۱۰ دانستنی مهم از رابطه مادر و نوزاد در دوران کرونا
رویداد۲۴ یكی از مواردی كه حتی با وجود ادامه بحران كرونا هنوز هم ادامه دارد، فرزندآوری و بارداری است؛ موضوعی كه می‌تواند در میان ناامیدی‌ها، بذر امید را در دل خانواده‌ها بكارد و آنها را به ادامه زندگی دلگرم‌تر كند. اما طبیعی است كه زنان باردار و مادران ترس و دلهره زیادی برای زایمان و شیردهی داشته باشند. با این حال هر نگرانی راهكاری دارد و هر مشكل چاره‌ای. بیایید ببینیم نگرانی‌های این مادران را چطور می‌توانیم برطرف كنیم.
ابتلا به كرونا در موقع زایمان چه خطراتی به دنبال دارد؟
اگر زمان زایمان شما فرا رسیده و در این برهه مشكوك به ابتلا به كرونا هستید یا ابتلا به این ویروس در شما تأیید شده است، حتما كادر درمان را فورا از این موضوع مطلع كنید. پس از زایمان، پزشكان نوزاد را با دستگاه‌های الكترونیكی مخصوص نوزادان تحت كنترل می‌گیرند. زایمان زودرس كه زودتر از هفته 37 بارداری اتفاق می‌افتد در زنان بارداری دیده می‌شود كه به كرونا مبتلا شده‌اند.
آیا احتمال انتقال ویروس كووید- 19 از مادر باردار به نوزاد وجود دارد؟
معمولا مشاهده عفونت در نوزادی كه از مادر مبتلا به كووید- 19 متولد شده، شایع نیست. اما مواردی از مثبت‌شدن تست نوزادان در مدت كوتاهی پس از تولد دیده شده است. زمانی كه مادر هنگام زایمان مبتلا به كرونا باشد، بعد از تولد، پزشكان از نوزاد تازه به دنیا آمده هم تست كرونا می‌گیرند تا از سلامت او مطمئن شوند.
هنوز به درستی مشخص نشده که نوزادان در چه مرحله‌ای شامل قبل، حین یا بعد از تولد و در تماس با فرد آلوده به این ویروس مبتلا شده‌اند. اما نتایج تحقیقات نشان داده خیلی جای نگرانی نیست. زیرا معمولا نوزادانی كه به كرونا مبتلا می‌شوند هیچ علامتی ندارند یا علائم خفیفی از خود نشان داده و خیلی زود بهبود یافته‌اند. با وجود این تاكنون موارد معدودی از ابتلای شدید نوزادان به این ویروس گزارش شده است.
در صورت ابتلا به كرونا می‌توان زایمان طبیعی داشت؟
اگر در دوران بارداری مبتلا به كووید-19 شده‌اید و از پیش برای زایمان طبیعی برنامه‌ریزی كرده بودید، معمولا محدودیتی برای این كار وجود ندارد و شما با خیال راحت و البته تحت كنترل پزشكان می‌توانید به صورت طبیعی فرزندتان را به دنیا بیاورید. تنها زمانی كه به دلیل كرونا مشكل تنفسی داشته باشید و طبق شرایط پزشك تشخیص دهد جنین سریع‌تر باید به دنیا بیاید، عمل سزارین در اولویتقرار می‌گیرد.
آیا در شرایط ابتلا به كرونا «زایمان در آب» توصیه می‌شود؟
زایمان در آب از روش‌هایی است كه سال‌هاست در بسیاری از كشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی بر این باورند كه به‌دلیل شباهت شرایط زایمان در آب با فضای داخل رحم كه مملو از آب است، زایمان در چنین شرایطی راحت‌تر انجام می‌شود. اما در شرایطی كه مادر به كرونا مبتلا باشد، پزشكان این كار را توصیه نمی‌كنند. ویروس كووید-19 از طریق مدفوع هم قابل انتقال است و این احتمال وجود دارد كه موقع زایمان، آب آلوده به ویروس شده و از این طریق، نوزاد نیز به كرونا مبتلا شود. در این شرایط، پزشكان به‌آسانی نمی‌توانند مانع انتقال ویروس به نوزاد شوند. بنابراین توصیه می‌كنیم زایمان پرخطر در آب را در این دوران فراموش كنید.
آیا پس از زایمان، امكان حضور نوزاد در كنار مادر وجود دارد؟
اگر نوزاد پس از تولد شرایط مطلوبی داشته و نیاز به نگهداری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را نداشته باشد، بیشتر پزشكان اجازه می‌دهند مادر و نوزاد كنار هم قرار بگیرند. اما از آنجا كه به‌دلیل كرونا باید در قرنطینه باشید، بهتر است طبق پروتكل‌ها، نوزاد حدود دو متر از مادر مبتلا به كرونا فاصله داشته باشد. برخی گزارش‌ها از چین نشان می‌دهد مادرانی كه تست كرونای آنها تأیید شده است، تا حداقل 14 روز و پس از منفی‌شدن تست نهایی از نوزادشان دور نگه داشته می‌شوند كه این مسأله هم روی تغذیه نوزاد و هم ارتباط مادر و نوزاد اثر منفی می‌گذارد. البته برای این كه ارتباط نزدیكی بین مادر و نوزاد نباشد، بهتر است نوزاد را موقع بغل‌گرفتن و شیردادن داخل پارچه یا قنداقی بپیچید تا تماس نزدیك برقرار نشود.
مادر مبتلا به كرونا می‌تواند نوزادش را شیر دهد؟
با وجود تحقیقات متعددی كه روی دوران شیردهی و احتمال انتقال ویروس از طریق شیردادن از مادر به نوزاد انجام شده است، هنوز مدركی از انتقال ویروس هنگام شیردهی دیده نشده است. تنها مسأله‌ای كه حین شیردهی نگران‌كننده است، ارتباط نزدیكی است كه بین مادر و نوزاد برقرار می‌شود كه در این صورت احتمال آلوده‌شدن نوزاد از طریق قطرك‌های تنفسی مادر وجود دارد.
در صورت ابتلا به كرونا، مادر چه نكاتی را هنگام شیردهی باید رعایت كند؟
اگر تست كرونای شما مثبت شده و با این وجود باید به نوزادتان شیر بدهید، بهتر است راهكارهای ساده‌ای را برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزادتان انجام دهید. ابتدا پیش از شروع شیردهی و قبل از این كه به بطری شیر نوزاد یا حتی شیردوش دست بزنید، حتما دست‌هایتان را خوب با آب و صابون بشویید. اگر در آن زمان آب و صابون در دسترس نبود حتما از مواد ضدعفونی‌كننده برای تمیزكردن دست‌هایتان استفاده كنید.
بیشتر بخوانید: مصرف داروی کرونا در زنان باردار چه خطراتی دارد؟
هنگام شیردهی از سرفه یا عطسه به سمت نوزاد به شدت خودداری كنید. در صورت امكان در طول شیردهی حتما از ماسك استفاده كنید. اگر از شیر دوشیده‌شده خودتان برای تغذیه نوزاد استفاده می‌كنید، حتما از فردی كه از سلامت او مطمئن هستید بخواهید به نوزادتان شیر دهد.
برای شیردهی در بیمارستان چه نكاتی را باید رعایت كنید؟
اگر به دلیل ابتلا به كووید-19، اتاق شما و نوزادتان از هم جداست، كمی شیردهی دشوارتر است و باید نكاتی را رعایت كنید تا این دوران راحت‌تر سپری شود. در این شرایط سعی كنید از دستگاه‌های شیردوش مخصوص برای دوشیدن شیر استفاده كنید. حتما در روزهای اول پس از زایمان، هر دو تا سه ساعت شیردهی را انجام دهید. به‌طوری كه نوزاد باید در طول 24 ساعت بین هشت تا 10 مرتبه شیر بخورد كه البته شب‌ها را هم شامل می‌شود.
آیا ممكن است زایمان خطر ابتلا به كرونا را افزایش دهد؟
تاكنون هیچ شواهدی مبنی بر این كه زایمان و بچه‌دارشدن خطر ابتلا به ویروس كرونا را افزایش می‌دهد، دیده نشده است. در واقع زایمان هیچ ارتباطی با ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن ندارد و دستگاه ایمنی و تدافعی بدن مادرانی كه تازه وضع حمل كرده‌اند مانند افراد عادی است. تنها در شرایطی كه بدن دچار عفونت شده یا مادر تازه زایمان‌كرده به یك بیماری زمینه‌ای مبتلا باشد، ممكن است این خطر افزایش یابد.
آیا مادر بعد از پایان قرنطینه باز هم باید پروتكل‌ها را رعایت كند؟
اگر دوران قرنطینه را به پایان رسانده‌اید، دیگر امكان انتقال ویروس به نوزاد وجود ندارد و نیازی به استفاده از ماسك هنگام در آغوش‌گرفتن نوزاد نیست. اما به خاطر داشته باشید قبل از شیردادن به نوزاد و بغل‌كردن او حتما دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
