزوئلا اشاره می‌کند و می‌گوید: ما می‌توانیم پودر آلومینا، بوکسیت، چوب و طلا و کالاهای معدنی از ونزوئلا وارد کنیم. آنها کارخانه‌های بزرگ تولید سیم و کابل آلومینیومی دارند و این اقلام را نیز می‌توانیم وارد کنیم. از سوی دیگر تجار می‌توانند قهوه و کاکائو وارد کنند. این کشور به طور وسیع قهوه و کاکائو ندارد اما موجودی آنها بسیار مرغوب است.
سفیر پیشین ایران در ونزوئلا به دیگر ظرفیت‌های این کشور اشاره کرد و گفت ونزوئلا دارای انبار بسیار وسیعی آهن ضایعاتی و میلگرد و کک آهن بوده و تجار ایرانی می‌توانند آن را برای مصرف داخلی وارد کند. از طرفی طرح تهاتر بین دو کشور در حال طراحی شدن است.
سبحانی خاطرنشان کرد: ونزوئلا می‌خواهد نجات پیدا کند. این کشور سرزمین فرصت‌هاست. آب شیرین دارند و می‌توانند کشت کنند و چند برابر نیاز خودشان را می‌توانند تولید و صادر کنند ولی ساختارشان وارداتی است. الان تولید برخی اقلام در دستور کارشان قرار گرفته و ما باید کمک کنیم برخی کارخانجات راه بیفتد و چون مشکل مدیریتی داشتند، ما باید شرکت‌های مشترک بزنیم و کارخانه‌هایشان را راه‌اندازی کنیم.
بیشتر بخوانید: ایران هر ماه ۳ محموله بنزین به ونزوئلا می‌فرستد/ تهران ۹ میلیون تن طلا از ونزوئلا می‌گیرد
سبحانی به ظرفیت صادرات کالاهای تولید شده در ونزوئلا به کشورهای همسایه در آمریکای لاتین نیز اشاره کرد و گفت: آمریکا ایران را تحریم آلومینیوم کرده و ونزوئلا سرشار از آلومینیوم است. ما می‌توانیم با توحه به معادن وسیع بوکسیت آلومینا در این کشور تولید کنیم و به ایران بیاوریم. این چند سود همزمان دارد.
سفیر پیشین ایران در ونزوئلا به حضور چند شرکت ایرانی برای تاسیس و راه‌اندازی کارخانجات در ونزوئلا اشاره کرد و گفت: قطع و یقین آنجا کار بزرگی می‌شود کرد. راه‌های نقل و انتقال پول هم از این کشور زیاد است. هر کالایی که به ونزوئلا برسد، تجار بخش خصوصی این کشور پول می‌دهند. تجاری هستند که در کشور ثالث معامله می‌کنند ولی جنس از ایران تحویل داده می شود. اجناسی که آنجا هست قیمتش دو برابر ایران است و هر جنسی به ونزوئلا وارد شود به پول تبدیل می‌شود. بنابراین این که در این شرایط اتکا درآنجا سرمایه‌گذاری کرده کار بسیار بزرگی است و دیگران می‌توانند با همکاری اتکا هم صادرات خود را رونق بخشند.
به گزارش رویداد۲۴ ماه گذشته در خلال توقف عملیات پالایشگاه‌های ونزوئلا و تحریم‌های سخت آمریکا علیه این کشور برای دسترسی آنها به بازار سوخت بین المللی، ایران ۱.۵ میلیون بشکه سوخت به سمت این کشور روانه کرد. بر اساس گزارش رسانه‌های ونزوئلایی، ایران قرار است هر ماه دست‌کم دو تا سه محموله بنزین به ونزوئلا صادر کند.
دولت آمریکا هربار به تبادلات تجاری میان ایران و ونزوئلا اعتراض کرده اما عملا کاری از دستش ساخته نیست. هر دو کشور تحت تحریم‌های سنگین و «فلج کننده» آمریکا هستند و دیگر راهی نبوده که توسط ایالات متحده بسته نشده باشد.
«مایکل کوزاک» معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در مورد افتتاح فروشگاه ایران در ونزوئلا گفت: اگر ونزوئلا بتواند منافع زیادی از ایران به دست آورد، تعجب می‌کنم. ایران تمایل به بازی در مناطق مختلف دارد. افتتاح فروشگاه در ونزوئلا مانند اتحاد دولت‌های پاریا است.
دولت پاریا جامعه‌ای است که از نظر جامعه جهانی مطرود یا وازده شمرده می‌شود. یک جامعهٔ پاریا ممکن است با انزوای بین‌المللی یا تحریم یا اشغال از سوی ملت‌هایی که سیاست‌ها، اقدامات یا موجودیت آن را غیرقابل پذیرش می‌دانند روبرو شود.
