برجام بدون برداشتن کامل تحریم‌ها احیا نمی‌شود
رویداد۲۴ «ریچارد فالک»، استاد حقوق بین‌الملل «دانشگاه پرینستون» آمریکا و از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴، گزارشگر شورای حقوق بشر سازمان ملل بوده است. وی در گفتوگو با ایلنا به بیان نظرات خود در مورد تنش‌ها و نشست وین پرداخت:
اهداف گفت‌وگوهای غیرمستقیم در وین
ریچارد فالک در ابتدا گفت: به اصطلاح "گفتگوهای غیرمستقیم" در وین احتمالاً چندین هدف مشخص دارد؛ اول اینکا چهار عضو دیگر به دنبال بازیابی مشارکت آمریکا و انطباق ایران با برجام هستند که به نوبه خود ایالات متحده و ایران را مطلع می‌کنند و سپس آنها به نوبه خود به واسطه‌ها پاسخ می‌دهند. این گفت‌وگوی باواسطه است. دوم این که غیرمستقیم بودن فرآیند به هر یک از طرفین اجازه می‌دهد تا ارزیابی از ارزش خطرات شکست بین‌المللی و واکنش‌های داخلی و در نتیجه اختلاف‌نظر در مورد انتظارات مربوطه از دو طرف در یک تلاش دیپلماتیک برجسته در بازیابی برجام داشته باشند. سوم این که روند وین همچنین باید در شناسایی نقاط قاطع در رابطه با رفع تحریم‌های ایران و تعدیل سقف‌های توافق شده مفید باشد، این رویه به هر دو کشور اجازه می‌دهد تا تصمیم بگیرند برای پر کردن شکاف‌های جدی تلاش کنند.
آمریکا در مورد بازگشت به برجام از سوی اسرائیل تحت فشار است
برجام بدون برداشتن کامل تحریم‌ها احیا نخواهد شد
وی در ادامه گفت: فکر می‌کنم بخشی از هدف مذاکرات وین این است که به طرفین اجازه دهد تا تعیین کنند آیا در حال حاضر تجدید برجام مناسب است. ایالات متحده تحت فشار اسرائیل و برخی از کشورهای عربی قرار دارد که تا در برجام دیگر مشارکت نکند، مگر اینکه شرایط سنگین جدیدی به ایران تحمیل شود. از طرفی، ایران احتمالاً بدون اطمینان از اینکه اقدامات مناسبی از جمله جبران خسارت‌های این کشور انجام خواهد شد، مایل به تغییر در سطح غنی‌سازی خود نیست.
فالک بادآور شد: ایران همچنین با توجه به تجربه خود در دوران ریاست جمهوری ترامپ بر حذف بدون قید و شرط تحریم‌ها اصرار می‌ورزد. در صورتیکه بایدن در مورد انعطاف‌پذیری در رابطه با تخفیف تحریم‌ها اقدام کند، ایران موافقت می‌کند که به سطح غنی‌سازی برجام بازگردد و شاید موافقت کند که بازرسی‌های آژانس ادامه یابد.
وی گفت: توافق هسته‌ای دوباره عملیاتی نخواهد شد مگر اینکه تحریم‌های ایالات متحده کاملاً برداشته شود. فرض بر این است که ایران درس زیادی را در اتکا به تعهد ایالات متحده برای لغو تحریم‌ها در زمان ریاست جمهوری اوباما آموخته است، در حالی که بازگرداندن مجدد تحریم‌ها در حالت خشن‌تر در زمان ریاست جمهوری ترامپ را نیز تجربه کرد.
بیشتر بخوانید: اگر مذاکرات وین شکست بخورد؛ ایران وارد یک جنگ تمام عیار می‌شود؟
مخالفان برجام در ایران و آمریکا در حال مقاومت برای احیای توافق هستند
این کارشناس برجسته گفت: به نظر می‌رسد که اراده سیاسی برای هر دو طرف وجود دارد که با احتیاط در مسیر احیای برجام پیش روند. اینکه آیا این اراده سیاسی به اندازه کافی از طرف هر دو طرف قوی است یا خیر، باید بررسی شود که آیا برخی از موضوعات غیر قابل مذاکره هستند یا خیر، این مساله راهگشای معاملات است. این موارد شامل سقف‌های غنی‌سازی و تروریسم هسته‌ای است. همچنین عدم اطمینان ناشی از سیاست داخلی در هر دو کشور ور این میان است. باید دید آیا برای بایدن رفع نگرانی‌های اسرائیل یا رسیدن به یک هدف اصلی دیپلماتیک به عنوان احیای برجام، اولویت خواهد داشت؟ آیا ایران بر تعهد روشن و رفع بی قید و شرط تحریم‌ها به صورت غیر مشروط اصرار خواهد کرد؟
فالک افزود: من فکر می‌کنم که تمایل گسترده‌ای در هر دو طرف وجود دارد که به توافق هسته‌ای حیات و ارتباط تازه‌ای ببخشند، اما نیروهای رقیب در هر دو طرف وجود دارند که در مورد توافق دوگانگی بیشتری دارند و یا حتی مخالف وجود آن هستند. در این مرحله با اطمینان می‌توان تشخیص داد که آیا نیروهای طرفدار توافق در هر دو کشور به اندازه کافی قدرت مقاومت در برابر فشارهای نیروهای ضد توافق را دارند. تأثیر سایر مسائل هم ممکن است تعیین‌کننده باشد. برای مثال باید دید آیا حمله نطنز خواسته‌های ایران را سخت خواهد کرد یا موضع دیپلماتیک ایالات متحده را نرم خواهد کرد؟ تاکنون نشانه‌ها چندان دلگرم‌کننده نیستند. وزیر امور خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، افزایش غنی‌سازی توسط ایران را "تحریک آمیز" خواند بدون اینکه کوچکترین انتقادی درباره حمله نطنز، که به طور گسترده‌ای توسط عوامل موساد انجام شده است ، انجام دهد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: من نمی توانم احیای برجام را تصور کنم، مگر اینکه ایران موافقت کند کامل به تعهدات خود بازگردد و بایدن متعهد شود که کلیه تحریم‌ها را بردارد.
حمله اسرائیل به نطنز باید به عنوان تروریسم هسته‌ای محکوم شود
تلاش‌های اسرائیل منجر به شکست مذاکرات وین نخواهد شد
فالک در مورد حادثه نطنز هم گفت: به نظر می‌رسد که اسرائیل قصد داشته است حمله به تأسیسات زیرزمینی نطنز را به عنوان اقدامی تحریک‌آمیز عملی کند که با تحریک تلافی‌جویی عمده ایران مواجه شود و پیشرفت در مذاکرات وین مسئله‌ساز شود. برخی تصور کرده‌اند که این حمله فقط برای وقفه در وین صورت گرفته است. این حمله باید به عنوان نوعی "تروریسم هسته‌ای" و همچنین نقض جدی حقوق حاکمیت ایران در سطح بین‌المللی محکوم شود. سکوت بین‌المللی نسبی، از جمله توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ناامید کننده است و پاسخ بلینکن که در بالا به آن اشاره شد غیر قابل قبول است.
وی افزود: من فکر نمی‌کنم این رویداد منجر به شکست مذاکرات غیرمستقیم وین و یا جنگ منطقه‌ای شود، اگرچه هر دو احتمال قطعاً وجود دارد. این اتفاق ممکن است دستیابی به توافق در وین را به تأخیر بیندازد، و در حال حاضر تنش‌های منطقه‌ای را افزایش داده است. دیدگاه من این است که با افزایش تنش‌ها در رابطه با چین و روسیه، ایالات متحده به طور غیرمسئولانه ابعاد درگیری روابط خود با ایران را افزایش نخواهد داد؛ چراکه عوارض پیرامونی زیادی در این خصوص وجود دارد.
احیای برجام یک پیشرفت دیپلماتیک تحسین‌برانگیز است
این استاد دانشگاه گفت: فقط می‌توانیم امیدوار باشیم که فشارهای صلح مدار از دو طرف تأثیر بگذارد و برجام دوباره عملیاتی شود. اگر این اتفاق بیفتد، بسیاری این را به عنوان پیشرفت دیپلماتیک تحسین می‌کنند و وقتی تحریم‌ها برداشته شود، زندگی جامعه ایرانی سود زیادی خواهد برد و فضای منطقه‌ای و بین‌المللی را بهبود می‌بخشد.
