چرا کشورهای اروپایی در موضوع هسته‌ای ایران با آمریکا مخالت کرده‌اند؟

رویداد۲۴ جین لیان‌ژیانگ در سرویس خبری ملی چین china.org.cn نوشت: در چند ماه گذشته شاهد مخالفت شدید جامعه جهانی با تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران بوده‌ایم. در این بین مخالفت کشور‌های بزرگ اروپایی از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس در رسانه‌ها مورد توجه بیشتری قرار گرفت. مواضع کشور‌های اتحادیه اروپا در این زمینه به حفظ ثبات برای حل مساله هسته‌ای ایران کمک کرده است.

در ادامه این مطلب آمده است: در تاریخ ۱۴ و ۲۱ آگوست، اعضای اصلی اروپایی شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی و مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریم‌ها علیه تهران را رد کردند.

در تاریخ ۲۰ آگوست، وزیر امور خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس با صدور بیانیه مشترکی مخالفت خود را با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران اعلام کردند. کشور‌های مهم اتحادیه اروپا به همراه دیگر نمایندگان حاضر در توافق هسته‌ای، البته به جز آمریکا، در جلسه کمیسیون مشترک برجام که قرار است در تاریخ ۱ سپتامبر در وین برگزار شود، شرکت خواهند کرد. ریاست جلسه کمیسیون مشترک بر عهده جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هلگا ماریا اشمیت، دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه خواهد بود.

اتحادیه اروپا با مخالفت صریح خود با سیاست آمریکا در توافق هسته‌ای ایران، نارضایتی خودش از واشنگتن برای خروج از برجام را ابراز کرده است.

بیشتر بخوانید: مخالفت‌ها با ترامپ برای تحریم‌ ایران نشانه‌ی چیست؟

اتحادیه اروپا قطعاً دلایل متعددی برای مخالفت با خروج آمریکا از برجام دارد. اول اینکه، اتحادیه اروپا ناراضی است، زیرا به منافع اقتصادی مورد انتظار خود از توافق هسته‌ای دست نیافته است. کشور‌های اتحادیه اروپا ایران را به عنوان یک شریک اقتصادی بزرگ با بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت می‌بینند و این خود به معنای سود تجاری و فرصت‌های شغلی برای شهروندان اروپایی است. کاهش توان اقتصادی و رکود ایران در دهه گذشته این کشور را به یک بازار مهم تبدیل کرده است.

اما خروج دولت ترامپ از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، چشم انداز اتحادیه اروپا برای همکاری اقتصادی با ایران را تهدید می‌کند. اگرچه اتحادیه اروپا ابزار حمایتی از مبادلات تجاری به نام اینستکس (INSTEX) را برای حل مشکل مبادلات مالی راه اندازی کرد، اما این سازوکار نتوانست موثر واقع شود.

دوم، اتحادیه اروپا خروج آمریکا از برجام را به نوعی تضعیف اعتبار خود می‌داند. اتحادیه اروپا مدتهاست که در مذاکرات طرفین برای برجام پیشرو بوده است. برای حدود دوازده سال از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۵، نمایندگان عالی اتحادیه اروپا در امور امنیتی و امور خارجه سخت تلاش کردند تا طرفین را پای میز مذاکره بنشانند.

اتحادیه اروپا معتقد است که دیپلماسی هنجاری آن شامل گفتگو و مذاکره روش درستی برای حل مشکلات، از جمله مشکلات منطقه غرب آسیا است. علاوه بر این، اروپا همواره از برجام به عنوان یک نمونه موفق برای دیپلماسی هنجاری خود نام می‌برد.

دولت ترامپ با خروج از برجام، تلاش‌های اتحادیه اروپا در مسئله هسته‌ای ایران را تضعیف کرد، دستاورد آن را خراب و به اعتبار اتحادیه اروپا به عنوان یک واسطه موثر در اختلافات بین المللی آسیب زد.

در واقع، اتحادیه اروپا قبلاً مخالفت خود را با آمریکا در مورد این مسئله نشان داده است. اختلاف در مورد مسئله هسته‌ای ایران از مدت‌ها قبل وجود داشته است. اتحادیه اروپا به طور مکرر و برای چندین سال مخالفت خود را با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ابراز داشته است. در ژانویه ۲۰۱۹، رهبران اتحادیه اروپا و وزرای خارجه فرانسه و آلمان کنفرانس برگزار شده در ورشو را با هدف راهبرد مقابله با ایران تحریم کردند.

خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و از سرگیری تحریم‌های یک جانبه مسیر دیپلماسی را نابود کرده است. ایران اعلام کرد که بخش قابل توجهی از تعهدات خود در برجام را اجرا نمی‌کند، اما هنوز از کناره گیری از توافق خودداری کرده است. دلایل این امر عمدتا در حمایت اتحادیه اروپا و حمایت چین و روسیه خلاصه می‌شود. اگر ایران خروج خود از توافق را اعلام کند، مسیر دیپلماسی به کلی متوقف خواهد شد.

اتحادیه اروپا دلایلی برای مخالفت با یک جانبه گرایی آمریکا در این مورد دارد و این مخالفت در حفظ برجام مهم است.

نکته آخر و مهمتر اینکه، مخالفت اتحادیه اروپا با سیاست آمریکا در مورد برجام تنها بخشی از مبارزه آن علیه یکجانبه گرایی واشنگتن است. در حقیقت، اتحادیه اروپا نه تنها در موضوع هسته‌ای ایران بلکه در موضوعات مختلف از جمله خروج آمریکا از یونسکو، ترک توافق نامه تغییرات اقلیمی پاریس و ترک سازمان تجارت جهانی با آمریکا مخالف است. این موضوع نشان می‌دهد که حتی متحدان آمریکا که از ارزش‌هایی مشابه واشنگتن حمایت می‌کنند، از یک جانبه گرایی این کشور در عرصه بین‌الملی راضی نیستند.